The article attempts to examine the relationship between the sacred and culture in two realms, i.e., in thereal post-modern society, and in the virtual (digital) world. The study begins with an exploration of the verynotion of the sacred. According to the adopted hypothesis the sacred does not disappear under the con-ditions of growing secularization in postmodern societies, but takes on new diverse forms. The postmodernsacred dynamically advances to new frontiers of human activities, and one of them is cyberspace. Especiallyin perspective of the fluidity and unpredictability of modern societies liquid religiosity and the liquid sacredmay tend to undergo further metamorphosis and deregulation. Indeed, market for religion and for spiri-tuality, including the liquid sacred is still considerable. Thus, Christian churches are facing a great oppor-tunity to be part of these new developments in the sphere of sacred.
Download files
Citation rules
Cited by / Share
References
Agamben G. (2008), Homo sacer. Suwerenna władza i nagie życie (tł. M. Salwa). Warszawa: Wydawnictwo Prószyński i S-ka.
Google Scholar
Ambrosino G., Bataille G., Caillois R. i in. (1988), Note on the Foundation of a College of Sociology. [w:] D. Hollier (red.), The College of Sociology (1937–39). Minneapolis: The University of Minnesota Press, s. 3–5.
Google Scholar
Bartmiński J. (1995), Formy obecności sacrum w folklorze. [w:] J. Bartmiński, M. Jasińska-Wojtkowska (red.), Folklor – sacrum – religia. Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, s. 9–19.
Google Scholar
Bataille G., Caillois R. (1988), Sacred Sociology and the Relationship between „Society”, „Organism” and „Being”. [w:] D. Hollier (red.), The College of Sociology (1937–39). Minneapolis: The University of Minnesota Press, s. 73–84.
Google Scholar
Baudrillard J. (2005), Symulakry i symulacja (tł. S. Królak). Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Google Scholar
Bauman Z. (2000), Ponowoczesność jako źródło cierpień. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Google Scholar
Bauman Z. (2006), Płynna nowoczesność (tł. T. Kunz). Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar
Beckford J.A. (1989), Religion and Advanced Industrial Society. London: Unwin-Hyman.
Google Scholar
Bell D. (1983a), Powrót sacrum. Tezy na temat przyszłości religii (tł. W. i K. Doroszowie). „Znak” 35/9: 1377–1391.
Google Scholar
Bell D. (1983b), Religia a orientacje kulturowe w cywilizacji postindustrialnej (tł. Z. Ziółkowska). „W Drodze” 1–2: 129–135.
Google Scholar
Berger P.L. (1997), Święty baldachim. Elementy socjologicznej teorii religii (tł. W. Kurdziel). Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Google Scholar
Berger P.L. (2012), Religia i nowoczesność. Rozmowa z amerykańskim socjologiem religii Peterem Bergerem. „Europa. Miesięcznik Idei” 5: 23–27.
Google Scholar
Bourdieu P. (1991), Genesis and Structure of the Religious Field. „Comparative Social Research” 13: 1–44.
Google Scholar
Buchowski M. (2005), Sacrum i profanum. [w:] W. Kwaśniewicz (red.), Encyklopedia socjologii. Suplement. Warszawa: Oficyna Naukowa, s. 226–232.
Google Scholar
Bühmann W. (2001), Modele chrześcijaństwa w trzecim tysiącleciu. [w:] M. Rusecki, K. Kaucha, Z. Krzyszowski, I.S. Ledwoń, J. Mastej (red.), Chrześcijaństwo jutra. Materiały II Międzynarodowego Kongresu Teologii Fundamentalnej – Lublin, 18–21 września 2001. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, s. 517–551.
Google Scholar
Caillois R. (2009), Człowiek i sacrum (tł. A. Tatarkiewicz, E. Burska). Warszawa: Oficyna Wydawnicza. Campbell H.A. (2006), Religion and the Internet. „Communication Research Trends” 25/1: 3–24.
Google Scholar
Campbell H.A. (2013a), Community. [w:] taż (red.), Digital Religion. Understanding Religious Practice in New Media Worlds. London–New York: Routledge, s. 57–71.
Google Scholar
Campbell H.A. (2013b), Introduction. The rise of the study of digital religion. [w:] taż (red.), Digital Religion. Understanding Religious Practice in New Media Worlds. London–New York: Routledge, s. 1–21.
Google Scholar
Ciolek M.T. (2004), Online Religion. [w:] H. Bidgoli (red.), The Internet Encyclopedia, vol. 2. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons, Inc., s. 798–811.
Google Scholar
Clynes F. (2011), The Enchanting Heavens. [w:] A.-T. Tymieniecka, A. Grandpierre (red.), Analecta Husserliana. The Yearbook of Phenomenological Research, vol. CVII. Dordrecht: Springer, s. 61–67.
Google Scholar
Czerniawska O. (2011), Profanum i sacrum w badaniach biograficznych ludzi starszych. [w:] S. Steuden, M. Stanowska, K. Janowski (red.), Starzenie się z godnością. Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 185–192.
Google Scholar
Davis M. (2013), Liquid Sociology – What For? [w:] tenże (red.), Liquid Sociology Metaphor in Zygmunt Bauman’s Analysis of Modernity. London–New York: Routledge, s. 1–12.
Google Scholar
Durkheim É. (1990), Elementarne formy życia religijnego. System totemiczny w Australii (tł. A. Zadrożyńska). Warszawa: PWN.
Google Scholar
Dyczewski L. (2004), Społeczno-kulturowy kontekst religijności. [w:] K. Góźdź, K. Klauza, C. Rychlicki, H. Słotwińska, P. Szczur (red.), Kościół w życiu publicznym. Teologia polska i europejska wobec nowych wyzwań, t. I (Wykłady i wprowadzenia do dyskusji grupowych). Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 225–228.
Google Scholar
Dyczewski L. (2011), Wygnane sacrum powraca. [w:] M. Kowalewski, A.M. Królikowska (red.), Miasto i sacrum. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos, s. 257–260.
Google Scholar
Dyczewski L. (2015), Tożsamość religijna. [w:] L. Dyczewski, K. Jurek (red.), Tożsamość religijna w nowoczesności. Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 9–27.
Google Scholar
Eliade M. (1993), Sacrum, mit, historia. Wybór esejów (tł. A. Tatarkiewicz). Warszawa: PIW.
Google Scholar
Eliade M. (1999), Sacrum i profanum (tł. R. Reszke). Warszawa: Wydawnictwo KR.
Google Scholar
Flanagan K. (2015), Zniszczony fundament. Rozmowa z Kieranem Flanaganem. Rozmawiał T. Rowiński (tł. N. Łajszczak). „Christianitas” 53–54: 158–172.
Google Scholar
Fowler W.W. (1911), The Original Meaning of the Word Sacer. „The Journal of Roman Studies” 1/1911: 57–63.
Google Scholar
Gabriel K. (2012), Kirchenbindung unter den Bedingungen gestiegener Kontingenz. [w:] G. Wegner (red.), Gott oder die Gesellschaft? Das Spannungsfeld von Theologie und Soziologie. Würzburg: Ergon Verlag, s. 139–154.
Google Scholar
Gabriel K. (2014), Gesellschaft und Religion unter den Bedingungen gestiegener Kontingenz. [w:] P. Neuner (red.), Zufall als Quelle von Unsicherheit. Freiburg im Breisgau: Verlag Karl Alber, s. 261–280.
Google Scholar
Garwol K. (2016), Internet w pokoleniu Web 2.0 wartością rzeczywistą czy pozorną? [w:] W. Furmanek, A. Długosz (red.), Wartości w pedagogice. Młodzi Polacy wobec wartości. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 189–198.
Google Scholar
Gennep A. van (2006), Obrzędy przejścia (tł. B. Biały). Warszawa: PIW.
Google Scholar
Goodman N. (1997), Wstęp do socjologii. (tł. J. Polak, J. Ruszkowski, U. Zielińska). Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Google Scholar
Górny A. (2006), „Odczarowany” świat? Sacrum we współczesnej rzeczywistości w opinii młodzieży. [w:] J. Baniak (red.), Sekularyzacja jako wyzwanie dla religii i Kościoła. Mity czy rzeczywistość. Poznań: Redakcja Wydawnictw UAM – Wydział Teologiczny, s. 195–215.
Google Scholar
Guzik A. (2013), Media – Matrix naszych czasów. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Sociologica V” 1/5: 5–9.
Google Scholar
Hanas Z. (2013), Internet religijny a religijność internetowa: eksploracja pola badawczego. [w:] A. Gralczyk, K. Marczyński, M. Przybysz (red.), Media w transformacji. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, s. 25–42.
Google Scholar
Possamai A. (2012) (red.), Handbook of Hyper-real Religions. Leiden: Brill.
Google Scholar
Heidegger M. (1977), List o „humanizmie” (tł. J. Tischner). [w:] K. Michalski (red.), Martin Heidegger. Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane. Warszawa: Czytelnik, s. 76–127.
Google Scholar
Hervieu-Léger D. (1999), Religia jako pamięć (tł. M. Bielawska). Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Google Scholar
Hjarvard S. (2008), The Mediatization of Society: A Theory of the Media as Agents of Social and Cultural Change. „Nordicom Review” 29: 105–134.
Google Scholar
Hjarvard S. (2011), The mediatisation of religion: Theorising religion, media and social change. „Culture and Religion: An Interdisciplinary Journal” 12/2: 119–135. Hjarvard S. (2013), The Mediatization of Culture and Society. New York: Routledge.
Google Scholar
Hojsgaard M.T., Warburg M. (2005), Introduction: waves of research. [w:] M.T. Hojsgaard, M. Warburg (red.), Religion and Cyberspace. London–New York: Routledge, s. 1–11.
Google Scholar
Jamison C. (2008), Odnaleźć schronienie. Monastyczna droga w codziennym życiu (tł. A. Wojtasik). Kraków: Wydawnictwo Znak.
Google Scholar
Karesh S.E., Hurvitz M.M. (2006), Chai. [w:] S.E. Karesh, M.M. Hurvitz (red.), Facts. Encyclopedia of Judaism. New York: On File Inc., s. 83.
Google Scholar
Karpiński A.J. (2006), Słownik pojęć filozoficzno-socjologicznych. Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskiej Wyższej Szkoły Administracji.
Google Scholar
Kasperek A. (2015), Dobrowolna prostota jako przykład implicit religion. „Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne / Academic Journal of Sociology” 4: 45–55.
Google Scholar
Kaufmann F.-X. (2004), Czy chrześcijaństwo przetrwa? (tł. U. Poprawska). Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar
Kees G. de (2006), The Church in Liquid Modernity: A Sociological and Theological Exploration of a Liquid Church. „International Journal for the Study of the Christian Church” 6/1: 91–103.
Google Scholar
Kellner D. (1995), Media Culture. Cultural Studies, Identity and Politics between the Modern and the Postmodern. London – New York: Routledge.
Google Scholar
Kłoczowski J.A. (2003), Sacrum. [w:] T. Gadacz, B. Milerski (red.), Encyklopedia religii, t. 9. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 22–25.
Google Scholar
Knoblauch H. (2006), Religion und Soziologie. [w:] B. Weyel, W. Gräb (red.), Religion in der modernen Lebenswelt. Erscheinungsformen und Perspektiven. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, s. 277–295.
Google Scholar
Knoblauch H. (2013), Es geht heute zentral um Veränderungen der religiösen Wissenbeschaffung durch die Individuen. Ein Gespräch mit Hubert Knoblauch. ,,Lebendige Seelsorge” 64/ 3: 171–176.
Google Scholar
Knott K., Poole E., Taira T. (2013), Media Portrayals of Religion and the Secular Sacred. Representation and Change. London – New York: Routledge.
Google Scholar
Kołakowski L. (2014), Jezus ośmieszony. Esej apologetyczny i sceptyczny (tł. D. Zańko). Kraków: Wydawnictwo Znak.
Google Scholar
Krech V. (1999), Religionssoziologie. Bielefeld: Transcript Verlag.
Google Scholar
Krok D. (2012), Psychologiczna koncepcja poszukiwania sacrum w religijności i duchowości. „Analecta Cracoviensia” 44: 39–53.
Google Scholar
Kunicki Z. (2010) (red.), Czy sacrum jest jeszcze święte? (Przedmiot – interpretacje – deformacje). Olsztyn: Wydawnictwo Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej „Hosianum”.
Google Scholar
Lynch G. (2014), The Sacred in the Modern World. A Cultural Sociological Approach. Oxford: Oxford University Press.
Google Scholar
Łagodzki W., Pyszczek G. (2000) (red.), Leksykon PWN. Filozofia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Maisonneuve J. (1995), Rytuały dawne i nowe (tł. M. Mroczek). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar
Mäkelä E., Petsche J.J.M. (2013), Serious parody: Discordianism as liquid religion. „Culture and Religion: An Interdisciplinary Journal” 14/4: 411–423.
Google Scholar
Marczewski M. (2013), Podstawowe pojęcia socjologii religii w eksplikacji ks. Janusza Mariańskiego. Lublin: Wydawnictwo Polihymnia.
Google Scholar
Marek Z. (2004), „Sacrum” w wychowaniu chrześcijańskim. [w:] A. Offmański (red.), Polska katecheza wobec pluralizmu jednoczącej się Europy. Szczecin: Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego, s. 177–195.
Google Scholar
Martino L.M. Sa (2013), The Mediatization of Religion. When Faith Rocks. Burlington VT: Ashgate Publishing Company.
Google Scholar
McAvan E. (2012), The Postmodern Sacred. Popular Culture Spirituality in the Science Fiction, Fantasy and Urban Fantasy Genres. London: McFarland & Company Inc. Publishers.
Google Scholar
Mielicka H. (2006), Antropologia świąt i świętowania. Kielce: Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej.
Google Scholar
Mielicka-Pawłowska H. (2015), Wyobrażenie sacrum w kulturze tradycyjnej i współczesnej. „Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne/Academic Journal of Sociology” 4: 7–20.
Google Scholar
Miszczak E. (2014), Świętość w religijnej świadomości maturzystów województwa lubelskiego. Studium socjologiczne. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Miszczak E. (2015), Fenomen świętości w opinii młodzieży (w świetle badań socjologicznych). „Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne/Academic Journal of Sociology” 4: 107–117.
Google Scholar
Naisbitt J. (1997), Megatrendy. Dziesięć nowych kierunków zmieniających nasze życie (tł. P. Kwiatkowski). Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Google Scholar
Niedałtowski K. (2008), Duchowość ponowoczesna: wyzwania i aberracje. [w:] J. Mariański, S.H. Zięba (red.), Godność czy sukces? Kulturowe dylematy współczesności. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, s. 167–172.
Google Scholar
Novak M. (1992), Liquid Architectures of Cyberspace. [w:] M. Benedikt (red.), Cyberspace: First Steps. Cambridge: The MIT Press, s. 225–254.
Google Scholar
Obirek S. (2008), Religie w USA, czyli o płynnej religijności. [w:] T. Płudowski (red.), Ameryka. Kultura. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 237–256.
Google Scholar
Olechnicki K., Załęcki P. (2002), Słownik socjologiczny. Toruń: Wydawnictwo Graffiti BC.
Google Scholar
Otto R. (1968), Świętość. Elementy irracjonalne w pojęciu bóstwa i ich stosunek do elementów racjonalnych (tł. B. Kupis). Warszawa: Książka i Wiedza.
Google Scholar
Partridge C. (2005), The Re-Enchantment of the West, vol. II. Alternative Spiritualities, Sacralization, Popular Culture, and Occulture. London: T&T Clark International.
Google Scholar
Pawlik J.J. (1995), Sacrum ponowoczesności. [w:] D. Tanalski (red.), Dialektyka sacrum i profanum. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, s. 79–88.
Google Scholar
Pawliszyn M. (2005), Sacrum jako kategoria niemedialna. [w:] M. Chmielewski, M. Jodkowski, D. Sonak, J. Woźniak (red.), Sacrum w mediach. Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 13–24.
Google Scholar
Piwowarski W. (1996), Socjologia religii. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Google Scholar
Podsiad A. (2000), Słownik terminów i pojęć filozoficznych. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Google Scholar
Possamai A. (2012), Yoda goes to Glastonbury: An Introduction to Hyper-real Religions. [w:] tenże (red.), Handbook of Hyper-real Religions. Leiden: Brill, s. 1–21.
Google Scholar
Possamai A., Turner B.S. (2012), Authority and liquid religion in cyber-space: the new territories of religious communication. „International Social Science Journal” 63/209–210: 197–206.
Google Scholar
Ptaszek R.T. (2015), Dlaczego nowa duchowość nie może być realną alternatywą dla tradycyjnej religii? „Paedagogia Christiana” 1: 113–126.
Google Scholar
Rogińska M. (2014), Sacrum ponowoczesne. Nauka i nowa duchowość w poszukiwaniu całości. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Sociologica” 1/ 6: 51–68.
Google Scholar
Scannell P. (2016), Media and Religion. „Media, Culture & Society” 38/1: 3–7.
Google Scholar
Schnettler B. (2012), Doświadczenie transcendencji a popularna religia. [w:] E. Firlit, M. Hainz, M. Libszowska-Żółtkowska, G. Pickel, D. Pollack (red.), Pomiędzy sekularyzacją i religijnym ożywieniem. Podobieństwa i różnice w przemianach religijnych w Polsce i w Niemczech. Kraków: WAM, s. 455–463.
Google Scholar
Socha P.M. (2004), O byciu, wierze, świętości i duchowości, czyli jak pojęcia chodzą parami. [w:] I. Borowik, H. Hoffmann (red.), Światopogląd: między transcendencją a codziennością. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos, s. 45–56.
Google Scholar
Söderblom N. (1913), Holiness. [w:] J. Hastings (red.), Encyclopedia of Religions and Ethics, vol. VI. New York: Charles-Scriber’s Sons, s. 731–741.
Google Scholar
Spadaro A. (2014), Cybertheology. Thinking Christianity in the Era of the Internet. New York: Fordham University Press.
Google Scholar
Sroczyńska M. (2010), Sacrum w oczach młodzieży na progu dorosłości – wiara religijna. [w:] M. Sroczyńska, J. Paczkowski (red.), Młodzi w społeczeństwie zmiany. Studia polsko-ukraińskie. Kielce: Wyższa Szkoła Umiejętności, s. 287–306.
Google Scholar
Sroczyńska M. (2012a), Młodzieżowe „świętości” w oczach socjologa – wiara religijna. [w:] J. Baniak (red.), Duchowość religijna jako droga wewnętrznego doskonalenia współczesnego człowieka zachodniego chrześcijaństwa. Konteksty antropologiczne i socjologiczne. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 209–234.
Google Scholar
Sroczyńska M. (2012b), Wiara religijna jako przejaw sacrum w postawach młodzieży (aspekty generacyjne). [w:] I. Borowik (red.), W poszukiwaniu ciągłości i zmiany. Religia w perspektywie socjologicznej. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos, s. 189–207.
Google Scholar
Sroczyńska M. (2013), Rytuały w młodzieżowym świecie. Studium socjologiczne. Kraków: Wydawnictwo Fall.
Google Scholar
Sroczyńska M., Zaręba S.H. (2015), Wstęp redaktorów tomu. „Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne/ Academic Journal of Sociology” 4: 6.
Google Scholar
Strömbäck J., Esser F. (2014), Mediatization of politics: transforming democracies and reshaping politics. [w:] K. Lundby (red.), Mediatization of Communication. Berlin–Boston: De Gruyter Mouton, s. 375–403.
Google Scholar
Sumiala-Seppänen J., Lundby K., Salokangas R. (2006), Implications of the Sacred in (Post)Modern Media. Göteborg: Nordicom.
Google Scholar
Szacka B. (2008), Wprowadzenie do socjologii. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar
Szymołon J. (2003), Losy sacrum w zsekularyzowanym świecie. „Ateneum Kapłańskie” 141/1: 80–87.
Google Scholar
Taira T. (2006), Notkea Uskonto [Liquid Religion]. Tampere: Eetos.
Google Scholar
Tischner J. (1993), Nieszczęsny dar wolności. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Google Scholar
Tischner J. (1997), W krainie schorowanej wyobraźni. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Google Scholar
Trzcińska I. (2013), O duchowości inaczej. Coaching w perspektywie przemian kultury współczesnej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Wargacki S.A. (2010), Płynna duchowość w kontekście ponowoczesnej kultury. [w:] M. Libiszowska-Żółtkowska, S. Grotowska (red.), Religijność i duchowość – dawne i nowe formy. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos, s. 94–104.
Google Scholar
Wójtowicz A. (2007), Płynny Kościół w płynnej nowoczesności. [w:] M. Libiszowska-Żółtkowska (red.), Religia i religijność w warunkach globalizacji. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos, s. 159–172.
Google Scholar
Wysocka E. (2006), Religia w życiu codziennym człowieka wykształconego – przypisywane znaczenia, funkcje i doświadczanie sfery sacrum jako wyznaczniki charakteru przemian w religijności. [w:] J. Baniak (red.), Sekularyzacja jako wyzwanie dla religii i Kościoła. Mity czy rzeczywistość. Poznań: Redakcja Wydawnictw UAM – Wydział Teologiczny, s. 157–176.
Google Scholar
English
Język Polski