Powołanie kapłańskie, kapłaństwo hierarchiczne i kapłani w świetle koncepcji socjologicznych i w ujęciu dorosłych katolików polskich. Na podstawie wyników badań socjologicznych w latach 1986–1987 w Kaliszu, Kotłowie i Przedborowie

Józef Baniak

doi:10.21697/ucs.2022.30.2.04

Published: 2023-01-21

Vol. 30 No. 2 (2022)

Priestly vocation, hierarchical priesthood and priest in the light of sociological concepts and in the perception of adult Polish Catholics. Based on the results of sociological research in the years 1986–1987 in Kalisz, Kotłów and Przedborów

Józef Baniak

Academic Journal of Sociology

Section: Articles

https://doi.org/10.21697/ucs.2022.30.2.04

Abstract

This article consists of two parts – theoretical and empirical. In the theoretical part, I present various sociological concepts of priestly vocation, hierarchical priesthood and the profession of a Catholic priest, highlighting the concepts of Edward Ciupak and Joachim Wach. In the empirical part, I present priestly vocation, hierarchical priesthood and priests in the images and assessment of adult Polish Catholics in Kalisz, Kotłów and Przedborów whom I surveyed in the 1980’s. Here I consider the following issues: the essence of priestly vocation; the hierarchical structure of priesthood and the circumstances that define the religious character of hierarchical priesthood. In other words, I answer the question of how adult Catholics in Kalisz, Kotłów and Przedborów explain the essence of priestly vocation and its role in the choice of the priesthood by a man and his persistence in priesthood. How did the surveyed Catholic adults, in town and country, view the hierarchical structure of priesthood? How did they explain the question of the durability of the priesthood exercised by a priest – is a priest a priest in every situation and circumstance (always and everywhere), or is he a priest only in certain circumstances of priestly life? The results of sociological research constitute the basis for the analysis of the attitudes of adult Polish Catholics towards priestly vocation and hierarchical priesthood at that time.

Keywords:

sociological concepts of priestly vocation and priesthood, essence of priestly vocation, structure of hierarchical priesthood, adult Catholics

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Baniak, J. (2023). Priestly vocation, hierarchical priesthood and priest in the light of sociological concepts and in the perception of adult Polish Catholics. Based on the results of sociological research in the years 1986–1987 in Kalisz, Kotłów and Przedborów. Academic Journal of Sociology, 30(2), 35–52. https://doi.org/10.21697/ucs.2022.30.2.04

Cited by / Share

References

Augustyn J. (2000), Wychowanie do czystości i celibatu kapłańskiego. Kraków – Ząbki: Wydawnictwo Apostolicum.
Google Scholar

Babbie E. (2007), Badania społeczne w praktyce, tłum. W. Betkiewicz, M. Bucholc, P. Gadomski, J. Haman, A. Jasiewicz, A. Kloskowska-Dudzińska, M. Kowalski, M Mozga. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN: 353–360.
Google Scholar

Baniak J. (1980), Społeczna geneza i ewolucja powołania kapłańskiego – próba syntezy zagadnienia. „Zeszyty Naukowe UJ. Studia Religiologica”, z. 16: 7–32.
Google Scholar

Baniak J. (1987), Kapłan i kapłaństwo w świetle badań socjologicznych i postulatów Vaticanum II. „Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie”, z. 1: 81–102.
Google Scholar

Baniak J. (1992), Model kapłana w świadomości i ocenie katolików świeckich. „W drodze”, nr 9: 90–95.
Google Scholar

Baniak J. (1994), Obraz kapłana w świadomości katolików świeckich (na przykładzie Kalisza, Kotłowa i Przedborowa). Studium socjologiczne. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.
Google Scholar

Baniak J. (2000), Wierność powołaniu a kryzys tożsamości kapłańskiej. Studium socjologiczne na przykładzie Kościoła w Polsce. Poznań: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego UAM.
Google Scholar

Baniak J. (2001), Rezygnacja z kapłaństwa i wybór życia małżeńsko-rodzinnego przez księży rzymskokatolickich w Polsce. Studium socjologiczne. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Google Scholar

Baniak J. (2002), Problem roli społecznej kapłana. „Teologia Praktyczna”, t. 3: 251–274.
Google Scholar

Baniak J. (2007), Czynniki kryzysu tożsamości kapłańskiej wśród księży rzymskokatolickich w Polsce. Studium socjologiczne. „Teologia Praktyczna”, t. 8: 209–263.
Google Scholar

Baniak J. (2012), Powołania do kapłaństwa i do życia zakonnego w Polsce w latach 1900– 2010. Studium socjologiczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.
Google Scholar

Baniak J. (2013), Portret księdza w wyobrażeniach i ocenach polskiej młodzieży. Studium socjologiczne. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Google Scholar

Baniak J. (2017), Bezżenność i czystość seksualna księży rzymskokatolickich w świadomości katolików świeckich i osób duchownych w Polsce. Założenia i rzeczywistość. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Google Scholar

Baniak J. (2019), Losy powołań kapłańskich i zakonnych w Kościele rzymskokatolickim w Polsce w latach 1900–2018. Studium socjologiczne. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Google Scholar

Blalock H.M. (1977), Statystyka dla socjologów, tłum. M. Tabin i in. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Blizzard S.W. (1958), The Parish Minister’s Self-Image of his Master Role. „Pastoral Psychology”, nr 12: 124–146. DOI: https://doi.org/10.1007/BF01743571
Google Scholar

Brothers J. (1963), Social Change and the Role of the Priest, „Social Compass”, nr 10: 477–489. DOI: https://doi.org/10.1177/003776866301000211
Google Scholar

Ciupak E. (1965), Kapłaństwo: powołanie i zawód [w:] E. Ciupak, Kult religijny i jego społeczne podłoże. Studia nad katolicyzmem polskim. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Google Scholar

Davie E. (2007), Illicit Celibacy and the Deposit of Faith. Nashville: Create Space.
Google Scholar

Deschwanden L. von (1968), Eine Rollenanalyse des katholischen Pfarreipriesters, „Internationales Jahrbuch fur Religionssoziologie”, t. 4: Beitrage zur religionssoziologischen Forschung, Koln–Opladen: 125–135.
Google Scholar

Deschwanden L. von (1972), Die Rolle des Gemeindepriesters zwischen Kirche und Gesellschaft [w:] J. Wossner (red.), Religion im Umbruch. Stuttgart: Enke: 385–409.
Google Scholar

Dingemans L. (1962), Przyczynek do socjologii powołań, tłum. Z. Skórzyńska i K. Wróblewska [w:] F. Houtart (red.), Socjologia religii. Wprowadzenie. Warszawa: Biblioteka „Więzi”.
Google Scholar

Frankfort-Nachmias Ch., Nachmias D. (2001), Metody badawcze w naukach społecznych, tłum. E. Hornowska. Poznań: Zysk i S-ka.
Google Scholar

Głowa S. (1968), Kapłaństwo według myśli Soboru [w:] S. Moysa (red.), Kościół w świetle Soboru. Poznań: Pallottinum: 194–200.
Google Scholar

Goddijn W. (1965), Rola kapłana w Kościele i w społeczeństwie, „Znak”, nr 139–140: 6–21.
Google Scholar

Grabowski I. (1948), Prawo kanoniczne. Warszawa: Nakład Gebethnera i Wolfa.
Google Scholar

Houtart F., Remy J. (1970), Sacerdoce, autorite et innovation dans l’Eglise. Paris: Mame.
Google Scholar

Ichheiser G. (1937), Zagadnienie selekcji zawodowych. Analiza i krytyka. Warszawa: Nasza Drukarnia.
Google Scholar

Kowalewski M. (1959), Mały słownik teologiczny. Poznań - Warszawa - Lublin: Wydawnictwo Księgarni św. Wojciecha.
Google Scholar

Kung H. (1979), Wozu Priester?, Zurich - Einsiedeln - Koln: Benziger.
Google Scholar

Lasbax E. (1927), La Civite Humaine, t. 1, Paris.
Google Scholar

Lindner T., Lentner L., Holl A. (1963), Priesterbild und Berufswahlmotive. Wien: Verlag Herder.
Google Scholar

Majka J. (1976) (red.), Osobowość kapłańska. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej.
Google Scholar

Mynarek H. (1978), Eros und Klerus. Vom Elend des Zolibats. Munchen–Zurich: Droemer-Knaur.
Google Scholar

Nowak S. (1970), Metodologia badań socjologicznych. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Nowak S. (1985), Metodologia badań społecznych. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Pawlina K. (2002), Kandydaci do kapłaństwa trzeciego tysiąclecia. Warszawa: Wydawnictwo Sióstr Loretanek.
Google Scholar

Pieter J. (1975), Zarys metodoloii pracy naukowej. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Piwowarski W. (1963), Księża w opinii parafian wiejskich, „Homo Dei” nr 2: 96–124.
Google Scholar

Piwowarski W. (1964), Księża w opinii parafian miejskich, „Więź” nr 2: 106–117.
Google Scholar

Piwowarski W. (1973), Religijność miejska w warunkach uprzemysłowienia (na przykładzie Puław), „Studia Warmińskie” t. 10: 438–459.
Google Scholar

Podlewski Cz. (1981), Model prezbitera diecezjalnego w opinii kleryków i księży, „Collectanea Theologica”, nr 51: 153–172.
Google Scholar

Postawa A. (2005), Powołania kapłańskie w Towarzystwie Salezjańskim w Polsce. Studium socjologiczne. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Google Scholar

Pytkowski W. (1985), Organizacja badań i ocena prac naukowych. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Schreuder O. (1965), Le caractere professionel du sacerdoce, „Social Cmpass”, t. 12, nr 2: 5–15. DOI: https://doi.org/10.1177/003776866501200101
Google Scholar

Słowiński R. (2010), Ksiądz wczoraj i dziś. Społeczne konstruowanie powołania do kapłaństwa [w:] M. Libiszowska-Żółtkowska, S. Grotowska (red.), Religijność i duchowość – dawne i nowe formy. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos: 408–423.
Google Scholar

Spencer H. (1891), Instytucje kościelne, tłum. J.K. Potocki. Warszawa: Wydawnictwo Głos.
Google Scholar

Szostkiewicz S. (1964), Procedury i techniki badań socjologicznych. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Szulc S. (1968), Metody statystyczne. Warszawa: PWE.
Google Scholar

Świątkiewicz W. (2004), Portret księdza [w:] W. Zdaniewicz, S.H. Zaręba (red.), Kościół katolicki na początku trzeciego tysiąclecia w opinii Polaków. Warszawa: ISKK: 107–120.
Google Scholar

Taras P. (1968), Problem modelu kapłana w Kościele katolickim, „Znak”, nr 20: 1110–1132.
Google Scholar

Taras P. (1972), Społeczne uwarunkowania i motywy wstąpienia do zakonnego seminarium duchownego. Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

Taras P. (1986), Znaczenie religii w życiu społeczeństwa a powołania kapłańskie [w:] W. Piwowarski, W. Zdaniewicz (red.), Z badań nad religijnością polską. Studia i materiały. Warszawa–Poznań: Pallottinum: 143–167.
Google Scholar

Thomas W.I., Znaniecki F. (1976), Chłop polski w Europie i Ameryce, t. 1: Organizacja grupy pierwotnej, tłum. M. Metelska. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Google Scholar

Wach J. (1961), Socjologia religii, tłum. Z. Poniatowski. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza.
Google Scholar