WSPOMAGANIE STRATEGII  RADZENIA SOBIE ZE STRESEM  U OSÓB ZE SPEKTRUM AUTYZMU  KROKIEM KU USPRAWNIANIU KOMUNIKACJI

Agnieszka Hamerlińska; Jacek J. Błeszyński

doi:10.21697/fp.2023.1.07

Published: 2023-09-01

Vol. 13 No. 1 (2023)

SUPPORTING STRATEGY MANAGING STRESS FOR PEOPLE WITH THE SPECTRUM OF AUTISM A STEP TO IMPROVING COMMUNICATION

Agnieszka Hamerlińska , Jacek J. Błeszyński

Pedagogical Forum

Section: Topic

https://doi.org/10.21697/fp.2023.1.07

Abstract

The objective of this article is to delve into the issue of coping with stress and to explore its relevance in the context of individuals on the autism spectrum. Initially, two prominent stress theories will be introduced - the first proposed by Richard Lazarus and Susan Folkman, and the second by Stevan Hobfoll. These theories will provide a framework for understanding coping strategies. Subsequently, the article will provide a concise overview of stress, with specific focus on how individuals on the autism spectrum and their families navigate and manage stressors. This section aims to shed light on the unique challenges they face in coping with stress. Concluding the chapter, the article will propose proprietary solutions aimed at supporting effective stress management strategies for individuals on the autism spectrum. These solutions will emphasize empowering individuals to initiate the communication process and explore strategies tailored to their specific needs.

Keywords:

autism spectrum, stress, coping strategy, education, communication

Most read articles by the same author(s)

Jacek J. Błeszyński, Jan Niewęgłowski, From Editor , Pedagogical Forum: Vol. 13 No. 1 (2023): Student's communication with the autism spectrum

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Hamerlińska, A., & Błeszyński, J. J. (2023). SUPPORTING STRATEGY MANAGING STRESS FOR PEOPLE WITH THE SPECTRUM OF AUTISM A STEP TO IMPROVING COMMUNICATION. Pedagogical Forum, 13(1), 93–105. https://doi.org/10.21697/fp.2023.1.07

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Aronson E., Wilson T., Akert R. (2007). Psychologia społeczna. Zysk I Ska, Poznań.
Google Scholar

Błeszyński J., Hamerlińska A., Stefańska-Klar R., Rumińska A., Warszawa A., (w druku) Perceived stress and coping strategies in people with ASDs during the Covid-19 pandemic: A study report.
Google Scholar

Błeszyński J.J., Orłowska M. (2015). Poziom partycypacji społecznej rodzin z dziećmi ze spektrum zaburzenia autyzmu, W: Neslušanová S., Niklová M., Jarosz E. (red. nauk.), Sociální pedagogika ve světle společenského, institucionálního a individuálního ohrožení, Institut mezioborových studií, Brno, s. 647-656.
Google Scholar

Banasiak A. (2017). Stres rodzicielski matek dzieci z autyzmem. „Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej”, nr 19, s. 116-126. DOI: https://doi.org/10.14746/ikps.2017.19.07
Google Scholar

Dunfirth F. (2004). Przeciw przemocy w terapii. Materiały zebrane przez Zespół do spraw etycznychterapii powołany przez Porozumienie AUTYZM POLSKA. Proaktywne kierowanie trudnymi zachowaniami. Strategie i wskazówki dla członków personelu, W: M. Wroniszewska, M. Wroniszewski, O. Frączak, (red. nauk.) „Autica. Materiały na temat autyzmu”, nr 1, s. 42.
Google Scholar

Gatchel R. (1994). Stres i radzenie sobie z nim. W: B. Parkinson, A. Colman, (red. nauk.) Emocje i motywacja. Zysk i S-ka. Poznań, s. 107-130.
Google Scholar

Gernsbacher, Morton & Morson, Emily & Grace, Elizabeth. (2016). Language and Speech in Autism. „Annual Review of Linguistics”. 2. 10.1146/annurev-linguist-030514-124824. DOI: https://doi.org/10.1146/annurev-linguistics-030514-124824
Google Scholar

Gosztyła T., Prokopiak A., Pasternak J. (2019). Radzenie sobie ze stresem a rozwój potraumatyczny rodziców dzieci ze spektrum autyzmu. „Edukacja, Tchnika, Informatyka”, 1, s. 46-52. DOI: https://doi.org/10.15584/eti.2019.5.5
Google Scholar

Gruntowski Z. (2000). Nieawersyjne i edukacyjne podejście do zachowań nietypowych. W: Edukacja uczniów. Przewodnik dla nauczycieli, red. M. Orkisz, M. Piszczek, A. Smyczek, J. Szwiec, przeł. M. Kaźmierczak, Warszawa.
Google Scholar

Heszen I., Sęk H., 2008. Zdrowie i stres. W: red. nauk. J. Strelau, D. Doliński, Psychologia. podręcznik akademicki, tom 2, GWP, Gdańsk.
Google Scholar

Hobfoll S.E. (2006). Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu. Gdańsk: GWP.
Google Scholar

Jarvis P.A., Creasley G.L. (1991). Parental stress, coping, and attachment in families with an 18-month-old infant. „Infant Behavior and Development”, 14, 383-395. DOI: https://doi.org/10.1016/0163-6383(91)90029-R
Google Scholar

Kjelgaard M.M., Tager-Flusberg H., An Investigation of Language Impairment in Autism: Implications for Genetic Subgroups, „Language and Cognitive Processes” 2010, 16 (2-3), s. 287-308. DOI: https://doi.org/10.1080/01690960042000058
Google Scholar

Kulmatycki L. (2008). Emocje i stres. W: red. nauk. B. Woynarowska, Edukacja zdrowotna. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Lazarus R., Folkman S. (1984) Stress, appraisal, and coping. New York, Springer.
Google Scholar

Lazarus R.S. (1966). Psychological stress and the coping process. New York: McGraw-Hill.
Google Scholar

Miniszewska J., Chodkiewicz J. (2013). Zmaganie się z przewlekłą chorobą somatyczną w świetle psychologicznej koncepcji stresu. „Przegląd Lekarski”, 70, 7, s. 448-453.
Google Scholar

Nadachewicz K. (2018). Zachowania trudne dzieci autystycznych – sposoby przezwyciężania. „Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka”, 17, nr 1, s. 115-126.
Google Scholar

Pietrowska B. (2013). Proaktywne i reaktywne strategie radzenia sobie z trudnymi zachowaniami u dzieci ze spektrum autyzmu. Studium przypadku. „Konteksty Pedagogiczne”, 1, s. 193-212.
Google Scholar

Pisula E. (1994) Zespół wypalania się sił u rodziców dzieci autystycznych, „Nowiny Pedagogiczne”, 3, 83-89.
Google Scholar

Pisula E. (2004), Stres i depresja u matek a zachowanie dzieci z autyzmem w zmodyfikowanej obcej sytuacji, „Przegląd Psychologiczny”, tom 47, 3, s. 291-304.
Google Scholar

Prokopiak A. (2014). Wychowanie dziecka z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. „Annales Universitetis Mariae Curie-Skłodowska”, vol. XXVII, 2, Lublin, s. 51-59. DOI: https://doi.org/10.17951/j.2014.27.2.51
Google Scholar

Rodgers A.Y. (1993). The assessment of variables related to the parenting behaviors of mothers with young children. „Children and Youth Services Review”, 15, 385-402. DOI: https://doi.org/10.1016/0190-7409(93)90011-W
Google Scholar

Schawrzer R. (2001). Stres, resources and proactive coping. „Applied Psychology. An International Review”, 50, s. 400-407.
Google Scholar

Sekułowicz M. (2013), Wypalanie się sił rodziców dzieci z niepełnosprawnością, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Google Scholar

Selye H. (1956). The stress of life. New York: McGraw-Hill.
Google Scholar

Strelau J. (1996) Temperament a stress: Temperament jako czynnik moderujący stresory, stan I skutki stresu oraz radzenie sobie ze stresem. W: red. nauk. Heszen-Niejodek Z, Ratajczak Z., Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne (s. 88-130). UŚ, Katowice.
Google Scholar

Strelau J., Jaworowska A. (2020). Kwestionariusz radzenia sobie w sytuacjach stresowych. Pracownia Testów Psychologicznych, PTP, Warszawa.
Google Scholar

Suchowierska M., Ostaszewski P., Bąbel P. (2012). Terapia behawioralna dzieci z autyzmem – teoria, badania i praktyka stosowanej analizy zachowania. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar

Tomaszewski T. (1975). Człowiek i otoczenie. W: red. nauk. T. Tomaszewski, Psychologia. (s. 13-36). Warszawa: PWN.
Google Scholar

Wojciechowska A. (2021). Edukacja osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. W: red. nauk. B. Jachimczak. Grupy zróżnicowane w edukacji z perspektywy pedagogiki i pedagogiki specjalnej. Poznań, UAM, s. 205-229.
Google Scholar