KASZUBSKI HOMO RELIGIOSUS – WIARA RELIGIJNA A WSPÓLNOTA ETNICZNA. PRZYKŁAD POBOŻNOŚCI LUDOWEJ W GMINIE PARCHOWO (POWIAT BYTOWSKI)

Luiza Organek

Published: 2018-11-26

Vol. 17 No. 4 (2016)

Kashubian homo religiosus – religious faith in ethnic community.The example of folk piety in the Parchowo municipality (Bytów County)

Luiza Organek

Abstract

The article focuses on the relationship between religiosity and local ethnic community. It attempts toestablish how the traditional piety influences the character and changes of religiosity in the community witha strong ethnic affiliation. The analysis is based on qualitative field research of the Kashubian community ofthe Parchowo municipality (Bytów County).Close contact with Evangelicals and necessity to redefine national and religious identity influenced theperception of the Kashubian religiousness as the heart of the local values. Religiosity formed in the processof inculturation contained expressions of folk religiousness alongside ethnicized ceremonies. Festivals andcustoms determined the process of bonding and underlining ethnic distinction. To date, studies on Kashubianshave proposed a thesis of the folk religiosity crisis in Kashubia. Although a generational shift concerningreligious practices, as well as selectivity and new expectations towards the sacred can be observed, it wouldbe difficult to categorically identify these changes as nationwide. In this article I will try to reconstruct thetransition process and verify whether Christian values are so deeply rooted in Kashubia, that these changesoccur more slowly than in other regions of Poland. Such forecasts could be justified by the fact that some ofthe religious practices give their participants sense of unity and identity, which is still essential in Kashubia.

Keywords:

folk piety, Kashubians, religious ethnocentrism, language sacralisation, changes in religiosity, folk religiousness, ethnicization of religion

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Organek, L. (2018). Kashubian homo religiosus – religious faith in ethnic community.The example of folk piety in the Parchowo municipality (Bytów County). Academic Journal of Sociology, 17(4). Retrieved from https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/ucs/article/view/2906

Cited by / Share

References

Bednarek A. (2015), Religijność a tożsamość kaszubska na przykładzie młodych Kaszubów. Zarys zagadnienia w świetle literatury i wstępnych badań antropologicznych. „Etnografia. Praktyki, Teorie, Doświadczenia”: 1/2015: s. 40–58.
Google Scholar

Bokszański Z. (2002), Etnocentryzm. [w:] Encyklopedia socjologii, t. 4. Warszawa: Oficyna Naukowa, s. 195–198.
Google Scholar

Borzyszkowski J. (2000), Z dziejów Kościoła katolickiego na Kaszubach i Pomorzu w XIX i XX wieku. Gdańsk-Pelplin: Instytut Kaszubski.
Google Scholar

Borzyszkowski J. (2005), Mòdrô Kraina. Dzieje i współczesność gminy Parchowo. Gdańsk–Parchowo: Urząd Gminy Parchowo oraz Instytut Kaszubski w Gdańsku.
Google Scholar

Borzyszkowski J. (2010), Antropologia Kaszub i Pomorza. Badania. Kultura. Życie codzienne. Gdańsk: Instytut Kaszubski.
Google Scholar

Bukraba-Rylska I. (2008), Religijność ludowa i jej niemuzykalni krytycy. „Znak”: 3, s. 11–30.
Google Scholar

Bukraba-Rylska I. (2013), Socjologia wsi. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Ciupak E. (1973), Katolicyzm ludowy w Polsce. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar

Czarnowski S. (1956), Kultura religijna wiejskiego ludu polskiego. [w:] tenże, Dzieła, t. 3. Warszawa: PWN, s. 88–107.
Google Scholar

Dołowy-Rybińska N. (2011), Języki i kultury mniejszościowe w Europie: Bretończycy, Łużyczanie, Kaszubi. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Galek A. (1983), Praktyki religijne jako przejaw pobożności ludowej (na przykładzie wybranych społeczności lokalnych Lubelskiego Zagłębia Węglowego). [w:] W. Piwowarski (red.), Religijność ludowa. Ciągłość i zmiana. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, s. 199–220.
Google Scholar

Mazurek M. (2009), Język jako wyznacznik tożsamości kaszubskiej. [w:] Nowicka E. (red.), Kulturowa odmienność w działaniu. Kultury i narody bez państwa. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos, s. 79–94.
Google Scholar

Mazurek M. (2010), Język, przestrzeń, pochodzenie. Analiza tożsamości kaszubskiej. Gdańsk: Instytut Kaszubski.
Google Scholar

Mazurek M. (2014), Tożsamość kaszubska – dziś (i jutro?). „Studia Humanistyczne AGH”: 3(13), s. 131–143.
Google Scholar

Obracht-Prondzyński C. (2002), Kaszubi: między dyskryminacją a regionalną podmiotowością. Gdańsk: Instytut Kaszubski.
Google Scholar

Obracht-Prondzyński C. (2003), W kręgu problematyki kaszubsko-pomorskiej: studia i szkice. Gdańsk: Instytut Kaszubski.
Google Scholar

Obracht-Prondzyński C. (2009). Rytuały nowe i „stare jak nowe”, czyli o zmianach w kulturze kaszubskiej. [w:] D. Rancew-Sikora, G. Woroniecka i in. (red.), Kreacje i nostalgie. Antropologiczne spojrzenie na tradycje w nowoczesnych kontekstach. Warszawa: Polskie Towarzystwo Socjologiczne, s. 78–96.
Google Scholar

Obracht-Prondzyński C. (2012), Dylematy związane z kaszubską tożsamością. [w:] K. Kleina, C. Obracht-Prondzyński (red.), Społeczność kaszubska w procesie przemian. Kultura – Tożsamość – Język. „Zespoły senackie”: 12. Wyd. Kancelaria Senatu, s. 19–33.
Google Scholar

Perszon J. (2001), Kultura ludowa Kaszubów w procesie przemian. [w:] J. Borzyszkowski, C. Obracht-Prondzyński (red.), Badania kaszuboznawcze w XX wieku. Gdańsk: Instytut Kaszubski, s. 56–74.
Google Scholar

Perszon J. (2010), Pobożność ludowa – zmierzch czy transformacja? „Ateneum Kapłańskie”: 155: s. 228–246.
Google Scholar

Perszon J. (2011), Kultura religijna jako element tożsamości Kaszubów. [w:] A. Kuik-Kalinowska, D. Kalinowski (red.), Wielkie Pomorze. Tożsamość i wielokulturowość. Gdańsk–Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku, s. 43–75.
Google Scholar

Piwowarski W. (1983) (red.), Religijność ludowa. Ciągłość i zmiana. Praca zbiorowa. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej.
Google Scholar

Synak B. (1998), Kaszubska tożsamość. Ciągłość i zmiana. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar

Szultka Z. (1991), Język polski w Kościele ewangelicko-augsburskim na Pomorzu Zachodnim od XVI do XIX wieku. Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Szultka Z. (1996), Liczba Kaszubów na kaszubskim obszarze językowym Pomorza Zachodniego w XIX wieku. [w:] A. Sakson (red.), Pomorze – trudna ojczyzna? Kształtowanie się nowej tożsamości 1945–1995. Poznań: Instytut Zachodni, s. 23–70.
Google Scholar

Szultka Z. (2000), Kaszubi w społeczności Pomorza. Główne linie rozwoju. [w:] J. Borzyszkowski, D. Albrecht (red.), Pomorze – mała ojczyzna Kaszubów: historia i współczesność. Gdańsk, Lubeka: Instytut Kaszubski, s. 46–105.
Google Scholar

Tokarska-Bakir J. (2000), Obraz osobliwy. Hermeneutyczna lektura źródeł etnograficznych. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Zowczak M. (2013), Biblia ludowa: Interpretacje wątków biblijnych w kulturze ludowej. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar