Szkolna nauka czytania i pisania z wykorzystaniem wybranych elementarzy – refleksje metodyczne

Marta Krasuska-Betiuk

doi:10.21697/fp.2018.2.06

Published: 2018-10-06

Vol. 8 No. 2 (2018)

School learning to read and write using selected textbooks - methodological reflections

Marta Krasuska-Betiuk

Pedagogical Forum

Section: Topic

https://doi.org/10.21697/fp.2018.2.06

Abstract

The text deals with learning to read and write at the initial stage of school education and the role of textbooks in the process of child literacy. The article is of a review nature. The first part shows the psycholinguistic basics of reading and writing and the differences between language systems, conditioning the use of specific methods of learning to read and write. The structure, function and methodical aspects of work with textbooks were described, which was treated as an effective didactic aid and effective form of the child's initiation into the world of writing. In the second part, selected textbooks and the concepts of reading and writing science proposed by their authors are characterized. The traditional approach - didactic and non-evaluative approach - was used to analyze the textbooks. Finally, examples of contemporary Polish, German and one Russian textbook are indicated. The criterion for their selection was the long-term use (nearly half a century) in the first years of school education and the dominance of analytical and synthetic methods in the teaching of reading and writing.

Keywords:

early literacy, reading and writing, contemporary textbooks

Most read articles by the same author(s)

Marta Krasuska-Betiuk, Representations of writing in pedagogical humanistic thinking , Pedagogical Forum: Vol. 11 No. 1 (2021): Numer jubileuszowy

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Krasuska-Betiuk, M. (2018). School learning to read and write using selected textbooks - methodological reflections. Pedagogical Forum, 8(2), 73–92. https://doi.org/10.21697/fp.2018.2.06

Cited by / Share

References

Arlette D., De Coster I., Baidak N., Motiejunaite A., Noorani S., (red.). (2011). Nauka czytania w Europie. Warszawa: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
Google Scholar

Awramiuk E. (2006). Lingwistyczne podstawy początkowej nauki czytania i pisania po polsku. Białystok: Trans Humana Wydawnictwo Uniwersyteckie.
Google Scholar

Awramiuk E., Krasowicz-Kupis G. (2014). Reading and spelling acquisition in Polish: Educational and linguistic determinants. „L1-Educational Studies in Language and Literature”, 14, s. 1–24.
Google Scholar

Awramiuk E., Krasowicz-Kupis G., Smoczyńska M. (2017). Early literacy policy and practice in Poland. W: Kucirkova N., Snow C. E., Grøver V., McBride C. (red.). The Routledge International Handbook of Early Literacy Education A Contemporary Guide to Literacy Teaching and Interventions in a Global Context, London & New York: Routledge.
Google Scholar

Brzezińska A. (red.). (1987). Czytanie i pisanie – nowy język dziecka. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Google Scholar

Cackowska M. (1984). W poszukiwaniu koncepcji optymalnego elementarza. Lublin: UMCS.
Google Scholar

Coulmans F. (1999). The Blackwell Encyclopedia of Writing Systems. Oxford: Wiley-Blackwell. DOI: https://doi.org/10.1002/9781118932667
Google Scholar

Czelakowska D. (2009). Znaczenie elementarza w procesie nauki czytania i pisania. W: Metodyka edukacji polonistycznej dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Kraków:”Impuls”.
Google Scholar

Elkonin D. (2015). Jak uczyć dzieci czytania. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
Google Scholar

Encyklopedia językoznawstwa ogólnego (2003). Polański K. (red.). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Falk P. (2010). UNESCO Guidebook on Textbook Research and Textbook Revision. 2nd revised and updated edition, Paris: Braunschweig.
Google Scholar

Frith U. (1985). Beneath the surface of developmental dyslexia. W: Patterson K., Coltheart M., Marshall J. (red). Surface Dyslexia. Londyn: LEA.
Google Scholar

Grundschule Mit Beenen Lehrmitteln. Katalog. (2016). Cornelsen (e-book), dostępny na: http://www.cornelsen.de/lehrkraefte/reihe/r-2929/ra-10629/titel?back_link=search (otwarto: 31.07.2016).
Google Scholar

Jakubowicz-Bryx A. (2010). Historia pewnego elementarza. „Życie Szkoły”, nr 7, s. 26–36.
Google Scholar

Jaszczyszyn E. (2010). Modele edukacji czytelniczej w przedszkolu a gotowość do czytania i umiejętności czytania dzieci sześcioletnich. Białystok: Trans Humana. Wydawnictwo Uniwersyteckie.
Google Scholar

Jurek A. (2012). Rozwój dziecka a metody nauczania czytania i pisania. Gdańsk: Harmonia Universalis.
Google Scholar

Klus-Stańska D. (2014). „Nasz elementarz” – krótki opis daru, który zubaża obdarowanych. „Problemy Wczesnej Edukacji”, nr 4, s. 24–44.
Google Scholar

Konarzewski K. (2007). PIRLS 2006. Jak czytają dzieci w Polsce i na świecie. Warszawa: CKE.
Google Scholar

Konarzewski K., Bulkowski K. (2017). Wyniki międzynarodowego badania osiągnięć czwartoklasistów w czytaniu. PIRLS 2016. Warszawa: IBE.
Google Scholar

Kostouli T. (2002). Teaching Greek as l1: curriculum and textbooks in Greek elementary education. „L1 – Educational Studies in Language and Literature”, nr 2, s. 5–23. DOI: https://doi.org/10.1023/A:1015511803066
Google Scholar

Krasowicz-Kupis G. (1999). Rozwój metajęzykowy a osiągnięcia w czytaniu u dzieci 6–9-letnich. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Krasowicz-Kupis G. (2008). Psychologia dysleksji. Warszawa: WN PWN.
Google Scholar

Krzyżyk D. (2015). Odzwierciedlenie funkcji podręcznika w języku i stylu. W: Opinie edukacyjne Polskiej Akademii Umiejętności. Prace Komisji PAU do oceny podręczników szkolnych. T. XIII. Kraków: Wydawnictwo PAU, s. 61–81.
Google Scholar

Landau-Czajka A. (2002). Diet patterns in 19th–20th c. School manuals. „Acta Poloniae Historica”, 85.
Google Scholar

Machcińska M. (2015). Abecadlniki karaimskie. „Kwartalnik Historii Żydów”, 4 (256), s. 691–697.
Google Scholar

Malmquist E. (1982). Nauka czytania w szkole podstawowej. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Google Scholar

Reading the past, writing the future: Fifty years of promoting literacy. (2017). Paryż: UNESCO. Education Sector.
Google Scholar

Seymour P H.K., Aro M., Erskine J., (2003). Foundation literacy acquisition in European orthographies. „British Journal of Psychology”, 94 (2), s. 143. DOI: https://doi.org/10.1348/000712603321661859
Google Scholar

Seymour P. (1999). Cognitive architecture of early reading. W: Lundberg I., Toennessen F. E., Austad I. (red.). Dyslexia: Advances in theory and practice. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers, s. 59–73.
Google Scholar

Sochacka K. (2004). Rozwój umiejętności czytania. Białystok: „Trans Humana”.
Google Scholar

Swędrowska M. (2017). Elementarz w podskokach. Poznań: Centrum Edukacji Dziecięcej – Publicat.
Google Scholar

Szefler E. (2017). Nietypowy (międzynarodowy) elementarz. „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, nr 2, s. 53–60.
Google Scholar

Szewczuk K. (2015). Language Education of Children at the Early Schooling Age in the Aspect of Handbooks Used. „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce”, 4 (38), s. 71–90.
Google Scholar

Tainio L., Winkler I. (2014). The construction of ideal reader in German and Finnish textbooks for literacy education. „L1-Educational Studies in Language and Literature”, vol. 14, s. 1–25, dostępny na: http://dx.doi.org/10.17239/L1ESLL (otwarto: 2014.01.05).
Google Scholar

Uszyńska-Jarmoc J., Żak M. (2013). The first schoolbook – the tool of reproducing culture by the child or the tool of child's participation in culture?. „L1-Educational Studies in Language and Literature”, vol.13, s. 1–18.
Google Scholar

Wiejak K., Krasowicz-Kupis G., Awramiuk E. (2017). Językowe uwarunkowania wczesnych umiejętności czytania i pisania na podstawie oceny nauczyciela z wykorzystaniem skali prognoz edukacyjnych IBE. „Psychologia Wychowawcza”, nr 11, s. 41–63.
Google Scholar

Wieszczeczyńska E. (2007). Wczesnoszkolna edukacja językowa a nauczanie czytania. Program alfabetyzacji w języku niemieckim jako obcym na przykładzie wybranych metod i elementarzy. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
Google Scholar

Wiśniewska-Kin M. (2013). Dominacja a wyzwolenie: wczesnoszkolny dyskurs podręcznikowy i dziecięcy. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Wroczyński R. (1988). Marian Falski i reformy szkolne w Rzeczypospolitej. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Zabawa K. (2015). Elementarze XXI wieku. „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce”, nr 4, s. 153–158.
Google Scholar

Zarych E. Elementarze. W: Encyklopedia Dzieciństwa, dostępny na: http://encyklopediadziecinstwa.pl/index.php?title=Elementarz (otwarto: 30.03.2018).
Google Scholar

http://www.cornelsen.de/lehrkraefte/reihe/r-5247/ra- 10175/titel/9783060835140/back_link/search (otwarto: dostęp 31.07.2016).
Google Scholar

https://verlage.westermanngruppe.de/westermann/artikel/978-3-14-121068-2/Karibu-Ausgabe-2016-Fibel-fuer-die-Ausleihe (otwarto: dostęp 31.07.2016).
Google Scholar

Marta Krasuska-Betiuk

mbkar@aps.edu.pl
http://orcid.org/0000-0002-8743-1481

Affiliation:

Wydział Nauk Pedagogicznych Akademia Pedagogiki Specjalnejw Warszawie Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

Marta Krasuska-Betiuk– doktor, starszy wykładowca w Instytucie Wspomagania Rozwoju Człowieka i Edukacji Akademii Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej w Warszawie. Autorka i współautorka publikacji: O poszukiwaniu, poznawaniu i tworzeniu samego siebie. Perspektywa teoretyczna i praktyczna (2016); Kreatywność jako wymiar profesjonalizacji przyszłych nauczycieli wczesnej edukacji(2017) oraz artykułów w czasopismach, m.in.: „Problemy Wczesnej Edukacji’, „Forum Oświatowe”, „Kultura i Edukacja”, „Studia z Teorii Wychowania”, „Kwartalnik Pedagogiczny”. Adres do korespondencji: ul. Szczęśliwicka 40; 02-353 Warszawa. Adres e-mailowy: mbkar@aps.edu.pl.