RYTUAŁ RELIGIJNY A KWESTIA RÓŻNORODNOŚCI KULTUROWEJ

Maria Sroczyńska

Opublikowane: 2014-12-31

Tom 9 (2014)

RYTUAŁ RELIGIJNY A KWESTIA RÓŻNORODNOŚCI KULTUROWEJ

Maria Sroczyńska

Abstrakt

Rytuał religijny, ze względu na swoje odniesienie do sacrum, pozostaje w centrum każdej kultury. Przy całej złożoności interpretacji pojęcia różnorodności kulturowej może być ona rozpatrywana jako cecha konstytutywna społeczeństwa – co zakłada istnienie dominującej większości i grup mniejszościowych – lub jako cecha atrybutywna (wielokulturowość), łącząca się z możliwością budowania tożsamości, zgodnie z zasadą wolności i równości kultur. W artykule podjęto próbę przedstawienia problematyki znaczenia rytuałów religijnych dla nowoczesnego i ponowoczesnego porządku kulturowego, z uwzględnieniem wybranych perspektyw badawczych: „dramaturgicznej”, funkcjonalnej i komunikacyjnej.

Słowa kluczowe:

rytuał religijny, różnorodność kulturowa, porządek wielokulturowy, perspektywa „dramaturgiczna”, perspektywa funkcjonalna, optyka komunikacyjna

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Sroczyńska, M. (2014). RYTUAŁ RELIGIJNY A KWESTIA RÓŻNORODNOŚCI KULTUROWEJ. Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 9. Pobrano z https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/ucs/article/view/3366

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Adamczuk L., Firlit E., Zdaniewicz W., (red.), (2013) Postawy społeczno-religijne Polaków 1991-2012, ISKK SAC, Warszawa.
Google Scholar

Baniak J., (2007) Desakralizacja kultu religijnego i świąt religijnych w Polsce. Studium socjologiczne, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
Google Scholar

Baniak J., (1992) Istota, funkcje i ewolucja rytuału religijnego, „Studia Socjologiczne” 1–2: 91–111.
Google Scholar

Bauman Z., (1994) Ponowoczesne wzory osobowe, w: tenże, Dwa szkice o moralności ponowoczesnej, Instytut Kultury, Warszawa, 7–39.
Google Scholar

Bauman Z., (2003) Razem osobno, tłum. T. Kunz, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar

Bellah R.N., (2003) The Ritual Roots of Society and Culture, w: M. Dillon (red.), Handbook of the Sociology of Religion, Cambridge University Press, Cambridge, 31–44.
Google Scholar

Berger P.L., (1988) Zaproszenie do socjologii, tłum. J. Stawiński, PWN, Warszawa.
Google Scholar

Burszta J.W., (2004) Różnorodność i tożsamość. Antropologia jako kulturowa refleksyjność, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Google Scholar

Ciupak E., (1990) Polimorfizm kulturowy religii i religijności, „Przegląd Humanistyczny” 8/9: 33–47.
Google Scholar

Collins R., (2011) Łańcuchy rytuałów interakcyjnych, tłum. K. Suwada, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
Google Scholar

Durkheim E., (1990) Elementarne formy życia religijnego. System totemiczny w Australii, tłum. A. Zadrożyńska, PWN, Warszawa.
Google Scholar

Dziadzia B., Kasperek A., (2006) La Pologne martyre w niewidzialnej dłoni Adama Smitha. Refleksje wokół powstawania kapitalizmu w Polsce współczesnej, „Kultura i Edukacja”, 2–3: 78–95.
Google Scholar

Egley S., Sullivan D., (2010) Religion, Migration and European Identity, w: I. Borowik, M. Zawiła (red.), Religions and Identities in Transition, Zakład Wydawniczy Nomos: Kraków, s. 273–304.
Google Scholar

Eliade M. (1999), Sacrum i profanum. O istocie religijności, tłum. R. Reszke, Wydawnictwo KR, Warszawa.
Google Scholar

Filipiak M., Rajewski M., (red.) (2006) Rytuał. Przeszłość i teraźniejszość, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Google Scholar

Geertz C., (2005) Interpretacja kultur. Wybrane eseje, tłum. M.M. Piechaczek, Wydawnictwo UJ, Kraków.
Google Scholar

Grzymała-Kazłowska A., (2012) Paradoksy polskiej tolerancji. Postawy wobec mniejszości i imigrantów w Polsce na tle Europy, w: A. Jasińska-Kania (red.), Wartości i zmiany. Przemiany postaw Polaków w jednoczącej się Europie, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s.130-164.
Google Scholar

Hannerz U., (2005) Siedem argumentów na rzecz różnorodności, w: Sztompka P., Kucia M., (red.), Socjologia. Lektury, Wydawnictwo Znak, Kraków, s. 708-715.
Google Scholar

Hervieu-Léger D., (1999) Religia jako pamięć, tłum. M. Bielawska, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
Google Scholar

Huntington S. P., (2001) Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, tłum. H. Jankowska, Muza SA., Warszawa.
Google Scholar

James W. (2001), Doświadczenie religijne, tłum. J. Hempel, Kraków, Zakład Wydawniczy Nomos.
Google Scholar

Kołakowski L., (1984) Odwet sacrum w kulturze świeckiej, w: tenże, Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Aneks, Londyn, s. 165-173.
Google Scholar

Kołakowski L., (2011) Kościół w krainie wolności. O Janie Pawle II, Kościele i chrześcijaństwie, wybór i układ Z. Mentzel, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Google Scholar

Luckmann T., (1996) Niewidzialna religia. Problem religii we współczesnym społeczeństwie, tłum. L. Bluszcz, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
Google Scholar

Malinowski B., (1990) Mit, magia, religia, w: Dzieła, t. 7, PWN, Warszawa.
Google Scholar

Mariański J., (2013) Kościół katolicki w Polsce w przestrzeni życia publicznego. Studium socjologiczne, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Google Scholar

Mariański J., (2010) Religie w społeczeństwie ponowoczesnym. Studium socjologiczne, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Google Scholar

Merton R. K., (1982) Teoria socjologiczna i struktura społeczna, tłum. E. Morawska i J. WertensteinŻuławski, PWN, Warszawa.
Google Scholar

Mielicka H., (2006) Antropologia świąt i świętowania, Akademia Świętokrzyska, Kielce.
Google Scholar

Mielicka-Pawłowska H., (2012) Obyczajowość religijna Polaków, w: Firlit E., Hainz M., LibiszowskaŻółtkowska M., Pickel G., Pollack D., (red.), Pomiędzy sekularyzacją i religijnym ożywieniem. Podobieństwa i różnice w przemianach religijnych w Polsce i w Niemczech, Akademia IGNATIANUM, Wydawnictwo WAM, Kraków, s. 383-402.
Google Scholar

Modood T., (2014) Multikulturalizm, tłum. I. Kołbon, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań.
Google Scholar

Niżnik J., (1985) Symbole a adaptacja kulturowa, Centralny Ośrodek Metodyki i Upowszechniania Kultury, Warszawa.
Google Scholar

Olejnik M., Boniecki A., (2011) Zakaz i kropka, http:// tygodnik.onet.pl/30,0,72022, 1, artykuł, z dn. 20.12.2011,1-9.
Google Scholar

Parsons T., (1969) Struktura społeczna a osobowość, tłum. M. Tabin, PWE, Warszawa.
Google Scholar

Pickel G., (2012), Religie Niemiec, Polski i Europy w porównaniu. Empiryczny test teorii socjologii religii, w: Firlit E., Hainz M., Libiszowska-Żółtkowska M., Pickel G., Pollack D., (red.), Pomiędzy sekularyzacją i religijnym ożywieniem, Akademia IGNATIANUM, Wydawnictwo WAM, Kraków, s. 135–152.
Google Scholar

Piwowarczyk B., (1992) Odczytać Kołakowskiego. Problem Boga, człowieka, religii, Kościoła…, Edycja Paulińska, Częstochowa.
Google Scholar

Piwowarski W., (1996) Socjologia religii, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin.
Google Scholar

Piwowarski W., (1983) Socjologia rytuału religijnego. Zarysproblematyki, „Roczniki Nauk Społecznych KUL” t. XI, z.1: 5–85.
Google Scholar

Pollack D., Müller O., Pickel G., (red.) (2012) The Social Significance of Religion in the Enlarged Europe: Secularization, Individualization and Pluralization, Ashgate, Farnham/Burlington.
Google Scholar

Rappaport R. A., (2007) Rytuał i religia w rozwoju ludzkości, tłum. A. Musiał, T. Sikora, A. Szyjewski, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
Google Scholar

Rothenbuhler E.W., (2003) Komunikacja rytualna. Od rozmowy codziennej do ceremonii medialnej, tłum. J. Barański, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
Google Scholar

Sadowski A., (2006) Wielokulturowe społeczeństwa regionalne (jako pożądany kierunek przeobrażeń społeczności lokalnych i regionalnych w Polsce), w: Jałowiecki B., Łukowski W., (red.), Społeczności lokalne. Teraźniejszość i przyszłość, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Wydawnictwo Academica, Warszawa s. 129–144.
Google Scholar

Sroczyńska M., (2013a) Rytuały w młodzieżowym świecie. Studium socjologiczne, Wydawnictwo FALL, Kraków.
Google Scholar

Sroczyńska M., (2013b) Rytuał w perspektywie metodologicznej badań społecznych, „Pedagogika. Badania. Dyskusje. Otwarcia”, z. 2 (Specyfika pomiaru w badaniach społecznych), s. 85–100.
Google Scholar

Szafrański A.A., (2000) „Nowa antropologia” wobec dawniejszych koncepcji religii i magii, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
Google Scholar

Szczepański M.S., (2006) Tożsamość europejska i lokalne rewindykacje, w: Jałowiecki B., Łukowski W., (red.), Społeczności lokalne. Teraźniejszość i przyszłość, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Wydawnictwo Academica, Warszawa, s. 39-56.
Google Scholar

Świątkiewicz W., (2009), Praktyki religijne w kulturowych kostiumach, w: Zaręba S.H. (red.), Socjologia życia religijnego w Polsce, UKSW, Warszawa, s. 209–234.
Google Scholar

Świątkiewicz W., (2012) Religijne praktyki i zwyczaje w pejzażu kultury polskiej rodziny, w: Borowik I., (red.), W poszukiwaniu ciągłości i zmiany. Religia w perspektywie socjologicznej, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków, s. 263–287.
Google Scholar

Tibi B., (1997) Fundamentalizm religijny, tłum. J. Danecki, PIW, Warszawa.
Google Scholar

Znaniecki F., (1974) Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości, PWN, Warszawa.
Google Scholar