Losy Sakramentarza Tynieckiego podczas II wojny światowej

Katarzyna Sijka

doi:10.21697/sc.2018.25.25

Published: 2019-04-25

Vol. 25 (2018)

Losy Sakramentarza Tynieckiego podczas II wojny światowej

Katarzyna Sijka

Saeculum Christianum. Historical Writings

Section: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2018.25.25

Abstract

The SacramentoriumTynecensis was written in circa 1060-1070, probably in Cologne. It was located in the Benedictine Abbey in Tyniec from 11^th century to 19^th century. In 1814 the illuminated manuscript was bought by Stanisław Kostka Zamoyski, then in 1818 he located the codex in the Zamoyski Ordynacja Library in Warsaw. It stayed there to the end of World War II. Two formations of Nazi Germany were as follows: a military unit led by Professor of Archaeology, Peter Paulsen and a group led by art historian Kajetan Mühlman. Both were responsible for the plundering of Poland's cultural heritage. They wanted to get the Sacramentorium Tynecensis because it was connected with German culture. The employees of the Zamoyski Ordynacja Library have tried to rescue the codex, sometimes at the risk of their own lives. In 1944 during the action of rescuing library collections from the ruins of the capital city of Poland (action called ‘Pruszkowska’), the manuscript codex was exported and hidden by Stanisław Lorentz in the Cathedral in Łowicz. Thankfully that the ST returned to Warsaw in 1947 and was deposited in the National Library of Poland.

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Sijka, K. (2019). Losy Sakramentarza Tynieckiego podczas II wojny światowej. Saeculum Christianum. Historical Writings, 25, 327–340. https://doi.org/10.21697/sc.2018.25.25

Cited by / Share

References

Burmester kierownik Referatu VII A 3 RSHA do von Kielpinskiego, Berlin dnia 7.03.1941, w: A. Mężyński, Kommando Paulsen: październik–grudzień 1939 r., Warszawa 1994, s. 72-73.
Google Scholar

Dembowska M., Ze wspomnień o Bibliotece Narodowej i ludziach z nią związanych, w: Wspomnienia o Bibliotece Narodowej, przedm. A. Kłossowski, Warszawa 1995, s. 159-193.
Google Scholar

Grycz J., Polityka hitlerowska w „Generalgouvernement”, w: Walka o dobra kultury. Warszawa 1939-1945, t. 1, red. S. Lorentz, Warszawa 1970, s. 248-257.
Google Scholar

Gustav Abb dyrektor Głównego Zarządu Bibliotek w Generalnym Gubernatorstwie do von Kielpinskiego urzędnika Wydziału III RSHA, Kraków dnia 4 lutego 1941, w: A. Mężyński, Kommando Paulsen: październik–grudzień 1939 r., Warszawa 1994, s. 69-71.
Google Scholar

Gutry Cz., Pamiętnik, w: Walka o dobra kultury. Warszawa 1939-1945, t. 2, red. S. Lorentz, Warszawa 1970, s. 12-22.
Google Scholar

Kawecka-Gryczowa A., Ochrona zbiorów Biblioteki Narodowej, w: Walka o dobra kultury. Warszawa 1939-1945, t. 1, red. S. Lorentz, Warszawa 1970, s. 179-242.
Google Scholar

Lorentz S., W muzeum i gdzie indziej, w: Walka o dobra kultury. Warszawa 1939-1945, t. 1, red. S. Lorentz, Warszawa 1970, s. 13-110.
Google Scholar

Łodyński M., Pruszkowska akcja zabezpieczania warszawskich zbiorów bibliotecznych, w: Walka o dobra kultury. Warszawa 1939-1945, t. 2, red. S. Lorentz, Warszawa 1970, s. 266-285.
Google Scholar

Makowiecki T., W obronie zbiorów bibliotecznych, w: Walka o dobra kultury. Warszawa 1939-1945, t. 2, red. S. Lorentz, Warszawa 1970, s. 244-266.
Google Scholar

Notatka do akt Petera Paulsena [Dotyczy: Zbioru rękopisów z Biblioteki Zamoyskich w Warszawie] Berlin, dnia 18 kwietnia 1941, w: A. Mężyński, Kommando Paulsen: październik–grudzień 1939 r., Warszawa 1994, s. 73-74.
Google Scholar

Potwierdzenie odbioru rękopisów przez Wilhelma Wittego, Warszawa dnia 15 grudnia 1941, w: A. Mężyński, Kommando Paulsen: październik–grudzień 1939 r., Warszawa 1994, s. 74-75.
Google Scholar

Sprawozdanie Petera Paulsena, 4 I 1940, w: A. Mężyński, Kommando Paulsen: październik–grudzień 1939 r., Warszawa 1994, s. 48-55.
Google Scholar

Zestawienie przedmiotów wywiezionych do Rzeszy przez Kommando Paulsen, w: A. Mężyński, Kommando Paulsen: październik–grudzień 1939 r., Warszawa 1994, s. 56-57.
Google Scholar

Ambros M., Łysakowski Adam Gracjan (1895-1952), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 18, Wrocław 1973, s. 598-600.
Google Scholar

Biblioteka Ordynacji Zamoyskiej: od Jana do Jana. Przewodnik po wystawie, oprac. T. Makowski, Warszawa 2005.
Google Scholar

Biogramy uczonych polskich, cz. 1: Nauki społeczne, z. 1: A-J, oprac. A. Śródka, P. Szczawiński, Wrocław 1983.
Google Scholar

Boguniowski J.W., Rozwój historyczny ksiąg liturgii rzymskiej do Soboru Trydenckiego i ich recepcja w Polsce, Kraków 2001.
Google Scholar

Długosz J., Kolankowski Ludwik, w: Słownik Pracowników Książki Polskiej, red. I. Treichel, Warszawa-Łódź 1972, s. 428.
Google Scholar

Dzięcielski M., Pomorskie sylwetki, Toruń 2002.
Google Scholar

Horodyski B., Biblioteka Ordynacji Zamoyskiej w latach wojny, Warszawa 2005.
Google Scholar

Horodyski B., Straty działu rękopisów Biblioteki Ordynacji Zamoyskiej w latach 1939-1944, w: Straty bibliotek i archiwów warszawskich w zakresie rękopiśmiennych źródeł historycznych, t. 3, red. P. Bańkowski, Warszawa 1955, s. 319-374.
Google Scholar

Horodyski B., Zarys dziejów Biblioteki Ordynacji Zamoyskich, w: Studia nad książką poświęcone pamięci Kazimierza Piekarskiego, red. K. Budzyk, A. Kawecka-Gryczowa, Wrocław 1951, s. 295-341.
Google Scholar

Katalog rękopisów. Seria III. Zbiory Biblioteki Ordynacji Zamoyskiej, t. II, oprac. B. Smoleńska, K. Muszyńska, Warszawa 1991.
Google Scholar

Katalog Wystawy Rękopisów i druków wywiezionych przez hitlerowców do Niemiec uratowanych przez Armię Czerwoną i przekazanych Polsce przez rząd radziecki, przedm. S. Skrzeszewski, Warszawa 1948.
Google Scholar

Konopczyński W., Korzon Tadeusz Sylwester (1839-1918), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 14, Wrocław 1968-1969, s. 178-181.
Google Scholar

Kunert A.K., Kazimierz Wincenty Iranek-Osmecki, w: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1944, t. 2, Warszawa 1987, s. 69-71.
Google Scholar

Lewak A., Archiwa i biblioteki Warszawy podczas wojny i okupacji w latach 1939-1945, w: Walka o oświatę, naukę i kulturę w latach okupacji 1939-1944. Materiały z terenu m.st. Warszawy i woj. warszawskiego, oprac. S. Dobraniecki, W. Pokora, Warszawa 1967, s. 680-728.
Google Scholar

Łaskarzewska H., Biblioteki warszawskie w latach okupacji. Zasady działania, straty księgozbiorów, w: Straty Warszawy 1939-1945. Raport, red. W. Fałkowski, Warszawa 2005, s. 535-563.
Google Scholar

Łaskarzewska H., Bogdan Horodyski – kronikarz dziejów Biblioteki Ordynacji Zamoyskiej w czasie okupacji (1939-1945), w: B. Horodyski, Biblioteka Ordynacji Zamoyskiej w latach wojny, Warszawa 2005, s. 5-23.
Google Scholar

Matelski D., Polityka Niemiec wobec polskich dóbr kultury w XX wieku, Toruń 2005.
Google Scholar

Mężyński A., Biblioteki Warszawy w latach 1939-1945, Warszawa 2010.
Google Scholar

Mężyński A., Kommando Paulsen, październik–grudzień 1939 r., Warszawa 1994.
Google Scholar

Michalewska A., Walendowska A., Horodyski Bogdan, w: Słownik Pracowników Książki Polskiej, red. I. Treichel, Warszawa-Łódź 1972, s. 340-341.
Google Scholar

Mołodcówna Z., Makowiecki Tadeusz (1900-1952), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 19, Wrocław 1974, s. 231-232.
Google Scholar

Podlacha W., Historia malarstwa w Polsce, t. 1: Od średniowiecza do wieku XVIII-go, cz. 1: Malarstwo średniowieczne, Lwów 1913.
Google Scholar

Potkowski E., Książka rękopiśmienna w kulturze Polski, Warszawa 1984.
Google Scholar

Tadeusiewicz H., Alodia Kawecka-Gryczowa, w: Słownik pracowników książki polskiej, Suplement II, red. H. Tadeusiewicz, Warszawa 2000, s. 76-77.
Google Scholar

Trzebiński W., Zieliński K., Łodyński Marian Tadeusz Witold (1884-1972), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 18, Wrocław 1973, s. 380-382.
Google Scholar

Więckowska H., Treichel I., Grycz Józef (1890-1954), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 9, Wrocław 1960-1961, s. 69-71.
Google Scholar

Wspomnienia o Bibliotece Narodowej, przedm. A. Kłossowski, Warszawa 1995.
Google Scholar

Zamoyski J., „By pamięć przetrwała…”. Rozmowa z senatorem Janem Zamoyskim XVI ordynatem Zamoyskim. Rozmawiała E. Markiewicz, „Biuletyn Informacyjny Biblioteki Narodowej”, 1999, nr 2, s. 26-27.
Google Scholar

Katarzyna Sijka

sijkakatarzyna@gmail.com

Affiliation:

WNHiS UKSW, Warszawa Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

Katarzyna Sijka, absolwentka Wydziału Nauk Historycznych i Społecznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, doktorantka w Instytucie Nauk Historycznych. Jej zainteresowania to historia książki i bibliotek oraz historia kultury i literatury głównie w XIX wieku.