Normatywność usytuowana. Ujęcie ekologiczne

Witold Wachowski

doi:10.21697/2018.54.1.16

Opublikowane: 2019-03-29

Tom 54 Nr 1 (2018)

Normatywność usytuowana. Ujęcie ekologiczne

Witold Wachowski

Studia Philosophiae Christianae

Dział: Artykuły naukowe

https://doi.org/10.21697/2018.54.1.16

Abstrakt

W artykule rozważa się, na ile normatywność jest usytuowana w ludzkich ekosystemach biologicznych i kulturowych, z naciskiem na rolę artefaktów. Podstawowe pytanie dotyczy tego, czy afordancje – różnie konceptualizowane – mogą mieć charakter normatywny. Tekst krótko wprowadza do ekologii poznawczej oraz psychologii ekologicznej, po czym przedstawia możliwość zastosowania klasycznej teorii afordancji do normatywności wraz z krytyką, a następnie – próbę modyfikacji tego ujęcia przez odwołanie się do afordancji społecznych i kulturowych. Przegląd ten i płynące z niego wnioski uzupełniono oryginalną propozycją wzbogacenia badań nad normatywnością afordancji o analizę ich struktur oraz roli projektowania interakcji człowiek–artefakt.

Słowa kluczowe:

norma, afordancja, poznanie, spostrzeżenie zmysłowe, ekologia, kultura, artefakt

Inne teksty tego samego autora

Witold Wachowski, Poznanie rozproszone. Potencjał koncepcji a kondycja kognitywistyki , Studia Philosophiae Christianae: Tom 60 Nr 1 (2024)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Wachowski, W. (2019). Normatywność usytuowana. Ujęcie ekologiczne. Studia Philosophiae Christianae, 54(1), 143–165. https://doi.org/10.21697/2018.54.1.16

Cited by / Share

Bibliografia

Abriszewski K., Wszystko otwarte na nowo, Wyd. UMK, Toruń 2010.
Google Scholar

Afeltowicz Ł., Modele, artefakty, kolektywy, Wyd. UMK, Toruń 2012.
Google Scholar

Audi R., Natura normatywności oraz projekt naturalizacji pojęć normatywnych, w: W świecie powinności, red. B. Brożek, M. Hohol, Ł. Kurek, J. Stelmach, Copernicus Center Press, Kraków 2013, 37–78.
Google Scholar

Bicchieri C., Muldoon R., Social Norms, w: Stanford Encyclopedia of Philosophy (2011), https://plato.stanford.edu (dostęp: 17.03.2017).
Google Scholar

Chemero A., Radical embodied cognitive science, MIT Press, Cambridge 2009.
Google Scholar

Costantini M., Sinigaglia C., Grasping affordance: a window onto social cognition, w: Joint attention: New developments, red. A. Seemann, MIT Press, Cambridge 2012, 431–459.
Google Scholar

Costall A., Afordancje kanoniczne w kontekście, tłum. z ang. K. Bielecka, Avant 3(2012)2, 296–304.
Google Scholar

Costall A., Richards A., Canonical Affordances: The Psychology of Everyday Things, w: The Oxford Handbook of the Archaeology of the Contemporary World, red. P. Graves-Brown, R. Harrison, A. Piccini, OUP, Oxford 2013, 82–91.
Google Scholar

Dotov D., Nie L., de Wit M.M., Zrozumieć afordancje, tłum. z ang. D. Lubiszewski, N. Strehlau, Avant 3(2012)2, 282–295.
Google Scholar

Edmonds D., Eidinow J., Pogrzebacz Wittgensteina, tłum. z ang. L. Niedzielski, Muza, Warszawa 2002.
Google Scholar

Ferri F., Campione G.C., dalla Volta R., Gianelli C., Gentilucci M., Social Requests and Social Affordances, PLoS ONE 6(2011)1, e15855, 1–9.
Google Scholar

Gaver W., Technology affordances, w: Proceedings of the ACM CHI, red. S.P. Robertson, G.M. Olson, J.S. Olson, ACM Press, New Orleans 1991, 79–84.
Google Scholar

Gibson J., The Ecological Approach to Visual Perception, Psychology Press, New York 2014.
Google Scholar

Heft H., An ecological approach to psychology, Review of General Psychology 17(2013)2, 162-167.
Google Scholar

Heras-Escribano M., de Pinedo M., Are affordances normative?, Phenomenology and the Cognitive Sciences (2016)15, 565–589.
Google Scholar

Hutchins E., Cognition in the wild, MIT Press, Cambridge 1995.
Google Scholar

Hutchins E., Cognitive Ecology, Topics in Cognitive Science 2(2010)4, 707–712.
Google Scholar

Hutchins E., The cultural ecosystem of human cognition, Philosophical Psychology 27(2014)1, 34–49.
Google Scholar

Jonas H., Zasada odpowiedzialności: etyka dla cywilizacji technologicznej, tłum. z niem. M. Klimowicz, Wyd. Platan, Kraków 1984/1996.
Google Scholar

Lo Presti P., An ecological approach to normativity, Adaptive Behavior 24(2016)1, 3–17.
Google Scholar

Maier J., Fadel G., Affordance based design: a relational theory for design, Research in Engineering 20(2009)1, 13–27.
Google Scholar

McGrenere J., Ho W., Affordances: Clarifying and Evolving a Concept, w: The Proceedings of Graphics Interface, red. S.S. Fels, P. Paulin, InformationProcessing Society, Montreal 2000, 179–186.
Google Scholar

Norman D., The Psychology of Everyday Things, Basic Books, New York 2013.
Google Scholar

Norman D., Things That Make Us Smart, Basic Books, New York 1994.
Google Scholar

Norman D., Affordance, conventions, and design, Interactions 6(1999)3, 38–42.
Google Scholar

Norman D. Wzornictwo i emocje. Dlaczego kochamy lub nienawidzimy rzeczy powszednie, tłum. z ang. D. Skalska-Stefańska, Wyd. Arkady, Warszawa 2015.
Google Scholar

Papineau D., Naturalism, w: Stanford Encyclopedia of Philosophy (2015), https://plato.stanford.edu (dostęp: 18.03.2017).
Google Scholar

Ramstead M., Veissière S., Kirmayer L., Cultural Affordances: Scaffolding Local Worlds Through Shared Intentionality and Regimes of Attention, Frontiers in Psychology 7(2016), art. 1090, 2.
Google Scholar

Rączaszek-Leonardi J., Nomikou I., Rohlfing K., Young children’s dialogical actions, IEEE Transactions on Autonomous Mental Development 5(2013)3, 210–221.
Google Scholar

Rietveld E., Kiverstein J., A rich landscape of affordances, Ecological Psychology 26(2014)4, 325–352.
Google Scholar

Turvey M., Affordances and prospective control: An outline of the ontology, Ecological Psychology 4(1992)3, 173–187.
Google Scholar

Warren W., Perceiving affordances: visual guidance of stair climbing, Journal of Experimental Psychology 10(1984)5, 683–703.
Google Scholar

Warren W., Wang S., Visual guidance of walking through apertures, Journal of Experimental Psychology (1987)13, 371–383.
Google Scholar