Radzenie sobie przez humor a nadzieja podstawowa młodzieży niedostosowanej społecznie i prawidłowo przystosowanej

Anna Karłyk-Ćwik

doi:10.21697/fp.2025.1.16

Opublikowane: 2025-08-27

Tom 15 Nr 1 (2025)

Radzenie sobie przez humor a nadzieja podstawowa młodzieży niedostosowanej społecznie i prawidłowo przystosowanej

Anna Karłyk-Ćwik

Forum Pedagogiczne

Dział: Artykuły i rozprawy

https://doi.org/10.21697/fp.2025.1.16

Abstrakt

Prezentowane w tekście badania miały na celu ustalenie wzajemnych relacji pomiędzy radzeniem sobie przez humor a poziomem nadziei podstawowej, a także określenie zróżnicowania tych zmiennych pod względem płci, wieku oraz poziomu przystosowania społecznego badanej młodzieży. W badaniach wzięło udział 476 osób w wieku od 13 do 18 lat, w tym 195 wychowanków młodzieżowych ośrodków wychowawczych (MOW) oraz 281 uczniów ogólnodostępnych szkół ponadpodstawowych. W projekcie wykorzystano Kwestionariusz Nadziei Podstawowej (BHI-R) oraz Skalę Radzenia Sobie Przez Humor (CHS). W toku badań udało się potwierdzić większość postawionych hipotez. Ustalono, że istnieje dodatnia korelacja między radzeniem sobie przez humor a nadzieją podstawową oraz, że płeć, wiek i poziom przystosowania społecznego nie różnicują analizowanych zmiennych. Przeprowadzone badania wzbogacają dotychczasową wiedzę o funkcjonowaniu psychospołecznym młodzieży, a uzyskane wyniki mogą zostać wykorzystane w projektowaniu oddziaływań profilaktycznych i resocjalizacyjnych.

Słowa kluczowe:

radzenie sobie przez humor, nadzieja podstawowa, młodzież, niedostosowanie społeczne

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Karłyk-Ćwik, A. (2025). Radzenie sobie przez humor a nadzieja podstawowa młodzieży niedostosowanej społecznie i prawidłowo przystosowanej. Forum Pedagogiczne, 15(1), 187–199. https://doi.org/10.21697/fp.2025.1.16

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Białek K., Sadowski M., Adamczyk-Gruszka O., Młodawski J., Świercz G. (2024). Level of basic hope and symptoms of anxiety and depression in women after miscarriage. „Archives of Medical Science”, nr 20(1), s. 332-338. DOI: https://doi.org/10.5114/aoms/175504
Google Scholar

Dixon R. (2021). The effects of humor when coping with stress. „CMC Senior Theses”.
Google Scholar

Edwards L.M., Ong A.D., Lopez S.J. (2007). Hope Measurement in Mexican American Youth. „Hispanic Journal of Behavioral Sciences”, nr 29, s. 225-241. DOI: https://doi.org/10.1177/0739986307299692
Google Scholar

Eliav E., Miron-Spektor E., Bear J. (2017). Humor and creativity. W: C. Robert (red.), Humor in the Workplace: A Psychological Perspective (60-75). New York: Routledge.
Google Scholar

Erikson E, (1997). Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań: Rebis.
Google Scholar

Erikson E. (2002). Dopełniony cykl życia. Poznań: Rebis.
Google Scholar

Greengross G., Miller G. (2011). Humor ability reveal intelligence, predicts mating success, and is higher in males. „Intelligence”, nr 39(4), s. 188-192. DOI: https://doi.org/10.1016/j.intell.2011.03.006
Google Scholar

Gulip M. (2021). Obraz siebie a poziom nadziei podstawowej w percepcji nastolatków – doniesienie z badań. „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, nr 1, s. 18-29. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.6896
Google Scholar

Irving L.M., Seidner A.L., Burling T.A., Pagliarini R., Robbins-Sisco D. (1998). Hope and recovery from substance dependence in homeless veterans. „Journal of Social and Clinical Psychology”, nr 17(4), s. 389-406. DOI: https://doi.org/10.1521/jscp.1998.17.4.389
Google Scholar

Jurewicz M., Pawluk-Skrzypek A. (2022). Nadzieja podstawowa jako predyktor reagowania na zmiany wywołane SARS-COV-2. „Transformacje”, nr 2(113), s. 166-184.
Google Scholar

Karłyk-Ćwik A. (2018). Humor w kreowaniu klimatu społecznego instytucji resocjalizacyjnych dla nieletnich. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne AKAPIT.
Google Scholar

Karłyk-Ćwik A., Radomska A. (2016). Poczucie humoru pedagogów w kontekście różnic międzypłciowych. „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, nr 56 (8), s. 43-53.
Google Scholar

Krok D. (2013). Nadzieja jako predyktor wymiarów dobrostanu psychicznego. „Polskie Forum Psychologiczne”, nr 18(2), s. 157-172.
Google Scholar

Kruczek A. (2019). Humor nauczycieli i jego związki z przewlekłym zmęczeniem – mediacyjna rola poczucia stresu w pracy. „Medycyna Pracy”, nr 70(3), s. 343-361. DOI: https://doi.org/10.13075/mp.5893.00814. DOI: https://doi.org/10.13075/mp.5893.00814
Google Scholar

Kruczek A., Basińska M.A. (2018). Humour, stress and coping in adults. “Advances in Psychiatry and Neurology”, nr 27(3), s. 181–195. https://doi.org/10.5114/ppn.2018.78712. DOI: https://doi.org/10.5114/ppn.2018.78712
Google Scholar

Kruczek A., Basińska M.A. (2018a). Radzenie sobie przez humor dla relacji między stresem w pracy a satysfakcją zawodową. „Medycyna Pracy”, nr 69(6), s. 621-631. https://doi.org/10.13075/mp.5893.00753 DOI: https://doi.org/10.13075/mp.5893.00753
Google Scholar

Kuiper N.A., Martin R.A., Dance K.A. (1992). Sense of humor and enhanced quality of life, „Personal and Individual Differences”, nr 13, s. 1273-1283. DOI: https://doi.org/10.1016/0191-8869(92)90169-P
Google Scholar

Kuiper N.A., McKenzie S.D., Belanger K.A. (1995). Cognitive Appraisals and Individual Differences in Sense of Humor: Motivational and Affective Implications. „Personality and Individual Differences”, nr 19, s. 359-372. DOI: https://doi.org/10.1016/0191-8869(95)00072-E
Google Scholar

Kwiatek P. (2012). Znaczenie i rozwój psychologii nadziei w ujęciu Charlesa Richarda Snydera. „Seminare”, nr 31, s. 157-170. DOI: https://doi.org/10.21852/sem.2012.31.11
Google Scholar

Lefcourt H.M., Davidson K., Shepherd R., Phillips M., Prkachin K., Mills D.E. (1995). Perspective-taking humor: Accounting for stress moderation, „Journal of Social and Clinical Psychology”, nr 14, s. 523-542. DOI: https://doi.org/10.1521/jscp.1995.14.4.373
Google Scholar

Martin R.A. (2007). The psychology of humor: an integrative approach. Burlington, MA: Elsevier Academic Press.
Google Scholar

Martin R.A., Puhlik-Doris P., Larsen G., Gray J., Weir K. (2003). Individual differences in uses of humor and their relation to psychological well-being: Development of the Humor Styles Questionnaire. „Journal of Research in Personality”, nr 37(1), s. 48-75. DOI: https://doi.org/10.1016/S0092-6566(02)00534-2
Google Scholar

Martin K., Stermac L. (2010). Measuring hope: Is hope related to criminal behaviour in offenders? „International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology”, nr 54(5), s. 693-705. https://doi.org/10.1177/0306624X09336131. DOI: https://doi.org/10.1177/0306624X09336131
Google Scholar

McGhee P.E. (2010). Humor: The Lighter Path to Resilience and Health. Bloomington, IN: AuthorHouse.
Google Scholar

Mendez-Aller A., Postigo A., Montes-Alvarez P., Gonzalez-Primo F.J., Garcia-Cueto E. (2020). Humor as a protective factor against anxiety and depression. „International Journal of Clinical and Health Psychology”, nr 20(1), s. 38-45. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ijchp.2019.12.002
Google Scholar

Newman M.G., Stone A.A. (1996). Does humor moderate the effects of experimentally-inducted stress? „Annals of Behavioral Medicine”, nr 18, s. 101-109. DOI: https://doi.org/10.1007/BF02909582
Google Scholar

Otrębski W., Śliwak J., Sztobryn S. (2022). Nadzieja podstawowa oraz jej zróżnicowanie u więźniów. Wskazania do pracy socjalnej i pastoralnej. W: B.J. Soiński (red.), Tożsamość i moralność w perspektywie psychologii pastoralnej (s. 275-296). Warszawa: Wydawnictwo Liberi Libri. https://doi.org/10.47943/lib.9788363487621.rozdzial09. DOI: https://doi.org/10.47943/lib.9788363487621.rozdzial09
Google Scholar

Overholser J.C. (1992). Sense of humor when coping with life stress. „Personality and Individual Differences”, nr 13(7), s. 799-804, https://doi.org/10.1016/0191-8869(92)90053-R. DOI: https://doi.org/10.1016/0191-8869(92)90053-R
Google Scholar

Stefańska-Klar R. (2009). Nadzieja i jej miejsce w profilaktyce psychospołecznej oraz terapii dzieci i młodzieży. W: I. Bieńkowska (red.), W kręgu resocjalizacji i wybranych zagadnień opiekuńczo-wychowawczych. Tom 1 (s. 71-89). Gliwice-Kraków: Wydawnictwo „Scriptum”.
Google Scholar

Terelak J.A., Demkiewicz J. (2005). Nadzieja podstawowa w ujęciu Erika H. Eriksona a strategie radzenia sobie ze stresem okołoporodowym. „Studia Psychologica”, nr 6, s. 13-35.
Google Scholar

Trzebiński J., Zięba M. (2003). Nadzieja, strata i rozwój. „Psychologia Jakości Życia”, 2 (1), 5-33.
Google Scholar

Trzebiński J., Zięba M. (2003a), Kwestionariusz nadziei podstawowej – BHI-12. Podręcznik, Warszawa.
Google Scholar

Trzebiński, J., Zięba, M. (2004). Basic hope as a world-view: An outline of a concept. „Polish Psychological Bulletin”, 35, 173-182.
Google Scholar

Trzebiński, J., Zięba, M. Kwestionariusz BHI-R. https://www.researchgate.net/ publication/259781645 (dostęp: 20.10.2023).
Google Scholar

Turska-Kawa A. (2016). Nadzieja podstawowa oraz orientacja pozytywna jako predyktory zaangażowania politycznego młodych. „Przegląd Politologiczny”, nr 1, s. 7-20. DOI: https://doi.org/10.14746/pp.2016.21.1.1
Google Scholar

Vilaythong A., Arnau R.C., Rosen D.H., Mascaro N. (2003). Humor and hope: Can humor increase hope? „Humor – International Journal of Humor Research”, nr. 16(1), s. 79–89 DOI: https://doi.org/10.1515/humr.2003.006
Google Scholar

Webster A.F. (2004). Affective predictors of ethical behaviour. „Dissertation Abstracts International”, nr 64 (7), 3511B. (UMI No. 764802591).
Google Scholar

Zięba, M. (2015). Właściwości psychometryczne kwestionariusza BHI-R. Wstępny raport z badań walidacyjnych. https://www.researchgate.net/publication/281116316 (dostęp: 13.09.2024).
Google Scholar