(Nie)refleksyjność nauczyciela edukacji elementarnej w przestrzeni przemocy symbolicznej

Agnieszka Głowala

doi:10.21697/fp.2024.1.13

Opublikowane: 2024-07-10

Tom 14 Nr 1 (2024)

(Nie)refleksyjność nauczyciela edukacji elementarnej w przestrzeni przemocy symbolicznej

Agnieszka Głowala

Forum Pedagogiczne

Dział: Artykuły i rozprawy

https://doi.org/10.21697/fp.2024.1.13

Abstrakt

Zadaniem szkoły jest wprowadzanie młodego człowieka w świat norm, wartości, wzorów postępowania oraz obyczajowość kulturową. Nauczyciel edukacji elementarnej realizuje wiele złożonych zadań, by dzieci mogły rozwijać się zgodnie z wrodzonym potencjałem, miały poczucie sprawstwa, były otwarte na świat, ale także chciały i potrafiły samodzielnie myśleć. Szkoła stanowi ważne miejsce dla dziecka, ale jednocześnie jest to przestrzeń przemocy symbolicznej. Podstawową tezą przyjętą w rozważaniach niniejszego tekstu jest założenie, że refleksyjność nauczyciela stanowi zasadniczy czynnik decydujący o charakterze przemocy symbolicznej w organizowanym przez nauczyciela procesie edukacyjnym na etapie edukacji elementarnej. Poprzez wykazanie znaczenia i zastosowania refleksji nauczycielskiej autorka podejmuje próbę przekonania czytelnika, iż refleksyjność nauczyciela stanowi klucz, by przemoc symboliczna w procesie edukacyjnym nabierała wydźwięku pozytywnego i sprzyjała rozwojowi uczestniczących w nim podmiotów.

Słowa kluczowe:

refleksja, refleksyjność, przemoc symboliczna, nauczyciel, bariery

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Głowala, A. (2024). (Nie)refleksyjność nauczyciela edukacji elementarnej w przestrzeni przemocy symbolicznej. Forum Pedagogiczne, 14(1), 157–169. https://doi.org/10.21697/fp.2024.1.13

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Arends R. J. (1994). Uczymy się nauczać. Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Google Scholar

Baldwin E., Longhurst B., S. Mccracken S., Ogborn M., Smith G. (2007). Wstęp do kulturoznawstwa. Poznań: Wydawnictwo Zysk i Spółka.
Google Scholar

Białecka-Pikul M. (2012). Narodziny i rozwój refleksji nad myśleniem. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Bączyk-Lesiuk K. (2019). Doniesienie z badań nad przejawami przemocy symbolicznej w edukacji wczesnoszkolnej na Ukrainie. „Edukacja Humanistyczna”, nr 2 (41), s. 97 – 114.
Google Scholar

Bourdieu P. (2001). Zaproszenie do socjologii. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Chrost M. (2021). Refleksyjna samoświadomość i działanie osoby. „Paedagogia Christiana”, nr 1/47, s. 209-228.
Google Scholar

Chrost M. (2017). Refleksyjność w wychowaniu. Proces poznawania siebie. „Studia Pedagogiczne”, nr 2, s. 131-144.
Google Scholar

Chudy W. (2006). Refleksja. W: T. Pilch (red.). Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 5. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Google Scholar

Czerepaniak-Walczak M. (1997). Aspekty i źródła profesjonalnej refleksji nauczyciela. Toruń: Edytor.
Google Scholar

Czerepaniak-Walczak M. (1995). Między dostosowaniem a zmianą. Elementy emancypacyjnej teorii edukacji, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe US.
Google Scholar

Czerepaniak-Walczak , M. (2008). Nie myśl, bądź posłuszny — dyskurs władzy w szkole. W: Dudzikowa M., Czerepaniak-Walczak M. (red.) Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty. Gdańsk: GWP.
Google Scholar

Czerepaniak -Walczak M. (2006). Pedagogika emancypacyjna. Rozwój świadomości krytycznej człowieka. Gdańsk: GWP.
Google Scholar

Falkiewicz-Szult M.(2007). Przemoc symboliczna w przedszkolu. Kraków: Impuls.
Google Scholar

Gołębniak B. D. (1998). Zmiany edukacji nauczycieli. Wiedza–biegłość–refleksyjność. Toruń: Wydawnictwo „Edytor”.
Google Scholar

Fish D. (1996). Kształcenie poprzez praktykę. Warszawa: Wydawnictwo CDN.
Google Scholar

Hejnicka-Bezwińska T. (2008). Pedagogika ogólna. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Google Scholar

Helios J. (2021). Edukacja autorytarna. O przemocy symbolicznej w szkole. „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem”, nr 2 (43), s. 217-225.
Google Scholar

Kalinowska A. (2019). Zjawisko ukrytej przemocy wobec najmłodszych uczniów na zajęciach matematycznych. „Problemy Wczesnej Edukacji”, nr 4 (47), s. 70-84.
Google Scholar

Kwiatkowska H. (2008). Pedeutologia. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Google Scholar

Kopaliński W. (1989). Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar

Marciniak M. (2014). Refleksyjność nauczyciela jako strategia rozwoju i doskonalenia nauczycieli – przegląd badań. W: Nowak B. M., Krawczyk J. (red.). Problemy i wyzwania współczesnej pedagogiki szkolnej. Warszawa: Pedagogium, Wyższa szkoła Nauk Społecznych.
Google Scholar

Melosik Z. (1999). Ciało i zdrowie w społeczeństwie konsumpcji. Toruń-Poznań: Edytor.
Google Scholar

Mezirow, J. (1991). Transformative Dimensions of Adult Learning. San Francisco: Jossey-Bass.
Google Scholar

Muchacka B., Czaja-Chudyba I. (2018). Bariery i ograniczenia w refleksyjnym rozwoju nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej. „Forum Pedagogiczne” nr 2, s.17-32.
Google Scholar

Paris S. G.,. Ayres L.R (1997). Stawanie się refleksyjnym uczniem i nauczycielem. Warszawa: WSiP.
Google Scholar

Perkowska – Kejman A. (2012). Czy twoi studenci są refleksyjni? „Studia Edukacyjne”, nr 21, s. 211-232.
Google Scholar

Perkowska-Kejman A. (2019). Poszukiwanie refleksyjności w edukacji. Studium teoretyczno-empiryczne. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Google Scholar

Perkowska-Klejman A.( 2018). Refleksyjność w kontekście uczenia się Poszukiwanie pojęć, modeli i metod Przegląd literatury. Warszawa: Wydawnictwo CEO.
Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej. Dziennik Ustaw z dnia 24 lutego 2017 r. poz. 356 ze zm.
Google Scholar

Schön D. A. (1987). The Reflective Practitioner: How professionals think in action. The United States of America, Basic Books.
Google Scholar

Suchocka A. (2011). Przemoc symboliczna jako element ukrytego programu kształcenia. „Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej”, Rok LII, Nr 4 (187) 2, s. 293-302.
Google Scholar

Szymczak J. (2015). Model rozwijania refleksyjności u (przyszłych nauczycieli) edukacji wczesnoszkolnej – założenia, istota, motywy konstruowania i nadawania mu wymiaru praktycznego. „Problemy Wczesnej Edukacji” 1 (28), s. 140-153.
Google Scholar

Śliwerski B. (2001). Współczesne teorie i nurty wychowania, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Google Scholar

Tchorzewski A. M. de. (2016). Wstęp do teorii wychowania. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Zeichner K. M., Liston D. P. (1996). Reflective Teaching: An Introduction, New York, Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
Google Scholar