„Odzyskałem swoje życie…” – edukacja domowa jako przyjazna forma edukacji dla ucznia i jego rodziny w opinii badanych rodziców

Kinga Lendzion

doi:10.21697/ucs.2024.33.1.06

Opublikowane: 2024-06-30

Tom 33 Nr 1 (2024)

„Odzyskałem swoje życie…” – edukacja domowa jako przyjazna forma edukacji dla ucznia i jego rodziny w opinii badanych rodziców

Kinga Lendzion

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/ucs.2024.33.1.06

Abstrakt

Edukacja domowa jest jedną z alternatywnych form edukacji, w której rodzice przejmują obowiązek kształcenia swoich dzieci. Przyczyny rezygnacji z edukacji szkolnej i podejmowania edukacji domowej są różne, jednak coraz częściej na pierwszy plan wysuwa się negatywna ocena szkół systemowych przez rodziców i uczniów. Wśród walorów nauczania domowego wskazuje się m.in. możliwość dostosowania wymogów edukacyjnych do indywidualnych możliwości i potrzeb dziecka, brak dyscyplinującego i tym samym stresującego środowiska szkolnego.

W artykule autorka prezentuje wyniki badań jakościowych przeprowadzonych wśród rodziców edukujących dzieci w domu. Jednym z celów podjętych wywiadów było zbadanie, jak rodzice postrzegają nauczanie dzieci w domu. W trakcie analizy zgromadzonych danych wyróżniono 9 grup (rodzin kodów), w tym między innymi: efekty przejścia na edukację domową, a w niej dwie główne podgrupy kodów – zmiany w zachowaniu dziecka w życiu codziennym oraz zmiany w życiu rodzinnym, a wśród nich kolejne podgrupy kodów. Z wypowiedzi rodziców wynika, że edukacja domowa stwarza przyjazne środowisko edukacyjne zarówno dla dzieci, jak i dla całej rodziny.

Słowa kluczowe:

edukacja domowa, rodzina, system edukacji, konstruktywistyczny model kształcenia

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Lendzion, K. (2024). „Odzyskałem swoje życie…” – edukacja domowa jako przyjazna forma edukacji dla ucznia i jego rodziny w opinii badanych rodziców . Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 33(1), 55–70. https://doi.org/10.21697/ucs.2024.33.1.06

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bałachowicz J. (2016), Paradoksy przemian współczesnej edukacji dziecka [w:] M. Szymański, B. Walasek-Jarosz, Z. Zbróg (red.), Zrozumieć szkołę. Konteksty zmian. Kielce: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 36–57.
Google Scholar

Baryła-Matejczuk M., Artymiak M., Ferrer-Cascales R., Betancort M. (2020), The Highly Sensitive Child as a challenge for education – introduction to the concept. „Problemy Wczesnej Edukacji” 48(1): 51–62. DOI: https://doi.org/10.26881/pwe.2020.48.05
Google Scholar

Bielecka-Prus J. (2018), Dlaczego rodzice edukują dzieci w domu? Typologia motywacji w świetle badań empirycznych [w:] J. Bielecka-Prus (red.), Rodzina w edukacji domowej. Warszawa: Wydawnictwo i Księgarnia „Gotów” Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży, s. 116–138.
Google Scholar

Bosswell A.R. (2021), Homeschooling and Learners’ Academic Achievement: Evidence from the United States of America. „Journal of Education” 4(5). DOI: https://doi.org/10.53819/81018102t40014
Google Scholar

Bródka J., Giziński G., Iwanowski K., Kotyński J., Kurkowski M., Mazurkiewicz M., Stemski Sz., Wołczyk M. (2020), Alert nr 6: Uczeń nie ryba, czyli edukacja przyszłości. Kraków: Open Eyes Economy, Kolegium Gospodarki i Administracji Publicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, https://oees.pl/alerty-eksperckie [dostęp 30.06.2023].
Google Scholar

Budajczak M. (2004), Edukacja domowa. Gdańsk: GWP.
Google Scholar

Budajczak M. (2020), Edukacja domowa… po latach. Ćwiklice: Wydawnictwo Iosephicum.
Google Scholar

Budajczak M. (2021), Edukacja domowa wobec pierwszych „fal” plagi XXI wieku. „Studia z Teorii Wychowania”, t. XII, 3(36): 23–34. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.4815
Google Scholar

Cytlak I., Szafran J.M., Cwojdzińska A., Buchnat M.A., Chmura-Rutkowska I., Cybal-Michalska A., Jaskulska S., Kanclerz
Google Scholar

B., Kozłowska A., Marciniak M., Myszka-Strychalska L., Wawrzyniak-Beszterda R.M. (2022), (Nie) dobra szkoła? Obraz współczesnej szkoły w opiniach uczniów i uczennic – kierunki zmian. Poznańskie badania oświatowe 2021. „Resocjalizacja Polska” 24: 427–444.
Google Scholar

Czerwiński K. (2015), Kilka uwag o przydatności chaosu w szkole. „Podstawy Edukacji. Między porządkiem a chaosem” 8: 119–130. DOI: https://doi.org/10.16926/pe.2015.08.09
Google Scholar

Daszkiewicz M., Wrona S. (2014), Zogniskowane wywiady grupowe online jako alternatywa dla tradycyjnych metod gromadzenia danych – szanse rozwoju i wyzwania dla badaczy. „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 336: 321–330. DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2014.336.31
Google Scholar

Giercarz-Borkowska M. (2012), Edukacja domowa jako egzemplifikacja idei podmiotowości i wolności edukacyjnej [w:] N. Starik, A. Zduniak (red.), Podmiotowość w edukacji wobec odmienności kulturowych oraz społecznych zróżnicowań. Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa, s. 53–68.
Google Scholar

Giercarz-Borkowska M. (2019), Edukacja domowa jako alternatywa edukacyjna dla dzieci zdolnych. Wrocław: Wydawnictwo TeksTy.
Google Scholar

Guterman O., Neuman A. (2019), Reading at Home: Comparison of Reading Ability Among Homeschooled and Traditionally Schooled Children. „Reading Psychology” 40(2): 169–190. DOI: https://doi.org/10.1080/02702711.2019.1614123
Google Scholar

Harari Y.N. (2018), 21 lekcji na XXI wiek. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Jackson G. (2016), Australian home educated students on self-regulation opportunities at home and in school. „Cogent Education” 3(1): 1. DOI: https://doi.org/10.1080/2331186X.2016.1203514
Google Scholar

Kalinowska K. (2022), Bezmiar miar i praktyki niewymierności. Kilka refleksji na marginesie badań bezsensu w szkole. „Kultura i Społeczeństwo” 66(1): 149–170. DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2022.66.1.7
Google Scholar

Klus-Stańska D. (2010), Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Google Scholar

Klus-Stańska D. (2018), Paradygmaty dydaktyki. Myśleć teorią o praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Kochan K. (2016), Edukacja domowa w Polsce – pedagogiczne inspiracje współczesnych edukatorów domowych. „Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika”, 32: 115–136. DOI: https://doi.org/10.12775/AUNC_PED.2016.006
Google Scholar

Krasuska-Betiuk M., Dropia P. (2021), Blaski i cienie edukacji domowej w przekonaniach praktykujących ją matek. „Wychowanie w Rodzinie” t. XXIV (1): 25–45. DOI: https://doi.org/10.61905/wwr/170396
Google Scholar

Kolet-Iciek A. (2020), Efekt pandemii: coraz więcej dzieci przechodzi na edukację domową, https://www.miastopociech.pl/aktualnosci/efekt-pandemii-coraz-wiecej-dzieci-przechodzi-na-edukacje-domowa [dostęp 6.10.2021].
Google Scholar

Królikiewicz R. (2017), Doświadczenie edukacji domowej i edukacji tradycyjnej – w narracji maturzysty. „Studia Paedagogica Ignatiana” 20(3): 161–181. DOI: https://doi.org/10.12775/SPI.2017.3.009
Google Scholar

Kucharska A.M. (2014), Dlaczego edukacja domowa? Aksjologiczne uzasadnienia edukacji bez szkoły. „Wychowanie w Rodzinie” t. X(2): 205–224. DOI: https://doi.org/10.61905/wwr/171086
Google Scholar

Lendzion K. (2021), Edukacja domowa w Polsce jako przykład edukacji alternatywnej [w:] A. Klimska i M. Klimski (red.), Przyszłość polskiej szkoły. Alert pedagogiczny. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 92–106.
Google Scholar

Lendzion K., Wołk A. (2023), Dlaczego rodzice edukują dzieci w domu? Motywy podjęcia edukacji domowej w świetle badań własnych. „Roczniki Nauk Społecznych” 51(3): 51–69. DOI: https://doi.org/10.18290/rns2023.0028
Google Scholar

Murphy J. (2014), The Social and Educational Outcomes of Homeschooling. „Sociological Spectrum” 34(3): 244–272. DOI: https://doi.org/10.1080/02732173.2014.895640
Google Scholar

Neuman A., Guterman O. (2016a), Academic achievements and homeschooling – It all depends on the goals. „Studies in Educational Evaluation” 51: 1–6. DOI: https://doi.org/10.1016/j.stueduc.2016.08.005
Google Scholar

Neuman A., Guterman O. (2016b), The clash of two world views – a constructivist analysis of home educating families’ perceptions of education. „Pedagogy, Culture and Society” 24(3): 359–369. DOI: https://doi.org/10.1080/14681366.2016.1178664
Google Scholar

Niewęgłowski J. (1995), Antypedagogika wobec pedagogiki. „Seminare. Poszukiwania naukowe” 11: 135–146. DOI: https://doi.org/10.21852/sem.1995.10
Google Scholar

Ostaszewska A., Pietrusińska M. (2023), Wywiad online jako nowa rzeczywistość badawcza w kontekście badań nad feminizacją pandemii. „Studia Socjologiczne” 3(250): 37–58. DOI: https://doi.org/10.24425/sts.2023.147160
Google Scholar

Poruszek M. (2020). Edukacja domowa – ucieczka od zdalnego nauczania czy społeczno-wychowawcza potrzeba?. „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 559(4), 17–31. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.8502
Google Scholar

Ray B.D. (2017), A systematic review of the empirical research on selected aspects of homeschooling as a school choice. „Journal of School Choice” 11(4): 604–621. DOI: https://doi.org/10.1080/15582159.2017.1395638
Google Scholar

Sarnata-Ciastko A. (2013), „Moja szkoła nie stanie się przeszkodą w mojej edukacji” – obraz szkoły w motcie ucznia w odniesieniu do teorii skryptu. „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pedagogika” 22: 313–325.
Google Scholar

Szafrańska A., Pawlak J. (2020), W poszukiwaniu lepszych możliwości kształcenia dla własnego dziecka. Edukacja domowa z perspektywy rodziców. „Przegląd Pedagogiczny” 1: 203–218.
Google Scholar

Szymański M. (2016), Szkoła – między tradycją, dążeniem do nowoczesności i chaosem [w:] M. Szymański, B. Walasek-Jarosz, Z. Zbróg (red.), Zrozumieć szkołę. Konteksty zmian. Kielce: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 25–35.
Google Scholar

Ślęzak I. (2021), Zło konieczne, substytut, szansa – wykorzystanie komunikatora Skype w badaniach jakościowych. „Przegląd Socjologii Jakościowej” 17(4): 88–113. DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.17.4.05
Google Scholar

Śliwerski B. (2021), Część I: Od zniewolenia do edukacji wolności [w:] B. Śliwierski, M. Paluch (red.), Uwolnić szkołę od systemu klasowo-lekcyjnego. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 35–246.
Google Scholar

Wolter E. (2014), Nowe wychowanie. „Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio” 4(18): 36–49.
Google Scholar

MEN, Otwarte dane – nauczanie domowe, https://dane.gov.pl/pl/dataset/1963,nauczanie-domowe [dostęp 20.09.2024].
Google Scholar