Duchowość ignacjańska w edukacji

Zbigniew Marek

doi:10.21697/fp.2024.1.3

Opublikowane: 2024-07-10

Tom 14 Nr 1 (2024)

Duchowość ignacjańska w edukacji

Zbigniew Marek

Forum Pedagogiczne

Dział: Dział tematyczny

https://doi.org/10.21697/fp.2024.1.3%20%20

Abstrakt

W literaturze przedmiotu występują różne definicje terminu „duchowość”. Przyjmuje się, za jego pośrednictwem człowiek wyraża swe myśli, mowę, oceny, dążenia, twórczość, a także chęć przekraczania barier własnej ograniczoności. Wobec istotnych różnic w objaśnianiu, czym jest duchowość, przyjmuje się, że jest to termin prosty i niedefiniowalny o nachyleniu antropologiczny. Za jego pośrednictwem różne grupy społeczne zmierzają do objaśniania egzystencji człowieka dążącego do życia, szczęścia oraz miłości, czym nadaje jego życiu określony styl. Pośród wielu form życia wyrażających ludzką duchowość wymienia się duchowość ignacjańską (jezuicką). Jej inicjatorem jest założyciel zakonu św. Ignacy Loyola. Charakteryzuje ją wizja człowieka związanego z Trójjedynym Bogiem więzami miłości. Do praktyki codziennego życia wprowadzał ją metodą ćwiczeń duchowych. Jezuici spotykając się z jej skutecznością w życiu ascetycznym podjęli próby przeniesienia jej na płaszczyznę edukacyjną. W efekcie tych wysiłków wypracowano charakterystyczny dla jezuitów model edukacji, w którym ważną rolę pełnią zaczerpnięte z duchowości ignacjańskiej terminy: „magis” i „cura personalis”. Nadto na bazie duchowości ignacjańskiej opracowano teorię pedagogiki towarzyszenia.

Słowa kluczowe:

Duchowość ignacjańska, wizja człowieka, edukacja, towarzyszenie

Inne teksty tego samego autora

Zbigniew Marek, Duchowość chrześcijańska w kształtowaniu dojrzałego człowieka , Forum Pedagogiczne: Tom 9 Nr 2/1 (2019)

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Marek, Z. (2024). Duchowość ignacjańska w edukacji . Forum Pedagogiczne, 14(1), 33–46. https://doi.org/10.21697/fp.2024.1.3

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Ambrogetti F., Rubin S.(2013). Jezuita papież Franciszek, Kraków: Dom Wydawniczy Rafael.
Augustyn J. (2010). Ćwiczenia duchowne jako podstawa pedagogiki ignacjańskiej, W: A. Królikowska (red.). Pedagogika ignacjańską – historia, teoria, praktyka (s. 13-22). Kraków: WSF-P „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM.
Bartnik Cz. (1995). Personalizm, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Casalini C. (2019). Włodzimierz Ledóchowski’s Call for Cura Personalis: Humanist roots and Jesuit distinctiveness in Education, „Studia Pedagogica Ignatiana” 4 (22), s. 123-134.
Charakterystyczne cechy jezuickiego wychowania (2006). W: J. Kołacz SJ (red.) Podstawy edukacji ignacjańskiej (s. 19-20). Kraków: WSF-P Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Chmielewski M. 2002). Duchowość. W: M. Chmielewski (red.) Leksykon duchowości katolickiej (s. 226-232). Lublin-Kraków: Wydawnictwo „M”.
Czarkowski J. (1994). Oblicza personalizmów. Konfrontacja antropologii filozoficznej E. Mouniera i P. Teilharda de Chardin, Toruń: UMK.
Daniluk M. (1989). Duchowość chrześcijańska. W: R. Łukaszyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz (red.) Encyklopedia katolicka t. IV (s. 317-330). Lublin: Wydawnictwo Naukowe KUL.
Duminuco V.J. (2008). Formacja czy indoktrynacja w pedagogice ignacjańskiej?. W: W. Pasierbek (red.) Ignatian Pedagogy for the Challenges of Humanism Today/ Pedagogika ignacjańska wobec wyzwań współczesnego humanizmu (s. 173-192). Kraków, WSF-P Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Fleming D.L. (2013). Czym jest duchowość ignacjańska?. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Gallagher M.P. (2008). Ignacjańskie rozeznanie kultury posmodernistycznej, W: W. Pasierbek (red.) Ignatian Pedagogy for the Challenges of Humanism Today/ Pedagogika ignacjańska wobec wyzwań współczesnego humanizmu (s. 307-316). Kraków, WSF-P Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Granat W. (1985). Personalizm chrześcijański. Teologia osoby ludzkiej. Poznań: Wydawnictwo Święty Wojciech.
Ignacy Loyola. Pisma wybrane. Komentarze t. I. (1968). M. Bednarz, S. Filipowicz, R. Skórka (red.). Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
Ignacy Loyola. Pisma, (2022). Kraków: Wydawnictwo WAM – Księża Jezuici.
Inglot M. (2007). Założenia „Ratio studiorum (1599) i charakterystycznych cech jezuickiego wychowania (1986). W: . A. Hajduk, J. Mółka (red.) Pedagogika wiary (s. 85-95). Kraków: WSF-P „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM.
Jalics F. (2017). Kontemplacja. Wprowadzenie do modlitwy uważności. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Jurado M.R. (2002). Rozeznawanie duchowe. Teologia Historia Praktyka. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Kiereś B. (2010). Podstawy antropologiczne pedagogiki personalistycznej. W: M. Nowak, P. Magier, I. Szewczak (red. Antropologiczna pedagogika ogólna (95-102). Lublin: Wydawnictwo Gaudium.
Konstytucje Towarzystwa Jezusowego wraz z przypisami Kongregacji Generalnej XXXIV oraz Normy uzupełniające zatwierdzone przez tę samą Kongregację (2001). Kraków – Warszawa: Polskie Prowincje Towarzystwa Jezusowego, Wydawnictwo WAM.
Królikowski W. (2010). Cele i etapy formacji duchowej w pedagogice ignacjańskiej. W: A. Królikowska (red.) Pedagogika ignacjańska. Historia, teoria, praktyka (239-250). Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Kunowski S. (1981). Podstawy współczesnej pedagogiki. Łódź: Wydawnictwo Salezjańskie.
Loyola I. (2013). Ćwiczenia duchowne. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Marek Z. (2007). Podstawy i założenia katechetyki fundamentalnej. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoﬁczno-Pedagogiczna „Ignatianum” Wydawnictwo WAM.
Marek Z. (2014). Religia pomoc czy zagrożenie dla edukacji?. Kraków: Wydawnictwo WAM
Marek Z. (2016). Autonomia pedagogiki religii, „Studia Katechetyczne” t. 12, s. 19-33.
Marek Z. (2017). Pedagogika towarzyszenia. Perspektywa tradycji ignacjańskiej. Kraków: Wydawnictwo Akademii Ignatianum.
Marek Z. (2022). Podstawy pedagogiki religii. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.
Marek Z., Walulik A. (2019). Pedagogika świadectwa. Perspektywa antropologiczno-kerygmatyczna. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.
Mariański J. (2015). Nowa duchowość jako megatrend społeczno-kulturowy – mit czy rzeczywistość?, „Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne” 4, s. 15-55.
Milerski B. (2011). Hermeneutyka pedagogiczna. Perspektywa pedagogiki religii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe ChAT.
Milerski B. (2020). Metodologia pedagogiki religii. W: Z. Marek, A. Walulik (red.). Słownik pedagogiki religii (s. 93-114). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.
Misiurek J. (2002). Ignacjańska szkoła duchowości. W: M. Chmielewski (red.). Leksykon duchowości katolickiej (s. 347-350). Lublin-Kraków: Wydawnictwo „M”.
Mółka J., Mółka M. (2019). Towarzyszenie w wychowaniu i resocjalizacji. W: A. Walulik, R. Ceglarek, Z. Marek, N.G. Pikuła (red.). Służyć (z) miłością (s. 229-247). Częstochowa: Częstochowskie Wydawnictwo Archidiecezjalne Regina Poloniae.
Mółka J., Steczek B. (2008). Magis jezuickiej edukacji. W: W. Pasierbek (red.). Pedagogika ignacjańska wobec wyzwań współczesnego humanizmu/ Ignatian Pedagogy for the Challenges of Humanis Today (s. 237-249). Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Okoń W. (1981). Słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury ENETEIA.
Pedagogia ignacjańska. Podejście praktyczne (2006). W: J. Kołacz (red.). Podstawy edukacji ignacjańskiej (s. 99-139). Kraków: WSFP „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM.
Piechnik L (2003). Powstanie i rozwój jezuickiej Ratio studiorum (1548-1599). Kraków: Wydawnictwo WAM, WSF-P „Ignatianum”.
Piechnik L. (1990). Szkoły jezuickie w Polsce w latach 1564-1773. „Horyzonty Wiary”, 3, s. 69-79.
Puchowski K. (2007). Jezuickie kolegia szlacheckie Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Studium z dziejów edukacji elit. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdań¬skiego.
Socha P. (2000). Psychologia rozwoju duchowego - zarys zagadnienia. W: Duchowy rozwój człowieka (s. 15-44). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Wojtyła K. (1985).Osoba i czyn. Kraków: Wydawnictwo Polskie Towarzystwo Teologiczne.
Wprowadzenie do ćwiczeń duchownych (1968). W: M. Bednarz, A. Bober, R. Skórka. I. Loyola, Pisma wybrane. Komentarze, t. II (s. 7-92).Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
Zarys duchowości ignacjańskiej (1968). W: M. Bednarz, A. Bober, R. Skórka. I. Loyola, Pisma wybrane. Komentarze, t. II (s. 343-355).Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
Żmudziński W. (1995). Cel pracy wychowawczej w szkołach jezuickich. „Horyzonty Wiary” 4, s. 63-73. Google Scholar