Godność ludzka jako nowy paradygmat w socjologii moralności

Janusz Mariański

Opublikowane: 2017-12-31

Tom 21 Nr 4 (2017)

Godność ludzka jako nowy paradygmat w socjologii moralności

Janusz Mariański

Abstrakt

W kontekście poszukiwania nowych paradygmatów badania moralności należy uwzględnić ujęcie personalistyczne. Teza o godności osobowej człowieka powinna być traktowana jako ogólna teoretyczna podstawa socjologii moralności. Tylko człowiek jako osoba jest zdolny do przeżywania idei i norm moralnych oraz wartości związanych z sacrum (wartości religijne). Choć godność człowieka funkcjonuje, do pewnego stopnia, jako główne tabu współczesności, socjologowie zwracają uwagę na to, że jest ona w pewnym sensie funkcją kształtowania się świadomości. Zatem doświadczenie godności nie jest – w tym znaczeniu – ani powszechne, ani zawsze jednakowo wiążące. Procesy sekularyzacji i pluralizacji społeczno-kulturowej sprawiają, że religia i moralność tworzą coraz częściej odrębne systemy regulacji zachowań ludzkich. Empiryczna socjologia moralności bada przede wszystkim społeczne wymiary godności, w tym także warunki jej zachowania w społeczeństwie. Wskazuje na sytuacje moralnie degradujące człowieka. Dla tej subdyscypliny ważne jest nie tylko podejmowanie prób diagnozy, lecz także pokazywanie rozwiązań oraz kierunku społecznych przemian.

Słowa kluczowe:

godność ludzka, nowy paradygmat, personalizm, socjologia moralności

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Mariański, J. (2017). Godność ludzka jako nowy paradygmat w socjologii moralności. Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 21(4). Pobrano z https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/ucs/article/view/3337

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Anzenbacher A. (2006), Co oznacza „godność człowieka”?, M. Miś (tłum.). „Horyzonty Wychowania” 9(5).
Google Scholar

Bauman Z. (2009), Nowoczesność i Zagłada, T. Kunz (tłum.). Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Bronk A. (2010), Pojęcie godności człowieka. Uwagi metodologa [w:] M. Nowak, P. Margier, I. Szewczak (red.), Antropologiczna pedagogika ogólna. Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej Gaudium.
Google Scholar

Chudy W. (2009), Filozofia wieczysta w czas przełomu. Gdańskie wykłady z filozofii klasycznej z roku 1991, M. Chuda (red.). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar

Godność czy sukces? Kulturowe dylematy współczesności, J. Mariański, S. Zięba (red.), Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II Lublin, 25-28 września 2008 r. Lublin 2009: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar

Kerkhofs J. (1994), Polityczna, gospodarcza i społeczna dynamika w dobie przełomu europejskiego. „Chrześcijanin w Świecie” 24(2-3).
Google Scholar

Kojder A. (1995), Godność i siła prawa. Szkice socjologiczno-prawne. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Kołakowski L. (2006), O prawie naturalnym. „Gazeta Wyborcza” 210.
Google Scholar

Mazurek F.J. (2007), Katolicka nauka społeczna – status metodologiczny i główne obszary problemowe [w:] S. Fel, J. Kupny (red.), Katolicka nauka społeczna. Podstawowe zagadnienia z życia społecznego i politycznego. Katowice: Księgarnia św. Jacka.
Google Scholar

Nitecki P. (2003), Polityka [w:] A. Zwoliński (red.), Encyklopedia nauczania społecznego Jana Pawła II. Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne „Polwen”.
Google Scholar

Oleś P.K. (2012), Godność – zapoznana czy zapoznawana? [w:] H. Grzmil-Tylutki, Z. Marek (red.), Godność w perspektywie nauk. Kraków: Międzynarodowe Towarzystwo Naukowe „Fides et Ratio”.
Google Scholar

Osiatyński W. (2002), Trzeźwość, uczciwość, godność. „Znak” 54(5).
Google Scholar

Ossowska M. (1970), Normy moralne. Próba systematyzacji. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Ossowska M. (1983), O pojęciu godności [w:] M. Ossowska, O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Pharo P. (2008), Moralność a socjologia. Sens i wartości między naturą a kulturą. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Podrez E. (2003), Godność. Z historii teorii godności [w:] A. Maryniarczyk i in. (red.), Powszechna encyklopedia filozofii, t. 4. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
Google Scholar

Rodziński A. (1980), U podstaw kultury moralnej. O genezie i podstawowej strukturze wartości moralnej i wartościowania ściśle moralnego. Studium aksjologiczno-etyczne. Warszawa: Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społecznych.
Google Scholar

Rudniański J. (1981), Homo cogitans. O myśleniu twórczym i kryteriach wartości. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar

Spaemann R. (2006), Granice. O etycznym wymiarze działania, J. Merecki (tłum.). Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Suchocka H. (2006),O godności w polityce. „Horyzonty Wychowania” 5(9).
Google Scholar

Sztompka P. (2009), Przestrzeń życia codziennego [w:] M. Bogunia-Borowska (red.), Barwy codzienności. Analiza socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Sztumska B., Sztumski J. (2002), Człowiek w świecie wartości. Katowice: Wydawnictwo Gnome.
Google Scholar

Sztumski J. (1994), Człowieczeństwo jako efekt rozwoju i alienacji gatunku ludzkiego, [w:] S. Folaron (red.), Człowieczeństwo – iluzja czy rzeczywistość. Częstochowa: Wydawnictwo WSP.
Google Scholar

Webers T. (1994), Menschenrechte [w:] S.R. Dunde (Hrsg.), Wörterbuch der Religionssoziologie. Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus.
Google Scholar