Zjawisko a rzeczywistość – wpływ poglądów Bertranda Russella na koncepcję wielości rzeczywistości Leona Chwistka

Tomasz Femiak

doi:10.21697/spch.2022.58.A.03

Opublikowane: 2022-07-31

Tom 58 Nr 1 (2022)

Zjawisko a rzeczywistość – wpływ poglądów Bertranda Russella na koncepcję wielości rzeczywistości Leona Chwistka

Tomasz Femiak

Studia Philosophiae Christianae

Dział: Artykuły naukowe

https://doi.org/10.21697/spch.2022.58.A.03

Abstrakt

W artykule omówione zostały główne publikacje Bertranda Russella z lat 1905-1921 jako stanowiące inspirację dla powstania teorii wielości rzeczywistości Leona Chwistka. W ten sposób ukazano tło historyczne, tj. wpływ podnoszonych przez Russella zagadnień na postawę badawczą Chwistka (jedna z wielu składowych sytuacji problemowej, w której teoria wielości rzeczywistości była tworzona). Artykuł zawiera także zestawienie poglądów obu filozofów oraz ocenę podobieństw i różnic między nimi.

-----------------------

Zgłoszono: 28/03/2022. Zrecenzowano: 03/05/2022. Zaakceptowano do publikacji: 11/06/2022.

Słowa kluczowe:

Bertrand Russell, Leon Chwistek, teoria wielości rzeczywistości, zjawisko, rzeczywistość

Inne teksty tego samego autora

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Femiak, T. (2022). Zjawisko a rzeczywistość – wpływ poglądów Bertranda Russella na koncepcję wielości rzeczywistości Leona Chwistka. Studia Philosophiae Christianae, 58(1), 47–72. https://doi.org/10.21697/spch.2022.58.A.03

Cited by / Share

Bibliografia

Borowski, M. (1921). O przedmiotach fizycznych, psychicznych, idealnych i fikcyjnych. Przegląd Filozoficzny, 24(3-4), 139-163.
Google Scholar

Brożek, H. (2014). Teoria wielości rzeczywistości Leona Chwistka. Rys krytyczny. Argument: Biannual Philosophical Journal, 4(2), 405-424.
Google Scholar

Chrobak, K. (2004). Niejedna rzeczywistość. Racjonalizm krytyczny Leona Chwistka. Kraków: Inter Esse.
Google Scholar

Chwistek, L. (1912). Zasada sprzeczności w świetle nowszych badań Bertranda Russella. Kraków: Akademia Umiejętności.
Google Scholar

Chwistek, L. (1917). Trzy odczyty odnoszące się do pojęcia istnienia. Przegląd Filozoficzny, 20(2-4), 122-151.
Google Scholar

Chwistek, L. (1918). Wielość rzeczywistości w sztuce. Maski, (1-4), 38-58.
Google Scholar

Chwistek, L. (1921a). Antynomie logiki formalnej. Przegląd Filozoficzny, 14(3-4), 164-171.
Google Scholar

Chwistek, L. (1921b). Wielość rzeczywistości, (Wydane z zasiłkiem Ministerstwa W.R.iO.P.). Kraków: Zakład Graficzny „Wisłoka” w Jaśle.
Google Scholar

Chwistek, L. (1922). Zasady czystej teorji typów. Przegląd Filozoficzny, 25(3), 359-391.
Google Scholar

Chwistek, L. (1926). Zastosowanie metody konstrukcyjnej do teorii poznania. Przegląd Filozoficzny, 16(3-4), 175-187.
Google Scholar

Chwistek, L. (1932). Tragedia werbalnej metafizyki (Z powodu książki Dra Ingardena: Das literarische Kunstwerk). Kwartalnik Filozoficzny, 10, 46-76.
Google Scholar

Chwistek, L. (1963a). Pisma filozoficzne i logiczne, t. 1. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Chwistek, L. (1963b). Granice nauki, zarys logiki i metodologii nauk ścisłych (1935), W: L. Chwistek, Pisma filozoficzne i logiczne, t. 2, 1-245. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Chwistek, L. (2004a). Sens i rzeczywistość (1916). W: K. Chrobak, Niejedna rzeczywistość. Racjonalizm krytyczny Leona Chwistka, 317-479. Kraków: Inter Esse.
Google Scholar

Chwistek, L. (2004b). Wielość rzeczywistości w sztuce. W: L Chwistek, Wybór pism estetycznych, 3-20. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Chwistek, L. (2012). The Principles of the Pure Type Theory (1922). History and Philosophy of Logic, 33(4), 329-352. DOI 10.1080/01445340.2012.695104. DOI: https://doi.org/10.1080/01445340.2012.695104
Google Scholar

Chwistek, L. (2017a). The Plurality of Realities. Collected Essays. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego. DOI 10.4467/K9700.31/e/17.17.6757. DOI: https://doi.org/10.4467/K9700.31/e/17.17.6757
Google Scholar

Chwistek, L. (2017b). The Law of Contradiction in the Light of Recent Investigations of Bertrand Russell. W: A. Brożek, F. Stadler, J. Woleński (red.), The Significance of the Lvov-Warsaw School in the European Culture. Vienna Circle Institute Yearbook, vol. 21, 227-289. Springer. DOI 10.1007/978-3-319-52869-4_13. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-52869-4_13
Google Scholar

Chwistek, L. (2017c). The Tragedy of Verbal Metaphysics. Journal for the History of Analytical Philosophy, 5(1), 1-20. DOI 10.15173/jhap.v5i1.2957. DOI: https://doi.org/10.15173/jhap.v5i1.2957
Google Scholar

Copleston, F. (1989). Historia filozofii. Od Benthama do Russella, t. 8. Warszawa: PAX.
Google Scholar

Estreicher, K. (1971). Leon Chwistek. Biografia artysty (1884-1944). Kraków: PWN.
Google Scholar

Hempoliński, M. (1974). Brytyjska filozofia analityczna. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar

Hempoliński, M. (1990). Bertrand Russell – analiza formalna przeciwko paradoksom filozofii. W: Z. Kuderowicz (red.) Filozofia współczesna, t. 2, 31-50. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar

Jadacki, J.J. (1986a). Leon Chwistek – Bertrand Russell’s Scientific Correspondence. Dialectics and Humanism, 1, 239-263.
Google Scholar

Jadacki, J.J. (1986b). O poglądach filozoficznych Leona Chwistka (w siedemdziesiątą rocznicę wydania zasady sprzeczności w świetle nowszych badań Bertranda Russella). Studia i materiały z dziejów nauki polskiej, 1(1), 109-133.
Google Scholar

James, W. (1905). The Perception of Reality. W: W. James, The Principles of psychology, vol. 2, 281-324. New York: Henry Holt and Company.
Google Scholar

Jusiak, J. (1992). Filozofia nauki i teoria poznania Alfreda Northa Whiteheada. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Kostyrko, T. (1968). Interpretacja koncepcji Wielości rzeczywistości Leona Chwistka. Studia Metodologiczne, 4, 89-105.
Google Scholar

Łukasiewicz, J. (1910). O zasadzie sprzeczności u Arystotelesa. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Google Scholar

Mróz, T. (2011). Bertranda Russella spotkania z filozofią polską (L. Chwistek, W. Lutosławski, S. Themerson). Studia Philosophica Wratislaviensia, 6(3), 71-82.
Google Scholar

Mróz, T. (2015). Dwa listy Leona Chwistka o jego inspiracjach i stanie filozofii w Polsce. Rocznik Historii Filozofii Polskiej, 8, 5-23.
Google Scholar

Niedźwiecka-Ossowska, M. (1924). Ontologia Bertranda Russell’a. Przegląd Filozoficzny, 27(3-4), 230-245.
Google Scholar

Pasenkiewicz, K. (1962). Analiza i krytyka teorii wielości rzeczywistości Leona Chwistka. Studia Filozoficzne, 1(28), 65-93.
Google Scholar

Russell, B. (1912). The Problems of Philosophy. London: Williams & Norgate.
Google Scholar

Russell, B. (1917). Mysticism and Logic and Other Essays. London: George Allen & Unwin Ltd. DOI: https://doi.org/10.5962/bhl.title.19117
Google Scholar

Russell, B. (1921). The Analysis of Mind. London: George Allen & Unwin Ltd.
Google Scholar

Russell, B. (1922). Introduction. W: L. Wittgenstein, Tractatus Logico-Philosophicus, 7-19. London: Kegan Paul, Trench, Trubner & Co. Ltd.
Google Scholar

Russell, B. (1937). The Principles of Mathematics. New York: W.W. Norton & Company, Inc.
Google Scholar

Russell, B. (1967). Deskrypcje (1905). W: J. Pelc, Logika i język, 277-293. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Russell, B. (1972). Mój rozwój filozoficzny. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Russell, B. (1995). Problemy filozofii. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Russell, B. (2000). Nasza wiedza o świecie zewnętrznym. Warszawa: Aletheia.
Google Scholar

Russell, B. (2003). Wstęp do filozofii matematyki. Warszawa: Aletheia.
Google Scholar

Stamm, E. (1913). Szkic metodologii ogólnej na podstawie genetycznej. Przegląd Filozoficzny, 16(2-3), 353-378.
Google Scholar

Surma, P. (2013). Teoria wielości rzeczywistości Leona Chwistka. Rocznik Historii Filozofii Polskiej, 6, 81-126.
Google Scholar

Vaihinger, H. (1908). Prawo rozwoju wyobrażeń o rzeczywistości. Warszawa: Wydawnictwo Przeglądu Filozoficznego.
Google Scholar

Whitehead, A.N., Russell, B. (1910). Principia Mathematica, vol. 1. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar

Whitehead, A.N., Russell, B. (1925). Introduction to the second edition. W: A.N. Whitehead, B. Russell, Principia Mathematica, vol. 1, XIII-XLIV. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar

Woleński, J. (2001). Towarzystwo Naukowe Warszawskie i rozwój logiki w Polsce. W: Z. Mikulski (red.), 200-lecie Towarzystwa Królewskiego Warszawskiego Przyjaciół Nauk, 27-42. Warszawa: Retro-Art.
Google Scholar