Pedagogika lasu i pierwsze ścieżki jej teoretycznych konceptualizacji

Opublikowane: 2022-12-31

Wersje

2023-08-09 - (2)
2022-12-31 - (1)

Tom 12 Nr 2 (2022)

Pedagogika lasu i pierwsze ścieżki jej teoretycznych konceptualizacji

Michał Paluch

Forum Pedagogiczne

Dział: Dział tematyczny

https://doi.org/10.21697/fp.2022.2.02

Abstrakt

Treść artykułu stanowi próbę otwarcia perspektywy badań pedagogicznych, w której dziecko i dorosły nie stanowią centrum poznawczego, ale stają wobec wyrażania się Natury, a dosłowniej Lasu jako medium pedagogicznego. Zapis wielką literą pojawia się również w zaproponowanej koncepcji przyrodo-Słowia, która stanowić może kulturowo-rodzime nawiązanie do anglosaskiego przyrodopisarstwa (ang. nature-writing). O ile to ostatnie eksponuje estetyczny i artystyczny walor świadectwa kontaktu z naturą w postaci osobistej eseistyki, o tyle estetyką przyrodo-Słowia, z jej etycznym i pragmatycznym uzasadnieniem, jest umiejętnością milczenia, słuchania własnego słuchania, szeptu, zająknięcia i ogólnie ujmując – zrównoważonego sposobu mówienia. Propozycja ta stanowi próbę wskazania na możliwe teoretyczne i praktyczne fundamentum pedagogii i pedagogiki lasu, nie podejmując jeszcze pogłębionych refleksji nad metodologią własnego przedmiotu. Dlatego w artykule wyeksponowano przede wszystkim dokonania współczesnej myśli humanistycznej w Polsce (dwoistość versus od-uczanie się, kompetencje głębokie, pedagogika akuologiczna), które stanowić mogą pierwsze ścieżki konceptualizacji, inicjujące podłoże definicyjne, semantyczne i w przyszłości metodologiczne dla inter- i transdyscyplinarnej inicjatywy nazwanej pedagogiką lasu.

Słowa kluczowe:

pedagogika lasu, konceptualizacja, dwoistość, ego versus eco, od-uczanie się, kompetencje głębokie, przyrodopisarstwo, przyrodo-Słowie, pedagogika akuologiczna

Inne teksty tego samego autora

Michał Paluch, Marcin Klimski, Jan Niewęgłowski, Od redakcji , Forum Pedagogiczne: Tom 12 Nr 2 (2022): Pedagogika lasu

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Paluch, M. (2022). Pedagogika lasu i pierwsze ścieżki jej teoretycznych konceptualizacji. Forum Pedagogiczne, 12(2), 17–30. https://doi.org/10.21697/fp.2022.2.02

Cited by / Share

Bibliografia

Bałachowicz J., Tuszyńska L. (2015). Edukacja przyrodnicza w terenie. W stronę pedagogiki zrównoważonego rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Bińczyk E. (2018). Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Durczak J. (2010). Rozmowy z Ziemią. Tradycja przyrodopisarska w literaturze amerykańskiej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Godawa J. (2021). Zielona inkluzja, czyli o relacji człowieka z przyrodą, outdoor education i leśnej bajce. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Jagodzińska M., Strumińska-Doktór A. (2019). Outdoor education wzmocnieniem realizacji zrównoważonego rozwoju. „Studia Ecologiae et Bioethicae”, nr 7.
Jakubowski K. (2020). Czwarta przyroda. Sukcesja przyrody i funkcji nieużytków miejskich. Kraków: Fundacja Dzieci w Naturę.
Klimska, A. (2020). Education for the value of sustainable development in selected concepts of ecophilosophy. Scientific papers of Silesian University of Technology. Organization and management series, 2019, https://doi.org/10.29119/1641-3466.2019.141.12
Klimska A., Leźnicki M. (2017). Etyczno-aksjologiczne przesłanki „Agendy na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030” (Agendy Post-2015). „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie”, nr 106, s. 165–181.
Korwin-Szymanowska A., Lewandowska E., Witkowska-Tomaszewska A. (2016). Edukacja dla zrównoważonego rozwoju w perspektywie wyzwań społeczeństwa wiedzy. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Kwaśnica R. (2014). Dyskurs edukacyjny po inwazji rozumu instrumentalnego. Zapiski okazjonalne. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji.
Łepko Z. (2011). Ekofilozoficzny spór o koncepcję przyrody. W: Z zagadnień filozofii przyrodoznawstwa i filozofii przyrody. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, s. 163–182.
Łepko Z. (2017). Ekopedagogiczna relewancja etologii. „Seminare. Poszukiwania Naukowe” nr 2017(38), s. 53–63, https://doi.org/10.21852/sem.2017.1.04.
Łepko Z., Sadowski R. (2020). Paradoksalne konsekwencje nowożytnego projektu panowania człowieka nad przyrodą. W: Paradoksy ekologiczne. Odpady miarą sukcesu i porażki cywilizowanej ludzkości. Warszawa: Krajowa Szkoła Administracji Publicznej, s. 5–17.
Niedek M., Krajewski K. (2021). Frugalizm w kontekście ekonomicznych i aksjologicznych uwarunkowań zrównoważonego wzorca konsumpcji. W: Antropologiczne i przyrodnicze aspekty konsumpcji nadmiaru i umiaru. Sadowski R.F., Kosieradzka-Federczyk A. (red.). Warszawa:Krajowa Szkoła Administracji Publicznej, s. 40–58.
Paluch M. (2021). Kompetencje głębokie – inne spojrzenie na samych siebie i na to, co dookoła. W: Edukacja w sytuacji (post)pandemii – wyzwania i perspektywy. Dycht M., Śmiechowska-Petrovskij E. (red.). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 139–155.
Paluch M., Tempczyk-Nagórka Ż. (2022). Kompetencje głębokie – doświadczenie zreflektowania się. W: Wsparcie psychologiczno-pedagogiczne w polskiej szkole w sytuacji pandemii i postpandemii. Od wsparcia on-line po zmiany off-line. Kuracki K., Tempczyk-Nagórka Ż. (red.). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Przanowska M. (2019). Listening and acouological education. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Rogalska-Marasińska A. (2018). Idea zrównoważonego rozwoju w kształceniu studentów kierunków nauczycielskich. „Kultura i Edukacja”, nr 3(121), s. 104–125.
Sadowski R., Łepko Z. (2017). Theoria i praxis zrównoważonego rozwoju. 30 lat od ogłoszenia Raportu Brundtland. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego.
Skibiński A. (2004). Radykalny konstruktywizm jako krytyka epistemologii. „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej”, nr 49, s. 212–231,http://old.archidei.ifispan.pl/pdf/54_ahf49_015_skibi__ski.pdf.
Sławek T. (2021). A jeśli nie trzeba się uczyć... Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Nowe konteksty (dla) edukacji alternatywnej w XXI wieku. (2001). Śliwerski B. (red.). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Śliwerski B. (2005). Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Śliwerski B. (2006). Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu. T. 1. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne.
Śliwerski B. (2012). Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości. T. 2. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Śliwerski B., Paluch M. (2021). Uwolnić szkołę od systemu klasowo-lekcyjnego. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.Tuszyńska L., Klimski M. (2019). Człowiek–kształcenie–przyroda w edukacji leśnej. „Forum Pedagogiczne”, nr 9(2), cz. 2: 2(9), s. 115–127.
Witkowski L. (2015). VERSUS. O dwoistości strukturalnej faz rozwoju w ekologii cyklu życia psychodynamicznego modelu Erika H. Eriksona. Dąbrowa Górnicza: WSB w Dąbrowie Górniczej.
Witkowski L. (2016). Estetyka versus aksjologia w ujęciu krytyczno-epistemologicznym teorii i praktyki kulturowej/społecznej. „Rocznik Naukowy Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy. Transdyscyplinarne Studia o Kulturze (i) Edukacji”, nr 11.
Witkowski L. (2020). Transformacje i ich dominanty – między dynamiką i strukturą procesualności. „Chowanna”, nr 2(55), s. 1–22.
Bołoz W., Jaromi S., Karaczun Z. i in. (2016). Ecophilosophical message of Encyclical „Laudato si’”. „Studia Ecologiae et Bioethicae”, nr 14(4), https://doi.org/10.21697/seb.2016.14.4.06.
Wysocki A. (2016). Świat jako wspólny dom. Wokół koncepcji ekologii integralnej w encyklice „Laudato si’”. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Zajączkowska U. (2019). Patyki, badyle. Warszawa: Wydawnictwo Marginesy. Google Scholar