Prawość i cnoty pokrewne. Reaktywacja cnót istotnych w procesie wychowania moralnego

Alicja  Żywczok

doi:10.21697/fp.2019.2.29

Opublikowane: 2020-01-16

Tom 9 Nr 2/2 (2019)

Prawość i cnoty pokrewne. Reaktywacja cnót istotnych w procesie wychowania moralnego

Alicja Żywczok

Forum Pedagogiczne

Dział: Artykuły i rozprawy

https://doi.org/10.21697/fp.2019.2.29

Abstrakt

Prawość, choć stanowi rdzenną kategorię deontologii i aretologii, relatywnie rzadko staje się przedmiotem badań przedstawicieli pedagogiki. W ramach szerszych badań dotyczących ludzkiej prawości, w niniejszym artykule zaprezentowano ujęcie tej kategorii jako: cnoty (zbiorczej), dyspozycji (bądź cechy) oraz postawy moralnej. Poddano analizie związki prawości z innymi cnotami zbiorczymi (np. godziwością czy szlachetnością), cnotami szczegółowymi (takimi jak sprawiedliwość czy prawdomówność) oraz wartościami moralnymi (zwłaszcza z godnością, prawdą, wolnością). Uzasadniono również konieczność reaktywacji cnót, szczególnie prawości, w procesie wychowania. Odwołując się do aktualnego stanu wiedzy zaakcentowano znaczenie kategorii prawości w rozwoju pedagogiki teoretycznej – subdyscyplin, zwłaszcza teorii wychowania, pedagogiki ogólnej oraz pedeutologii – oraz pedagogiki stosowanej (prezentując wskazówki prakseologiczne dotyczące kształtowania ludzi prawych). Posłużenie się metodami hermeneutycznymi (pól semantycznych oraz interpretacji: wstępnej, zasadniczej, skoordynowanej i kontekstowej) w badaniu problematyki prawości i cnót pokrewnych okazało się uzasadnione, biorąc pod uwagę konieczność pogłębionego ich poznania komparatystycznego.

Inne teksty tego samego autora

Alicja Żywczok, Troska, zatroskanie, troskliwość – niespecyficzne przedmioty badań pedagogiki ogólnej , Forum Pedagogiczne: Tom 8 Nr 1 (2018)

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Żywczok, A. . (2020). Prawość i cnoty pokrewne. Reaktywacja cnót istotnych w procesie wychowania moralnego. Forum Pedagogiczne, 9(2/2), 77–91. https://doi.org/10.21697/fp.2019.2.29

Cited by / Share

Bibliografia

Arystoteles (2007). Etyka nikomachejska. Gromska D. (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bocheński J. M. (1999). Patriotyzm, męstwo, prawość żołnierska. Warszawa–Komorów: Fundacja Pomocy „Antyk”, Wydawnictwo Antyk Marcin Dybowski.
Chudy W. (2005). Godność człowieka wartością ontyczno-wychowawczą. W: Kalinowski M. (red.). Wzrastanie w godności, miłości i miłosierdziu. Kraków–Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, s. 76–85.
Cienkowski W. (1993). Praktyczny słownik terminów bliskoznacznych. Warszawa: Polska Oficyna BGW.
Czaczkowska E. K., Wiścicki T. (2009). Ksiądz Jerzy Popiełuszko. Warszawa: „Świat Książki”.
Czarcińska I., Gałka A. (red.). (2018). Stefan Wyszyński. Pro memoria, t. 3: 1953–1956. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Fundowicz S., Rymarz F., Gomułowicz A. (red.). (2003). Prawość i godność: księga pamiątkowa w 70. rocznicę urodzin profesora Wojciecha Łączkowskiego. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Grondin J. (2007). Wprowadzenie do hermeneutyki filozoficznej. Łysień L. (tłum.). Kraków: Wydawnictwo WAM.
Jan Paweł II (1982). Cnota roztropności. Przemówienie na audiencji ogólnej, 25 X 1978. W: Jan Paweł II. Nauczanie społeczne 1978–1979, t. 2, wybór Różycka B., Nitecki P. Warszawa: Wydawnictwo Ośrodka Dokumentacji i Studiów Społecznych, s. 28–30.
Jaśtal J. (2015). Etyka i czas. Wariacje aretologiczne. Kraków: „Księgarnia Akademicka”.
Jedynak S. (red.). (1999). Mały słownik etyczny. Bydgoszcz: Wydawnictwo Branta.
Karaś A. (2013). Św. Anzelma z Cantenbury ontologiczno-teologiczny system moralności. „Studia Redemptorysowskie”, 11, s. 69–80.
Kozielecki J. (1977). O godności człowieka. Warszawa: Wydawnictwo „Czytelnik”.
Krajewski K. (red.). (2009). Racjonalność w etyce. Sumienie, prawość i twórczość. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Leszkowicz-Baczyński J. (1995). Charakterystyka wyborów niektórych wartości akceptowanych przez młodych nauczycieli (komunikat z badań). W: Kaszyński K., Żuk-Łapińska L. (red.). Etyka zawodu nauczyciela. Nauczanie etyki. Zielona Góra: Wyższa Szkoła Pedagogiczna, s. 78–92.
Maryniarczyk A., Jaroszyński P., Kiereś H., Zdybicka Z. J. (red.). (2012). Słownik przewodnik filozoficzny. Osoby–problemy–terminy. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
Milerski B. (2011). Hermeneutyka pedagogiczna. Perspektywy pedagogiki religii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe ChAT.
Ossowska M. (1985). Normy moralne, próba systematyzacji. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Podstawka K. (2016). Prawość. W: Chałas K., Maj A. (red.). Encyklopedia aksjologii pedagogicznej. Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne „Polwen”, s. 885–889.
Stępień A.B. (2001). Wstęp do filozofii. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Stępkowski D. (2010). Pedagogika ogólna i religia. (Re)konstrukcja zapomnianego wątku na podstawie teorii Johanna F. Herbarta i Friedricha D. E. Schleiermachera. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego.
Stróżewski W. (2002). O wielkości. Szkice z filozofii człowieka. Kraków: Wydawnictwo „Znak”.
Tyszczyk A., Fiały E., Zajączkowski R. (red.). (2003). Wartość i sens. Aksjologiczne aspekty teorii interpretacji. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Wójtowicz M. (2010). Błogosławiony Jerzy – dojrzewanie do świętości. Warszawa: Wydawnictwo Sióstr Loretanek.
Wyszyński S. (1982). Zapiski więzienne. Paris: Dialogue/Znaki Czasu.
Wyszyński S. (1993). Miłość i sprawiedliwość społeczna. Rozważania społeczne. Poznań: Pallottinum.
Zabielski J. (2015). Roztropność, męstwo, umiarkowanie i sprawiedliwość jako wyznaczniki chrześcijańskiej moralności. Studium tomistyczno-aksjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Żywczok A. (2019). Prawość – zapomniana cnota. Głos w kwestii reprodukcji prawości w strukturze charakteru i osobowości młodego pokolenia. „Roczniki Pedagogiczne”, 4, s. 5–18. Google Scholar