Abstrakt

Niniejszy artykuł dotyczy słuszności diagnozy dokonanej przez McKenziego, że w filozofii Herberta Marcusego jest mowa o tym, co dzisiaj nazywa się performansem organizacyjnym. Ale głównym celem niniejszych rozważań jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, czy propozycja stworzenia nowej cywilizacji przedstawiona przez Marcusego oraz próba teoretycznego pogodzenia zasady przyjemności z zasadą rzeczywistości jest możliwa. Marcuse przedstawia wizję nowego społeczeństwa jako alternatywę dla dotychczasowego społeczeństwa przemysłowego. Łączy on perspektywę Marksowską z Freudowską, a to dlatego, że uznał on, iż dopiero połączenie teorii sił wytwórczych i rozważań psychoanalitycznych pomoże ustalić niezbędne warunki do powstania nowej, nierepresywnej rzeczywistości. Nawoływał do stworzenia projektu nowej zasady rzeczywistości, która nie wykluczałaby zasady przyjemności. Wydaje się jednak, że nie zauważył on faktu, iż siły mutacyjne niemalże niepostrzeżenie przechodzą w siły normatywne. To, czego spodziewał się Marcuse, z jednej strony spełniło się, z drugiej zaś stworzyło szereg wątpliwości, jak i niedogodności praktycznych, których nie przewidział.