ANALIZA UWARUNKOWAŃ SPOŁECZNO-KULTUROWYCH WPŁYWAJĄCYCH NA SYTUACJĘ ROMSKIEGO UCZNIA W POLSKIM SYSTEMIE EDUKACJI

Małgorzata Kozioł

Opublikowane: 2015-09-30

Tom 12 Nr 3 (2015)

ANALIZA UWARUNKOWAŃ SPOŁECZNO-KULTUROWYCH WPŁYWAJĄCYCH NA SYTUACJĘ ROMSKIEGO UCZNIA W POLSKIM SYSTEMIE EDUKACJI

Małgorzata Kozioł

Abstrakt

W systemie wartości Romów wymiar edukacji zajmuje podrzędne miejsce. Dlatego Romowie pośród innych grup etnicznych zamieszkujących Polskę stanowią społeczność o najniższym poziomie wykształcenia. Wśród członków tej grupy nadal klasyfikuje się bardzo dużo analfabetów i osób z podstawowymi umiejętnościami pisania i czytania. Pomimo iż świadomość edukacyjna, zwłaszcza młodych pokoleń, wzrasta, starsi Romowie do spraw nauki podchodzą z dystansem i pewną dozą niechęci. Fakt niskiej frekwencji uczestnictwa Romów w edukacji często utożsamiany jest przez osoby nieznające specyfiki kultury romskiej, ich wrodzonym lenistwem i niską inteligencją. Argumenty te, w dużej mierze stereotypowe, w wielu przypadkach nie znajdują potwierdzenia w rzeczywistości. Istotne jest jednak to, iż pomimo tych krzywdzących i wielokrotnie nieprawdziwych ocen Romowie na ogół pozostają bierni i nie próbują ich zmienić. Podobnie jest w kwestii inicjatywy tworzenia własnych instytucji edukacyjnych i kulturowych, do zakładania których społeczność romska ma pełnię praw, jednocześnie ich nie wykorzystując. Romowie, będąc obywatelami Polski, zobligowani są do przestrzegania obowiązującego w niej prawa, w tym czynnego uczestnictwa w procesie edukacyjnym. Jednak wielu Romów nie wypełnia obowiązku szkolnego, co ukazują choćby statystyki dotyczące liczby romskich absolwentów. Co jest więc przyczyną niechęci Romów do nauki oraz jakie trudności napotyka romski uczeń w polskiej szkole? Na te i inne pytania odpowiadam w niniejszym artykule, którego celem jest ukazanie „barier” wynikających ze specyficznej kultury Romów, stojących na drodze do sukcesów edukacyjnych romskich uczniów.

Słowa kluczowe:

Romowie, wielokulturowość, edukacja Romów, bariery edukacyjne, bariery kulturowe, wykluczenie

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Kozioł, M. (2015). ANALIZA UWARUNKOWAŃ SPOŁECZNO-KULTUROWYCH WPŁYWAJĄCYCH NA SYTUACJĘ ROMSKIEGO UCZNIA W POLSKIM SYSTEMIE EDUKACJI. Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 12(3). Pobrano z https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/ucs/article/view/3035

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Adamczyk A. (2011), Romni wśród Romów. Kobieta w kulturze romskiej. „Przegląd Politologiczny” 2: 37–44.
Google Scholar

Andrasz E. (2009), Edukacja w życiu Romów i jej wpływ na poczucie własnej tożsamości. [w:] B. Weigl (red.) Romowie 2009. Między wędrówką a edukacją. Warszawa: Wydawnictwo SWPS „Academica”, s. 44–49.
Google Scholar

Babicki M.A. (2013), Język romski w Europie na początku XXI wieku. [w:] J. Faryś, P.J. Krzyżanowski, B.A. Orłowska (red.) Romowie w Europie. Tożsamość i współczesne wyzwania. Gorzów Wielkopolski: Wydawnictwo Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej, s. 185–194.
Google Scholar

Bartosz A. (1994), Nie bój się Cygana. Sejny: Pogranicze.
Google Scholar

Cukras-Strelągowska J. i Strelągowski J. (2009), W kierunku edukacji międzykulturowej. Parafialna Szkoła Romska w Suwałkach. „Kultura i edukacja” 1: 111–127.
Google Scholar

Ficowski J. (1989), Cyganie w Polsce. Dzieje i obyczaje. Warszawa: Wydawnictwo Interpress.
Google Scholar

Fraser A. (2001), Dzieje Cyganów. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Gerlich M.G. i Gerlich M.A. (2011), Problem edukacji w dyskursie potocznym Romów w Polsce. Wybrane aspekty problemu. [w:] M. Kołaczek, J. Talewicz-Kwiatkowska (red.) Funkcjonowanie poznawcze i językowe dzieci romskich uczęszczających do szkół podstawowych specjalnych i masowych – konteksty społeczne. Oświęcim: Wydawca: Stowarzyszenie Romów w Polsce, s. 19–34.
Google Scholar

Gerlich M.A. (2008), Romanipen czy McŚwiat. [w:] T. Paleczny, J. Talewicz-Kwiatkowska (red.) Tożsamość kulturowa Romów w procesie globalizacji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 107–115.
Google Scholar

Godlewska-Goska M. (2011), Kobiety romskie – znaczenie dla tożsamości współczesnych Romów. [w:] M. Godlewska-Goska, J. Kopańska (red.) Życie w dwóch światach. Tożsamość współczesnych Romów. Warszawa: Wydawnictwo DiG, s. 213–440.
Google Scholar

Godlewska-Goska M. (2013), Kulturowe uwarunkowania stosunku Romów do edukacji szkolnej dziewcząt. [w:] J. Faryś, P.J. Krzyżanowski, B.A. Orłowska (red.) Romowie w Europie. Tożsamość i współczesne wyzwani. Gorzów Wielkopolski: Wydawnictwo Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej, s. 205–228.
Google Scholar

Grzelak E. i Grzelak J. (2012), Kompetencja komunikacyjna Romów. Strategie grzecznościowe w polskoromskich relacjach interkulturowych. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” T. 19 (39), z. 1., s. 23–36.
Google Scholar

Jakimik E.A. i Parno-Gierliński K. (2009), Kobieta w środowisku romskim. Szczecinek: Wydawca: Związek Romów Polskich z siedzibą w Szczecinku.
Google Scholar

Kopańska J. (2011), Dylematy tożsamościowe Cyganów (Romów) w Polsce. [w:] M. Godlewska-Goska, J. Kopańska (red.) Życie w dwóch światach. Tożsamość współczesnych Romów. Warszawa: Wydawnictwo DiG, s. 31–212.
Google Scholar

Kowarska A. J. (2005), Polska Roma. Tradycja i nowoczesność. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
Google Scholar

Kwadrans Ł. (2013), Edukacja Romów w Polsce okresu transformacji – stan obecny i możliwe propozycje na przyszłość. [w:] J. Faryś, P.J. Krzyżanowski, B.A. Orłowska (red.) Romowie w Europie. Tożsamość i współczesne wyzwania. Gorzów Wielkopolski: Wydawnictwo Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej, s. 237–260.
Google Scholar

Kwadrans Ł. (2008), Edukacja Romów. Studium porównawcze na przykładzie Czech, Polski i Słowacji. Wrocław – Wałbrzych: Fundacja Integracji Społecznej „Prom”, Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Angelusa Silesiusa.
Google Scholar

Lubecka A. (2005), Tożsamość kulturowa. Bergitka Roma. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Google Scholar

Milewski J. (2009), Dylematy romskiej edukacji. [w:] A. Caban, G. Kondrasiuk (red.) Romowie przewodnik historia i kultura. Radom: Radomskie Stowarzyszenie Romów Romano Waśt – Pomocna Dłoń, s. 63–71.
Google Scholar

Nowicka E. (2003), Romowie w Polsce. Tradycja i nowoczesność w oczach liderów. [w:] E. Nowicka (red.) Romowie o sobie i dla siebie. Nowe problemy i nowe działania w pięciu krajach Europy ŚrodkowoWschodniej. Warszawa: Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, s. 29–59.
Google Scholar

Paleczny T. (2007), Interpersonalne stosunki międzykulturowe. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Paleczny T. (2011), Społeczno-kulturowe podłoże wykluczania: przypadek dzieci romskich w szkołach specjalnych w Polsce – kilka ogólnych reﬂeksji. [w:] M. Kołaczek, J. Talewicz-Kwiatkowska (red.) Funkcjonowanie poznawcze i językowe dzieci romskich uczęszczających do szkół podstawowych specjalnych i masowych – konteksty społeczne. Oświęcim: Wydawca: Stowarzyszenie Romów w Polsce, s. 10–18.
Google Scholar

Spionek H. (1970), Psychologiczna analiza trudności i niepowodzeń szkolnych. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Google Scholar

Sykuna S. (2008), Kiedy prawo zderza się z tradycją i obyczajami. [w:] T. Paleczny, J. TalewiczKwiatkowska (red.) Tożsamość kulturowa Romów w procesie globalizacji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 85–92.
Google Scholar