https://doi.org/10.21697/stv.2016.54.1.01
W niniejszym artykule postawiliśmy sobie zadanie pokazania w jaki sposób rozumiano wstyd w starożytnej cywilizacji śródziemnomorskiej oraz ukazania na kilku przykładach implikacji tego faktu dla właściwego odczytania i interpretacji ksiąg Nowego Testamentu. Jako że kategoria wstydu była postrzegana w kulturze śródziemnomorskiej owego czasu inaczej niż w obecnej zachodniej cywilizacji, w pierwszej części artykułu ukazane zostało powiązanie wstydu z honorem jako najbardziej cenioną wartością w społecznościach owej cywilizacji. Wstyd, stanowiący w tamtej kulturze antytezę honoru, rozumiany był jako antywartość: niesława, niegodność, hańba, zła reputacja itp. Nie był on postrzegany przede wszystkim jako kategoria etyczna, definiująca wewnętrzną wartość człowieka, lecz jako brak honoru w jego publicznej ocenie. Ludzie przychodzący na świat w rodzinach o niższym statusie społecznym dziedziczyli niższy honor, a zatem ciążył na nich większy wstyd. Każdy mężczyzna był zobowiązany do codziennego podejmowania walki o honor, który mógł pozyskać dla siebie i rodziny poprzez konfrontacje według reguł tzw. gry o honor oraz przez pełnienie dzieł dobroczynnych.
Wydarzenia opowiedziane na kartach Nowego Testamentu odwołują się do myślenia w kategoriach honoru i wstydu, dlatego też w interpretacji biblijnych perykop należy to zagadnienie brać pod uwagę. W artykule ukazaliśmy implikacje tego typu myślenia na przykładzie trzech wybranych fragmentów Nowego Testamentu: rodowodu Jezusa w Mt 1,1-17, Jego konfrontacji z faryzeuszami i uczonymi w Piśmie w Mk 11-12 oraz Janowego opowiadania o męce, krzyżowej śmierci i pochówku Jezusa (J 18-19). W każdej z tych perykop autorzy odwołują się do myślenia adresatów w kategoriach honoru i wstydu, ukazując Jezusa jako ucieleśnienie honoru, tych zaś, którzy próbują Go pohańbić w oczach innych jako zasługujących na wstyd.
Pobierz pliki
Zasady cytowania
Cited by / Share
Deutsch
English
Język Polski