Biological turn a socjologia religii

Kamil M. Kaczmarek

doi:10.21697/ucs.2022.30.2.06

Opublikowane: 2023-01-21

Tom 30 Nr 2 (2022)

Biological turn a socjologia religii

Kamil M. Kaczmarek

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/ucs.2022.30.2.06

Abstrakt

Artykuł przedstawia na przykładach potencjalne korzyści, jakie może odnieść socjologia religii z uwzględnienia perspektywy socjobiologicznej. Pytanie biologów o ewolucyjny sens religii dla ludzkich społeczeństw pozwala wrócić do pytania o społeczne funkcje religii, co z kolei rzuca nowe światło na zagadnienie sekularyzacji. Teoria sygnalizacji, stosowana przez socjobiologów do wyjaśnienia religijnych rytuałów, ujęta w kontekście relacji między organizacją religijną a korzystającymi z jej usług wiernymi, pozwala uwzględnić dodatkowy mechanizm – wyjaśnia zaobserwowany związek między liczebnością kadry religijnej a demografią.

Słowa kluczowe:

socjologia religii, socjobiologia, sekularyzacja

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Kaczmarek, K. M. (2023). Biological turn a socjologia religii. Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 30(2), 63–73. https://doi.org/10.21697/ucs.2022.30.2.06

Cited by / Share

Bibliografia

Andreski S. (2002), Czarnoksięstwo w naukach społecznych. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Atran S. (2013), Ewolucyjny krajobraz religii. Kraków: Nomos.
Google Scholar

Bellah R.N. (1964), Religious Evolution. „American Sociological Review” 29 (3): 358–374. DOI: https://doi.org/10.2307/2091480
Google Scholar

Bellah R.N. (2011), Religion in Human Evolution: From the Paleolithic to the Axial Age. Cambridge MA: Harvard University Press. DOI: https://doi.org/10.4159/harvard.9780674063099
Google Scholar

Berger P.L. (1997), Święty baldachim. Elementy socjologicznej teorii religii, przeł. W. Kurdziel. Kraków: Nomos.
Google Scholar

Berman E., Iannaccone L.R., Giuseppe R. (2007), From Empty Pews to Empty Cradles: Fertility Decline Among European Catholics. „Journal of Demographic Economics” 84(2): 149–187. DOI: https://doi.org/10.1017/dem.2017.22
Google Scholar

Blume M. (2009), The Reproductive Benefits of Religious Affiliation, w: E. Voland, W. Schiefenhövel (red.), The Biological Evolution of Religious Mind and Behavior. Dordrecht, Heidelberg, London: Springer: 117–126. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-642-00128-4_8
Google Scholar

Boyer P. (2001), Religion Explained. The Evolutionary Origins of Religious Thought. New York: Basic Books, Inc.
Google Scholar

Béraud C. (2006), Prêtres de la génération Jean-Paul II : recomposition de l’ idéal sacerdotal et accomplissement de soi, „Archives de sciences sociales des religions” http://journals.openedition.org/assr/3345 (dostęp: 28.02.2021). DOI: https://doi.org/10.4000/assr.3345
Google Scholar

Domańska E. (2021), Biohumanistyka (rozpoznanie wstępne), w: J. Axer, M. Konarzewski (red.), Ekologia interdyscyplinarności. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego: 153–172. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323553526.pp.153-174
Google Scholar

Durkheim É. (2000), Zasady metody socjologicznej, przeł. J. Szacki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Gould S.J., Lewontin R.C. (1979), The Spandrels of San Marco and the Panglossian Paradigm. „Proceedings of the Royal Society of London” 205 (1161): 581–598. DOI: https://doi.org/10.1098/rspb.1979.0086
Google Scholar

Haidt J. (2014), Prawy umysł. Dlaczego dobrych ludzi dzieli religia i polityka, przeł. A. Nowak-Młynikowska. Sopot: Smak Słowa.
Google Scholar

Kaczmarek K.M. (2013), Paradygmat funkcjonalny Herberta Spencera. „Studia Socjologiczne” 2: 31–46.
Google Scholar

Kaczmarek K.M. (2019), Janusowe oblicze wiarygodności. Kościół zaplątany w nowoczesność. „Przegląd Religioznawczy” 274 (4): 15–33.
Google Scholar

Kaczmarek K.M. (2021), Upadek Kościoła otwartego. Poznań: Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych UAM.
Google Scholar

Kotowska I.E. (2014), Niska dzietność w Polsce w kontekście percepcji Polaków. Warszawa: MPiPS.
Google Scholar

Kołakowski L. (2000), Główne nurty marksizmu. Część I, Powstanie. Poznań, Zysk i S-ka.
Google Scholar

Pinker S. (2005), Tabula Rasa. Spory o naturę ludzką, przeł. A. Nowak. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar

Powell R., Clarke S. (2012), Religion as an Evolutionary Byproduct: A Critique of the Standard Model. „British Journal for the Philosophy of Science” 63 (3): 457–486. DOI: https://doi.org/10.1093/bjps/axr035
Google Scholar

Rossano M.J. (2010), Supernatural Selection. How Religion Evolved. Oxford: Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780195385816.001.0001
Google Scholar

Runciman W.G. (2009), The Theory of Cultural and Social Selection. Cambridge: Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511819889
Google Scholar

Sokołowska K. (2008), Świeckich drogi do świętości w hagiografii sarmacko-barokowej. Poznań: Wydział Teologiczny UAM.
Google Scholar

Spencer H. (1872), The Principles of Biology. Vol. I. New York: D. Appleton And Company.
Google Scholar

Spencer H. (1900), The Principles of Sociology. Vol. II. New York: D. Appleton And Company.
Google Scholar

Stark R. (1997), The Rise of Christianity. How the Obscure, Marginal Jesus Movement Became the Dominant Religious Force in the Western World in a Few Centuries. New York: HarperOne.
Google Scholar

Turner J.H., Maryanski A.R. (1988), Is ‚Neofunctionalism’ Really Functional?. „Sociological Theory”, Vol. 6, No. 1 (Spring, 1988): 110–121. DOI: https://doi.org/10.2307/201919
Google Scholar

Wilson D.S. (2003), Darwin’s Cathedral. Evolution, Religion and the Nature of Society. Chicago and London: The University of Chicago Press.
Google Scholar

Wilson D.S. (2005), Testing Major Evolutionary Hypotheses about Religion with a Random Sample. „Human Nature” 16 (4): 382–409. DOI: https://doi.org/10.1007/s12110-005-1016-1
Google Scholar

Wilson D.S., Green W.S. (2007), Evolutionary Religious Studies (ERS): A Beginner’s Guide, w: E. Slingerland, M. Collard, Creating Consilience: Integrating the Sciences and the Humanities. Oxford University Press.
Google Scholar

Wężowicz-Ziółkowska D., Wieczorkowska E. (red.) (2016), Biological Turn. Idee biologii w humanistyce współczesnej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar