Ks. Władysław Piwowarski (1929–2001) jako socjolog religii

Janusz Mariański

doi:10.21697/ucs.2022.30.2.03

Opublikowane: 2022-12-31

Tom 30 Nr 2 (2022)

Ks. Władysław Piwowarski (1929–2001) jako socjolog religii

Janusz Mariański

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/ucs.2022.30.2.03

Abstrakt

Ksiądz prof. Władysław Piwowarski jest znany w kraju i za granicą przede wszystkim jako socjolog religii. Jego prace socjologiczne stanowią istotny element składowy (chciałoby się powiedzieć: klasyczny) polskiej socjologii religii, wyznaczały i wciąż wyznaczają jej rozwój (Marczewski 2006: 173–180; Święs 2004: 301–310). Większość z nich zamykała pewien etap rozwoju socjologii religii w Polsce i otwierała nowy. Trudno byłoby sobie dzisiaj wyobrazić gruntowne studia nad religijnością bez uwzględnienia socjologicznego dorobku ks. prof. Piwowarskiego. W niniejszym opracowaniu zwrócimy uwagę jedynie na wybrane aspekty jego koncepcji socjologii religii i socjologii Kościoła. Pomijamy jego naukowe osiągnięcia w zakresie socjologii moralności, socjologii rodziny, socjologii rytuału, filozofii społecznej, katolickiej nauki społecznej i teologii pastoralnej. Osiągnięcia Piwowarskiego w dziedzinie teorii, metodologii socjologii religii oraz badań empirycznych pozwalają stwierdzić, że jest on twórcą lubelskiej szkoły socjologicznej.

Słowa kluczowe:

socjologia religii, socjologia Kościoła, religijność, kościelność, lubelska szkoła socjologii religii

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Mariański, J. (2022). Ks. Władysław Piwowarski (1929–2001) jako socjolog religii. Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 30(2), 19–33. https://doi.org/10.21697/ucs.2022.30.2.03

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Berger P.L. (1984), Sekularyzacja a problem wiarygodności religii [w:] F. Adamski (red.), Socjologia religii, Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy: 374–385.
Google Scholar

Berger P.L. (1997), Święty baldachim. Elementy socjologicznej teorii religii, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
Google Scholar

Borowik I. (2000), Odbudowywanie pamięci. Przemiany religijne w Środkowo-Wschodniej Europie po upadku komunizmu, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
Google Scholar

Borowik I. (2004), Najważniejsze tendencje w religijności polskiego społeczeństwa: koncepcje, ustalenia ks. Władysława Piwowarskiego i ich dzisiejsza nośność interpretacyjna [w:] A. Wójtowicz (red.), Socjologia religii ks. Władysława Piwowarskiego, Warszawa: Polskie Towarzystwo Socjologiczne, Sekcja Socjologii Religii: 116.
Google Scholar

Borowik I. (2019), Od sekularyzacji do powrotu religii na scenę publiczną: trendy rozwojowe światowej socjologii religii z uwzględnieniem dorobku lubelskiej szkoły socjologii religii w Polsce, „Roczniki Nauk Społecznych”, 4: 93–110. DOI: https://doi.org/10.18290/rns.2019.47.4-5
Google Scholar

Cipriani R. (2006), Secularization or „diffused religion?” [w:] Religiosität in der säkularisierten Welt. Theoretische und empirische Beiträge zur Säkularisierungsdebatte in der Religionssoziologie, Wiesbaden: Springer VS: 123–140. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-531-90213-5_6
Google Scholar

Cipriani R., Prüfer P. (2021), Socjologia religii. Ujęcie systematyczno-historyczne, Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit”.
Google Scholar

Grzesik A. (2004), Kościół ludowy w Polsce i jego przemiany w ujęciu ks. prof. Władysława Piwowarskiego [w:] A. Wójtowicz (red.), Socjologia religii ks. Władysława Piwowarskiego, Warszawa: Polskie Towarzystwo Socjologiczne Sekcja Socjologii Religii: 72–86.
Google Scholar

Iwan R. (1994), U progu polskiej demokracji. Szkice etyczno-społeczne – wywiady – rozmowy, Lublin–Kilonia: Wydawnictwo Norbertinum.
Google Scholar

Libiszowska-Żółtkowska M. (2021), Homo religiosus. Szkice z socjologii religii, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
Google Scholar

Marczewski M. (2006), Ks. prof. Władysław Piwowarski (1929–2001), „Collectanea Theologica”, 1: 173–180.
Google Scholar

Mariański J. (2004), Piwowarski Władysław [biogram] [w:] M. Libiszowska-Żółtkowska, J. Mariański (red.), Leksykon socjologii religii. Zjawiska – badania – teorie, Warszawa: VERBINUM Wydawnictwo Księży Werbistów: 291–292.
Google Scholar

Mariański J. (2019), Socjologia i moralność. Czym jest i dokąd zmierza socjologia moralności?. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar

Mariański J. (2020), Moi wielcy Mistrzowie i Nauczyciele w socjologii religii i socjologii moralności. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar

Mielicka-Pawłowska H. (2017), Duchowość ponowoczesna. Studia z zakresu socjologii jakościowej, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
Google Scholar

Między katolicką nauką społeczną a socjologią religii. Z ks. prof. Władysławem Piwowarskim rozmawia redaktor naczelny „Życia Katolickiego” Jan Wagner (1989), „Życie Katolickie”, 9: 20–27.
Google Scholar

Parker C.G. (2008), Współczesna religia ludowa. Złożony obiekt badań dla socjologów [w:] P. Sztompka, M. Bogunia-Borowska (red.), Socjologia codzienności, Kraków: Wydawnictwo Znak: 812–827.
Google Scholar

Piwowarski W. (1971), Religijność wiejska w warunkach urbanizacji. Studium socjologiczne, Warszawa: Biblioteka „Więzi”.
Google Scholar

Piwowarski W. (1977), Religijność miejska w rejonie uprzemysłowionym. Studium socjologiczne, Warszawa: Biblioteka „Więzi”.
Google Scholar

Piwowarski W. (1982), Problemy duszpasterskie w strefie urbanizacji, „Przegląd Powszechny”, 3: 22–36.
Google Scholar

Piwowarski W. (1986), Kontekst społeczeństwa pluralistycznego a problem permanentnej socjalizacji religijnej [w:] W. Piwowarski, W. Zdaniewicz (red.), Z badań nad religijnością polską. Studia i materiały, Poznań–Warszawa: Pallottinum: 73–82.
Google Scholar

Piwowarski W. (1988), Religijność ludowa w ciągłości i zmianie, „Młodzież i Wieś” (A): 3–22.
Google Scholar

Piwowarski W. (1990), „Solidarność” w perspektywie, „Nowe Relacje”, 21: 3.
Google Scholar

Piwowarski W. (1991), Kapłan – Kościół – duszpasterstwo, „Ład. Katolicki Tygodnik Społeczny”, 10:1–2.
Google Scholar

Piwowarski W. (1992), Przemiany religijności polskiej – stan obecny i perspektywy, „Więź”, 7: 30–34.
Google Scholar

Piwowarski W. (1992), Tło społeczno-polityczne i religijno-kościelne punktem wyjścia nowej ewangelizacji, „Chrześcijanin w Świecie”, 1: 37–49.
Google Scholar

Piwowarski W. (1996), Od „Kościoła ludu” do „Kościoła wyboru” [w:] I. Borowik, W. Zdaniewicz (red.), Od Kościoła ludu do Kościoła wyboru. Religia a przemiany społeczne w Polsce, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS, s. 9–16.
Google Scholar

Piwowarski W. (1996), Socjologia religii, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Google Scholar

Piwowarski W. (1997), Socjologia religii w Polsce – problemy legitymizacji dyscypliny, „Przegląd Religioznawczy”, 1: 3–11.
Google Scholar

Piwowarski W. (1998), Wprowadzenie [w:] W. Piwowarski (red.), Socjologia religii. Antologia tekstów, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS: 7–23.
Google Scholar

Piwowarski W., Zdaniewicz W. (1998), Socjologia religii [w:] Z. Krawczyk, K.Z. Sowa (red.), Socjologia w Polsce, Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie: 309–328.
Google Scholar

Pogórska T. (1994), Przemiany religijności w warunkach totalitaryzmu (na przykładzie Puław), „Collectanea Theologica”, 3: 169–173.
Google Scholar

Pogórska T. (2002), Przemiany religijności katolików w warunkach totalitaryzmu. Studium socjologiczne na przykładzie Puław, Lublin (mps pracy doktorskiej).
Google Scholar

Richter R. (2005), Die Lebensstilgesellschaft, VS Verlag für Sozialwissenschaften. Wiesbaden: Springer VS.
Google Scholar

Sadłoń W. (2011), Lubelsko-warszawska szkoła socjologii religii [w:] K. Łuczaj, K. Kaczorowski (red.), Polska socjologia wczoraj i dziś. Młodzi socjologowie wobec problemów tradycji i teraźniejszości, Kraków: Wydawnictwo AGH: 99–108.
Google Scholar

Sroczyńska M. (2013), Rytuały w młodzieżowym świecie. Studium socjologiczne, Kraków: Wydawnictwo FALL.
Google Scholar

Štefaňak O. (2021), Wpływ polskiej szkoły socjologicznej na badania religijności na Słowacji, „Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa”, 12: 250–252. DOI: https://doi.org/10.31261/GSS_SN.2021.12.13
Google Scholar

Świątkiewicz W. (2021), Światy wartości u progu pandemii. Socjologiczne studium społeczności miejskiej, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Święs K. (2004), Wkład ks. prof. Władysława Piwowarskiego w rozwój katolickiej nauki społecznej, „Roczniki Teologiczne”, 6: 301–310.
Google Scholar

Wargacki S. (2004), Bricolage religijny [w:] M. Libiszowska-Zółtkowska, J. Mariański (red.), Leksykon socjologii religii. Zjawiska – badania – teorie, Warszawa: Zakład Wydawniczy NOMOS: 41.
Google Scholar

Wójtowicz A. (2004), Współczesna socjologia religii. Założenia, idee, programy, Tyczyn: Wyższa Szkoła Społeczno-Gospodarcza w Tyczynie.
Google Scholar

Wołk A. (2009), Socjologia religii w Polsce po II wojnie światowej [w:] S.H. Zaręba (red.), Socjologia życia religijnego w Polsce, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie: 39–54.
Google Scholar

Wysocki A. (2018), Dynamika zmian parafii a jej elementy istotne. Śladami pioniera socjologii parafii ks. Franciszka Mirka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
Google Scholar

Zaręba S.H. (2008), W kierunku jakiej religijności? Studia nad katolicyzmem młodzieży polskiej, Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych.
Google Scholar

Zdaniewicz W. (2004), Teoretyczne założenia badań nad religijnością w ujęciu ks. prof. Władysława Piwowarskiego, „Roczniki Teologiczne”, 6: 299.
Google Scholar