Godność ludzka w hierarchii wartości podstawowych społeczeństwa polskiego w świadomości młodzieży licealnej i akademickiej. Studium socjologiczne.

Józef Baniak

Opublikowane: 2017-12-31

Tom 21 Nr 4 (2017)

Godność ludzka w hierarchii wartości podstawowych społeczeństwa polskiego w świadomości młodzieży licealnej i akademickiej. Studium socjologiczne.

Józef Baniak

Abstrakt

W artykule tym prezentuję wyniki moich badań socjologicznych, które ukazują postawy i oceny jako składniki świadomości, licealistów i studentów wobec miejsca godności człowieka w hierarchii wartości podstawowych uznawanych i realizowanych oraz wobec wartości postulowanych przez młodzież do akceptacji i realizacji w społeczeństwie polskim. Do wartości podstawowych respondenci włączają też godność osobową człowieka. Badania te zrealizowałem w 2011 roku wśród 456 licealistów w Kaliszu i wśród 426 studentów uniwersytetu w Poznaniu. W całej zbiorowości było 508 kobiet i 374 mężczyzn. Badania wykazały, że dzisiejsza polska młodzież w zdecydowanej większości (80%) godność człowieka postrzega jako wartość podstawową, która jest konieczna w osobistym i społecznym życiu ludzi. Jednocześnie młodzież badana wie, że godność ta nie jest wartością stałą w życiu każdego człowieka, gdyż ciągle zagrażają jej różne czynniki, zaniżają jej znaczenie lub powodują zanikanie. Respondenci zaznaczają, że niektórzy Polacy nie dostrzegają w godności ludzkiej wartości podstawowej, lekceważą jej rolę i znaczenie we własnym życiu indywidualnym i społecznym. Respondenci chcą, żeby godność ludzka odzyskała właściwe miejsce w hierarchii wartości podstawowych i uroczystych, uznawanych i realizowanych w polskim społeczeństwie. Godność zapewnia ludziom wolność osobistą, poczucie własnej wartości i bezpieczeństwa, właściwych relacji z innymi osobami i grupami społecznymi, nadaje sens ich życiu. Troszcząc się o własną godność, jednostka powinna także akceptować i szanować godność osobową każdego człowieka.

Słowa kluczowe:

godność człowieka, hierarchia wartości, wartości podstawowe i uroczyste, wartości uznawane i realizowane, wartości postulowane, licealiści, studenci, społeczeństwo polskie

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Baniak, J. (2017). Godność ludzka w hierarchii wartości podstawowych społeczeństwa polskiego w świadomości młodzieży licealnej i akademickiej. Studium socjologiczne. Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 21(4). Pobrano z https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/ucs/article/view/3338

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Annasz W. (1995), Wartości młodego pokolenia w dobie transformacji ustrojowej Polski. Studium teoretyczno-empiryczne. Częstochowa: Wydawnictwo WSP.
Google Scholar

Anzenbacher A. (2006), Co oznacza godność człowieka?, M. Miś (tłum.). „Horyzonty Wychowania” 9, s. 53-71. Babbie E. (2007), Badania społeczne w praktyce, W. Betkiewicz i in. (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Baniak J. (2015), Od akceptacji do kontestacji. Moralność katolicka w krytycznym ujęciu i ocenie młodzieży polskiej. Warszawa: Difin.
Google Scholar

Blalock H. (1977), Statystyka dla socjologów, M. Tabin i in. (tłum.). Warszawa: PWN.
Google Scholar

Gajda J. (1997), Wartości w życiu człowieka. Prawda, miłość, samotność. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar

Joas H. (2015), Sind die Menschenrechte westlich?, München: Kosel Verlag.
Google Scholar

Kant I. (1964), Uzasadnienie metafizyki moralności, M. Wartenberg (tłum.). Warszawa: PWN.
Google Scholar

Kiciński K. (1998), Orientacje moralne. Próba typologii. Warszawa: Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Kozielecki J. (1988), O człowieku wielowymiarowym. Eseje psychologiczne. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Luhmann N. (2007), Systemy społeczne. Zarys ogólnej teorii, M. Kaczmarczyk (tłum.). Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Google Scholar

Mariański J. (2014), Wartości podstawowe w świadomości młodzieży maturalnej [w:] S. Fel, M. Wódka (red.), Godność osoby ludzkiej w społeczeństwie i gospodarstwie. Księga pamiątkowa ku czci Księdza Profesora Franciszka Józefa Mazurka. Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 237-255.
Google Scholar

Mariański J. (2016), Godność ludzka jako wartość społeczno-moralna. Mit czy rzeczywistość? Studium interdyscyplinarne. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar

Martini C. (1995), Jaka polityka?, T. Homa (tłum.). Kraków: WAM.
Google Scholar

Mazurek F.J. (1993), Godność osoby ludzkiej jako wartość absolutna. „Roczniki Nauk Społecznych KUL” 21(1), s. 47-58.
Google Scholar

Mądrzycki T. (1970), Psychologiczne mechanizmy kształtowania się postaw. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Mead G. (1975), Umysł, osobowość i społeczeństwo, Z. Wolińska (tłum.). Warszawa: PWN.
Google Scholar

Młyński J. (2008), W kręgu aksjologii abiturientów Tarnowa. Wartości osobowe, społeczne i religijno-moralne w świadomości młodzieży. Tarnów: Wydawnictwo Diecezjalne Biblos.
Google Scholar

Nowak S. (1973), Teorie postaw. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Obuchowski K. (1965), Psychologia dążeń ludzkich. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Ossowska M. (1970), Normy moralne. Próba systematyzacji. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Ossowska M. (1983), O pojęciu godności [w:] M. Ossowska, O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea. Warszawa: PWN, s. 514-522.
Google Scholar

Piwowarski W. (1990), Stosunek uczniów i studentów do podstawowych wartości społeczeństwa polskiego. „Życie Katolickie” 2, s. 63-68.
Google Scholar

Piwowarski W. (1991), Młodzież a wartości podstawowe [w:] L. Adamczuk (red.), Religia w dobie przełomu w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Teologii Apostolstwa I Zakładu Socjologii Religii SAC, s. 106-134.
Google Scholar

Piwowarski W. (1993), ABC katolickiej nauki społecznej, cz. 1, Wprowadzenie, podstawy, kierunki. Pelplin: Wydawnictwo Diecezjalne.
Google Scholar

Prężyna W. (1981), Funkcja postawy religijnej a osobowość człowieka. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar

Reykowski J. (1979), Motywacja, postawy a osobowość. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Szawarski Z. (1983), Godność i odpowiedzialność. „Studia Filozoficzne” 8-9, s. 93-106.
Google Scholar

Sztaba M. (2011), Troska błogosławionego Jana Pawła II o etyczno-moralne podstawy życia społecznego. Kraków: Tynieckie Wydawnictwo Benedyktynów.
Google Scholar

Szyszka E. (2007), Istota poczucia godności w wybranych koncepcjach współczesnej psychologii [w:] A. Królikowska, Z. Marek (red.), Refleksje nad godnością człowieka. Kraków: WAM, s. 41-47.
Google Scholar

Tinder G. (1995), Myślenie polityczne. Odwieczne pytania, A. Dziurdzik (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Weber M. (1975), Klasy, stany, partie – podział władzy w obrębie wspólnoty [w:] W. Derczyński, A. Jasińska- -Kania, J. Szacki (red.), Elementy teorii socjologicznych. Materiały do dziejów współczesnej socjologii. Warszawa: PWN, s. 415-428.
Google Scholar

Weber M. (2002), Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej, D. Lachowska (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Webers T. (1994), Menschenrechte [w:] S.R. von Dunde (Hrsg.), Wörterbuch der Religionssoziologie. Gutersloh: Guterstofer Verlagshaus, s. 191-198.
Google Scholar

Znaniecki F. (1928-1930), Socjologia wychowania, t. 1-2. Warszawa: Naukowe Towarzystwo Socjologiczne.
Google Scholar