„Odzyskałem swoje życie…” – edukacja domowa jako przyjazna forma edukacji dla ucznia i jego rodziny w opinii badanych rodziców

Kinga Lendzion

doi:10.21697/ucs.2024.33.1.06

Opublikowane: 2024-06-30

Tom 33 Nr 1 (2024)

„Odzyskałem swoje życie…” – edukacja domowa jako przyjazna forma edukacji dla ucznia i jego rodziny w opinii badanych rodziców

Kinga Lendzion

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/ucs.2024.33.1.06

Abstrakt

Edukacja domowa jest jedną z alternatywnych form edukacji, w której rodzice przejmują obowiązek kształcenia swoich dzieci. Przyczyny rezygnacji z edukacji szkolnej i podejmowania edukacji domowej są różne, jednak coraz częściej na pierwszy plan wysuwa się negatywna ocena szkół systemowych przez rodziców i uczniów. Wśród walorów nauczania domowego wskazuje się m.in. możliwość dostosowania wymogów edukacyjnych do indywidualnych możliwości i potrzeb dziecka, brak dyscyplinującego i tym samym stresującego środowiska szkolnego.

W artykule autorka prezentuje wyniki badań jakościowych przeprowadzonych wśród rodziców edukujących dzieci w domu. Jednym z celów podjętych wywiadów było zbadanie, jak rodzice postrzegają nauczanie dzieci w domu. W trakcie analizy zgromadzonych danych wyróżniono 9 grup (rodzin kodów), w tym między innymi: efekty przejścia na edukację domową, a w niej dwie główne podgrupy kodów – zmiany w zachowaniu dziecka w życiu codziennym oraz zmiany w życiu rodzinnym, a wśród nich kolejne podgrupy kodów. Z wypowiedzi rodziców wynika, że edukacja domowa stwarza przyjazne środowisko edukacyjne zarówno dla dzieci, jak i dla całej rodziny.

Słowa kluczowe:

edukacja domowa, rodzina, system edukacji, konstruktywistyczny model kształcenia

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Lendzion, K. (2024). „Odzyskałem swoje życie…” – edukacja domowa jako przyjazna forma edukacji dla ucznia i jego rodziny w opinii badanych rodziców . Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 33(1), 55–70. https://doi.org/10.21697/ucs.2024.33.1.06

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bałachowicz J. (2016), Paradoksy przemian współczesnej edukacji dziecka [w:] M. Szymański, B. Walasek-Jarosz, Z. Zbróg (red.), Zrozumieć szkołę. Konteksty zmian. Kielce: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 36–57.
Google Scholar

Baryła-Matejczuk M., Artymiak M., Ferrer-Cascales R., Betancort M. (2020), The Highly Sensitive Child as a challenge for education – introduction to the concept. „Problemy Wczesnej Edukacji” 48(1): 51–62.
Google Scholar

Bielecka-Prus J. (2018), Dlaczego rodzice edukują dzieci w domu? Typologia motywacji w świetle badań empirycznych [w:] J. Bielecka-Prus (red.), Rodzina w edukacji domowej. Warszawa: Wydawnictwo i Księgarnia „Gotów” Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży, s. 116–138.
Google Scholar

Bosswell A.R. (2021), Homeschooling and Learners’ Academic Achievement: Evidence from the United States of America. „Journal of Education” 4(5).
Google Scholar

Bródka J., Giziński G., Iwanowski K., Kotyński J., Kurkowski M., Mazurkiewicz M., Stemski Sz., Wołczyk M. (2020), Alert nr 6: Uczeń nie ryba, czyli edukacja przyszłości. Kraków: Open Eyes Economy, Kolegium Gospodarki i Administracji Publicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, https://oees.pl/alerty-eksperckie [dostęp 30.06.2023].
Google Scholar

Budajczak M. (2004), Edukacja domowa. Gdańsk: GWP.
Google Scholar

Budajczak M. (2020), Edukacja domowa… po latach. Ćwiklice: Wydawnictwo Iosephicum.
Google Scholar

Budajczak M. (2021), Edukacja domowa wobec pierwszych „fal” plagi XXI wieku. „Studia z Teorii Wychowania”, t. XII, 3(36): 23–34.
Google Scholar

Cytlak I., Szafran J.M., Cwojdzińska A., Buchnat M.A., Chmura-Rutkowska I., Cybal-Michalska A., Jaskulska S., Kanclerz
Google Scholar

B., Kozłowska A., Marciniak M., Myszka-Strychalska L., Wawrzyniak-Beszterda R.M. (2022), (Nie) dobra szkoła? Obraz współczesnej szkoły w opiniach uczniów i uczennic – kierunki zmian. Poznańskie badania oświatowe 2021. „Resocjalizacja Polska” 24: 427–444.
Google Scholar

Czerwiński K. (2015), Kilka uwag o przydatności chaosu w szkole. „Podstawy Edukacji. Między porządkiem a chaosem” 8: 119–130.
Google Scholar

Daszkiewicz M., Wrona S. (2014), Zogniskowane wywiady grupowe online jako alternatywa dla tradycyjnych metod gromadzenia danych – szanse rozwoju i wyzwania dla badaczy. „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 336: 321–330.
Google Scholar

Giercarz-Borkowska M. (2012), Edukacja domowa jako egzemplifikacja idei podmiotowości i wolności edukacyjnej [w:] N. Starik, A. Zduniak (red.), Podmiotowość w edukacji wobec odmienności kulturowych oraz społecznych zróżnicowań. Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa, s. 53–68.
Google Scholar

Giercarz-Borkowska M. (2019), Edukacja domowa jako alternatywa edukacyjna dla dzieci zdolnych. Wrocław: Wydawnictwo TeksTy.
Google Scholar

Guterman O., Neuman A. (2019), Reading at Home: Comparison of Reading Ability Among Homeschooled and Traditionally Schooled Children. „Reading Psychology” 40(2): 169–190.
Google Scholar

Harari Y.N. (2018), 21 lekcji na XXI wiek. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Jackson G. (2016), Australian home educated students on self-regulation opportunities at home and in school. „Cogent Education” 3(1): 1.
Google Scholar

Kalinowska K. (2022), Bezmiar miar i praktyki niewymierności. Kilka refleksji na marginesie badań bezsensu w szkole. „Kultura i Społeczeństwo” 66(1): 149–170.
Google Scholar

Klus-Stańska D. (2010), Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Google Scholar

Klus-Stańska D. (2018), Paradygmaty dydaktyki. Myśleć teorią o praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Kochan K. (2016), Edukacja domowa w Polsce – pedagogiczne inspiracje współczesnych edukatorów domowych. „Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika”, 32: 115–136.
Google Scholar

Krasuska-Betiuk M., Dropia P. (2021), Blaski i cienie edukacji domowej w przekonaniach praktykujących ją matek. „Wychowanie w Rodzinie” t. XXIV (1): 25–45.
Google Scholar

Kolet-Iciek A. (2020), Efekt pandemii: coraz więcej dzieci przechodzi na edukację domową, https://www.miastopociech.pl/aktualnosci/efekt-pandemii-coraz-wiecej-dzieci-przechodzi-na-edukacje-domowa [dostęp 6.10.2021].
Google Scholar

Królikiewicz R. (2017), Doświadczenie edukacji domowej i edukacji tradycyjnej – w narracji maturzysty. „Studia Paedagogica Ignatiana” 20(3): 161–181.
Google Scholar

Kucharska A.M. (2014), Dlaczego edukacja domowa? Aksjologiczne uzasadnienia edukacji bez szkoły. „Wychowanie w Rodzinie” t. X(2): 205–224.
Google Scholar

Lendzion K. (2021), Edukacja domowa w Polsce jako przykład edukacji alternatywnej [w:] A. Klimska i M. Klimski (red.), Przyszłość polskiej szkoły. Alert pedagogiczny. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 92–106.
Google Scholar

Lendzion K., Wołk A. (2023), Dlaczego rodzice edukują dzieci w domu? Motywy podjęcia edukacji domowej w świetle badań własnych. „Roczniki Nauk Społecznych” 51(3): 51–69.
Google Scholar

Murphy J. (2014), The Social and Educational Outcomes of Homeschooling. „Sociological Spectrum” 34(3): 244–272.
Google Scholar

Neuman A., Guterman O. (2016a), Academic achievements and homeschooling – It all depends on the goals. „Studies in Educational Evaluation” 51: 1–6.
Google Scholar

Neuman A., Guterman O. (2016b), The clash of two world views – a constructivist analysis of home educating families’ perceptions of education. „Pedagogy, Culture and Society” 24(3): 359–369.
Google Scholar

Niewęgłowski J. (1995), Antypedagogika wobec pedagogiki. „Seminare. Poszukiwania naukowe” 11: 135–146.
Google Scholar

Ostaszewska A., Pietrusińska M. (2023), Wywiad online jako nowa rzeczywistość badawcza w kontekście badań nad feminizacją pandemii. „Studia Socjologiczne” 3(250): 37–58.
Google Scholar

Poruszek M. (2020). Edukacja domowa – ucieczka od zdalnego nauczania czy społeczno-wychowawcza potrzeba?. „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 559(4), 17–31.
Google Scholar

Ray B.D. (2017), A systematic review of the empirical research on selected aspects of homeschooling as a school choice. „Journal of School Choice” 11(4): 604–621.
Google Scholar

Sarnata-Ciastko A. (2013), „Moja szkoła nie stanie się przeszkodą w mojej edukacji” – obraz szkoły w motcie ucznia w odniesieniu do teorii skryptu. „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pedagogika” 22: 313–325.
Google Scholar

Szafrańska A., Pawlak J. (2020), W poszukiwaniu lepszych możliwości kształcenia dla własnego dziecka. Edukacja domowa z perspektywy rodziców. „Przegląd Pedagogiczny” 1: 203–218.
Google Scholar

Szymański M. (2016), Szkoła – między tradycją, dążeniem do nowoczesności i chaosem [w:] M. Szymański, B. Walasek-Jarosz, Z. Zbróg (red.), Zrozumieć szkołę. Konteksty zmian. Kielce: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 25–35.
Google Scholar

Ślęzak I. (2021), Zło konieczne, substytut, szansa – wykorzystanie komunikatora Skype w badaniach jakościowych. „Przegląd Socjologii Jakościowej” 17(4): 88–113.
Google Scholar

Śliwerski B. (2021), Część I: Od zniewolenia do edukacji wolności [w:] B. Śliwierski, M. Paluch (red.), Uwolnić szkołę od systemu klasowo-lekcyjnego. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 35–246.
Google Scholar

Wolter E. (2014), Nowe wychowanie. „Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio” 4(18): 36–49.
Google Scholar

MEN, Otwarte dane – nauczanie domowe, https://dane.gov.pl/pl/dataset/1963,nauczanie-domowe [dostęp 20.09.2024].
Google Scholar