TRANSCENDENCJA W UJĘCIU MARGARET S. ARCHER

Ks. Artur Wysocki

Opublikowane: 2015-03-31

Tom 10 Nr 1 (2015)

TRANSCENDENCJA W UJĘCIU MARGARET S. ARCHER

Ks. Artur Wysocki

Abstrakt

Podstawowym celem artykułu jest przedstawienie koncepcji transcendencji opisanej przez M. S. Archer i innych współautorów w książce Transcendence. Critical realism and God. W swych wyjaśnieniach starają się oni usunąć pewną asymetrię, która funkcjonuje w naukach społecznych przez ostatnie dwa wieki, a która przyznaje szczególną preferencję dla światopoglądu ateistycznego w badaniach naukowych, uznając go za obiektywny. M. S. Archer i współautorzy, opierając się na podejściu realistycznym, a zwłaszcza realizmie krytycznym, rozwiniętym przez Roya Bhaskara, wykazują nieuprawniony charakter takich założeń. Starają się oni przywrócić zagadnienie Boga w racjonalnej debacie i dyskusji. Jak to zostało pokazane przez M. S. Archer, założenia te wynikają z dwóch dominujących w naukach społecznych koncepcji człowieka, dwóch redukcjonizmów, które usunęły Boga z rzeczywistości w ogóle. W swym wywodzie M. S. Archer korzysta z doświadczenia religijnego dwóch wielkich kontemplatyków Zachodu: św. Jana od Krzyża i św. Teresy od Jezusa. Dzięki temu studium pokazuje ona realną możliwość analizy naukowej doświadczenia religijnego, zwracając również uwagę na zastosowanie odpowiedniej metodologii dostosowanej do badanego zagadnienia.

Słowa kluczowe:

transcendencja, M. S. Archer, realizm krytyczny, Bóg, koncepcje człowieka, doświadczenie religijne

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Wysocki, K. A. (2015). TRANSCENDENCJA W UJĘCIU MARGARET S. ARCHER. Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 10(1). Pobrano z https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/ucs/article/view/2918

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Archer M. S., (2013) Człowieczeństwo. Problem sprawstwa, Nomos, Kraków.
Google Scholar

Archer M. S., A. Collier, D. V. Porpora, (2004) Transcendence. Critical realism and God, Routledge, London-New York.
Google Scholar

Archer M. S., Collier A., Porpora D.V., (2004a) Introduction, w: Tenże, Transcendence. Critical realism and God, Routledge, London-New York: 1–23.
Google Scholar

Archer M. S., Collier A., Porpora D.V., (2004b) What do we mean by God, w: Tenże, Transcendence. Critical realism and God, Routledge, London-New York: 24–40.
Google Scholar

Archer M. S., (2004a) Models of man: the admission of transcendence, w: M. S. Archer, A. Collier, D. V. Porpora, Transcendence. Critical realism and God, Routledge, London-New York: 63–81.
Google Scholar

Archer M. S., (2004b) Western mysticism and the limits of language, w: M.S. Archer, A. Collier, D. V. Porpora, Transcendence. Critical realism and God, Routledge, London-New York :92–108.
Google Scholar

Archer M. S., (2004c) On understanding religious experience: St Teresa as a challenge to social theory, w: M. S. Archer, A. Collier, D. V. Porpora, Transcendence. Critical realism and God, Routledge, London-New York: 138–154.
Google Scholar

Augustyn, (1999) Wyznania, Świat Książki, Warszawa.
Google Scholar

Benedykt XVI, (2010) Meeting with the representatives of the British society including the diplomatic corps, politicians, academics and business leaders, 17.09.2010, http://w2.vatican.va/content/benedictxvi/en/speeches/2010/september/documents/hf_ben-xvi_spe_20100917_societacivile.html.
Google Scholar

Bhaskar R., (2002) From East to West. Odyssey of a Soul, Routledge, London-New York.
Google Scholar

Bhaskar R., (1998a) General introduction, w: M.S. Archer, R. Bhaskar, A. Collier, T. Lawson i A. Norrie (eds), Critical realism : essential readings, Routledge, London, s. IX-XXIV.
Google Scholar

Bhaskar R., (1998b) Philosophy and scientific realism, [w:] M.S. Archer, R. Bhaskar, A. Collier, T. Lawson i A. Norrie (eds), Critical realism : essential readings, Routledge, London: 16–47.
Google Scholar

Elders L.J., (1992) Filozofia Boga. Filozoficzna teologia św. Tomasza z Akwinu, MAG, Warszawa.
Google Scholar

Franciszek, (2015) Laudato si. W trosce o wspólny dom, Watykan.
Google Scholar

Garrigou-Lagrange R., (1998) Trzy okresy życia wewnętrznego, Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, Niepokalanów.
Google Scholar

Hartwig M. (ed.), (2007) Dictionary of Critical Realism, Routledge, New York.
Google Scholar

Jan od Krzyża, (1995a) Droga na Górę Karmel, [w:] Dzieła, Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków, s. 139–401.
Google Scholar

Jan od Krzyża, (1995b) Noc ciemna, [w:] Dzieła, Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków, s. 402–520.
Google Scholar

Jan od Krzyża, (1995c) Żywy płomień miłości, w: Dzieła, Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków, s. 715–803.
Google Scholar

Jan Paweł II, (1998) Fides et ratio, Watykan.
Google Scholar

Kowalczyk S., (2001) Filozofia Boga, KUL, Lublin.
Google Scholar

Święcicka K., (1993) Transcendentalizm Husserla a filozofia dialogu, IFiS PAN, Warszawa.
Google Scholar

Teresa od Jezusa, (1986) Twierdza wewnętrzna, [w:] Dzieła, t. 2, Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków, s. 219–446.
Google Scholar

Tomasz z Akwinu, (1999) Traktat o Bogu. Summa teologii, kwestie 1-26, Znak, Kraków.
Google Scholar

Tomasz z Akwinu, (2000) Suma teologiczna, Antyk, Kraków.
Google Scholar

Tomasz z Akwinu, (2007) Summa contra gentiles, t. 2, „W drodze”, Poznań.
Google Scholar

Zdybicka Z. J., (2000) Spełnienie się człowieka w religii, „Człowiek w Kulturze”, nr 13, s. 19–33.
Google Scholar

Zdybicka Z. J., (1991) Człowiek i religia, w: M.A. Krąpiec, Ja-człowiek. Dzieła t. 9, KUL, Lublin: 355–400.
Google Scholar

Żmudziński M., (2008) Pojęcie „śmierci Boga” i jego oświeceniowa geneza, [w:] J. Wiśniewski (red.), Laicyzacja i sekularyzacja społeczeństwa nowożytnego (XVI-XVIII w.), Hosianum, Olsztyn: 209– 217.
Google Scholar