Wartości emancypacyjne i obywatelsko – narodowe w wychowaniu skautowym dziewcząt na ziemiach polskich do 1921 roku

Edyta Głowacka Sobiech

doi:10.21697/sc.2021.28.2.15

Published: 2024-09-09

Vol. 28 No. 2 (2021)

Emancipatory and civic-national values in scouting education of girls in Poland until 1921

Edyta Głowacka Sobiech

Saeculum Christianum. Historical Writings

Section: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2021.28.2.15

Abstract

The aim of this article is to describe the process of emancipation in scouting and civic education in the scouting education of girls/women/scouts in Poland until 1921. The year 1921 is crucial as it closes the issue of gaining some rights by women in Poland (suffrage) and straightens up national issues - Poland regains independence and the struggle for its borders ends, scouting unites. The article shows what role the path of independence and emancipation and, above all, civic and scouting education played in the life of girl scouts. The text answers the question to what extent the imperative “to speak and act” reflecting emancipatory and civic competences is reflected in the history of Polish girl scouting (until 1921).

Keywords:

emancipation, girl scouting, scouting, civic education, national education

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Głowacka Sobiech, E. (2024). Emancipatory and civic-national values in scouting education of girls in Poland until 1921. Saeculum Christianum. Historical Writings, 28(2), 210–221. https://doi.org/10.21697/sc.2021.28.2.15

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Baden-Powell A., Dziewczęta przewodniczki. Skauting dla panienek, tłum. K. Skrzyńska, Nakład Księgarni E. Wende i Spółka, Lwów, H. Altenberg, G. Seyfarth, E. Wende i Spółka (reprint Oficyna Wydawnicza Impuls), Warszawa 1914.
Baden-Powell R., Scauting for boys, 1908, https://bpsa-us.org/pdf/yarns00-281.pdf (dostęp: 17.01.2021).
Daszyńska-Golińska Z., Socjalizm i kwestia kobieca. Wybór pism, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2018.
Grodecka E., Pierwsze ćwierćwiecze harcerstwa żeńskiego. Materiały do historii, cz. 1: 1911-1914, Wydawnictwo na Tropie (reprint Oficyna Wydawnicza Impuls), Warszawa 1937.
Grodecka E., Pierwsze ćwierćwiecze harcerstwa żeńskiego. Materiały do historii, cz. 2: Służba wojenna I, Nakładem Harcerskiej Szkoły Instruktorskiej na Buczu (reprint Oficyna Wydawnicza Impuls), Warszawa 1938.
Grodecka E., Pierwsze ćwierćwiecze harcerstwa żeńskiego. Materiały do historii, cz. 3: Służba wojenna II, Nakładem Harcerskiej Szkoły Instruktorskiej na Buczu (reprint Oficyna Wydawnicza Impuls), Warszawa 1938.
Grodecka E., Pierwsze ćwierćwiecze harcerstwa żeńskiego. Materiały do historii, cz. 4: Służba wojenna III, Nakładem Harcerskiej Szkoły Instruktorskiej na Buczu (reprint Oficyna Wydawnicza Impuls), Warszawa 1938.
Harcerstwo żeńskie w ruchu niepodległościowym 1911-1920. Wspomnienia (reprint Oficyna Wydawnicza Impuls), [b.m.w], 1927-1929.
Hulewicz J., Sprawa wyższego wykształcenia kobiet w Polsce w XIX wieku, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1939.
Instruktor, Gawęda obozowa, „Skaut”, 1911, nr 1, s. 2-6.
Nawroczyński B., Polska myśl pedagogiczna, Książnica Atlas, Warszawa-Lwów 1938.
Polskie skautki. Zarys organizacyjny, Nakładem Związku Polskich Tow. Sokolich i Związkowej Drukarni we Lwowie (reprint Oficyna Wydawnicza Impuls), Lwów 1913.
Tworkowska J., Zastęp harcerek, Książnica Harcerstwa i Kultury Fizycznej W. Niklewicz, Sedlaczek, Glass i S-ka (reprint Oficyna Wydawnicza Impuls), Warszawa 1922.
Witkowska H., Nauka obywatelska, Wydawnictwo M. Arcta w Warszawie, Warszawa 1919.
Zasady skautowego ruchu żeńskiego, Nakładem Harcerskiej Szkoły Instruktorskie na Buczu (reprint Oficyna Wydawnicza Impuls), Warszawa 1937.
Araszkiewicz F., Ideały wychowawcze Drugiej Rzeczypospolitej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978.
Czerepaniak-Walczak M., Pedagogika emancypacyjna. Rozwój świadomości krytycznej człowieka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
Dufrat J., Kobiety w kręgu lewicy niepodległościowej. Od Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego do Ochotniczej Legii Kobiet (1908-1918/19), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2001.
Gardiner R., Gender, Authenticity and Leadership. Thinking with Arendt, Palgrave Macmillan, New York 2015.
Głowacka E., Wychowanie i miejsce dziewcząt w początkach polskiego skautingu, w: Partnerka, matka, opiekunka. Status kobiety w dziejach nowożytnych od XVI do XX wieku, red. K. Jakubiak, Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2000, s. 536-543.
Głowacka-Sobiech E., Twórcy polskiego skautingu – Olga i Andrzej Małkowscy, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2003.
Głowacka-Sobiech E., Wychowanie i działalność społeczno-edukacyjna kobiet w rodzinach ziemiańskich na przykładzie rodu Zachertów, w: Z badań nad tradycją polskiej pedagogiki. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Danucie Koźmian, t. 2, red. E. Magiera, J. Król, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Szczecińskiego Minerwa, Szczecin 2016, s. 151-159.
Gromkowska-Melosik A., Kobieta epoki wiktoriańskiej. Tożsamość, ciało i medykalizacja, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2013.
Koźmian D., Wychowanie obywatelskie i kształcenie kobiet w poglądach Heleny Witkowskiej (1870-1938), w: Partnerka, matka, opiekunka. Status kobiety w dziejach nowożytnych od XVI do XX wieku, red. K. Jakubiak, Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2000, s. 509-521.
Miszczuk M., Ewa Konstancja Grodecka – jej życie i książki, w: E. Grodecka, Pierwsze ćwierćwiecze harcerstwa żeńskiego. Materiały do historii, cz. 1: 1911-1914, Wydawnictwo na Tropie, Warszawa 1937, s. 183-219.
Zawadzka A., Dzieje harcerstwa żeńskiego w Polsce w latach 1911-1948/49, Harcerskie Biuro Wydawnicze Horyzonty, Warszawa 2004. Google Scholar

Edyta Głowacka Sobiech

http://orcid.org/0000-0003-3958-3859

Affiliation:

Zakład Historii Wychowania Wydział Studiów Edukacyjnych UAM Poznań Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

Dr hab. prof. UAM Edyta Głowacka-Sobiech, historyczka i romanistka pracująca w Zakładzie Historii Wychowania WSE UAM. Absolwentka Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu i Uniwersytetu Szczecińskiego. Jej zainteresowania naukowe ogniskują się wokół metodologii historii, historii wychowania (specjalnego) XIX i XX wieku, charyzmatycznych wychowawców/wychowawczyń oraz nauczycieli/nauczycielek, dziejów organizacji dziecięco-młodzieżowych ze szczególnym uwzględnieniem historii polskiego skautingu, dziejów i edukacji kobiet, nauczania historii, szkolnictwa w krajach francuskojęzycznych oraz szeroko pojętej tematyce genderowej w dziejach.