ZABURZENIA WYŻSZYCH FUNKCJI WZROKOWYCH U DZIECI  – WYZWANIA DIAGNOSTYCZNE

Beata Papuda-Dolińska; Agnieszka Rosa

doi:10.21697/fp.2023.1.17

Opublikowane: 2023-09-01

Tom 13 Nr 1 (2023)

ZABURZENIA WYŻSZYCH FUNKCJI WZROKOWYCH U DZIECI – WYZWANIA DIAGNOSTYCZNE

Beata Papuda-Dolińska , Agnieszka Rosa

Forum Pedagogiczne

Dział: Artykuły i rozprawy

https://doi.org/10.21697/fp.2023.1.17

Abstrakt

Artykuł opisuje zagadnienie zaburzeń wyższych funkcji wzrokowych u dzieci z niepełnosprawnościami oraz zaburzeniami rozwojowymi dla potrzeb rzetelnej i interdyscyplinarnej diagnozy dla terapii i edukacji. Na podstawie najnowszej literatury zweryfikowano rolę oraz sposoby oceny funkcjonowania wyższych struktur drogi wzrokowej – strumieni grzbietowego i brzusznego w organizacji informacji wzrokowych. Mechanizm działania strumieni w określonych zadaniach poznawczych pokazuje, że do tej pory uznawany, dwuścieżkowy model przetwarzania może nie odzwierciedlać rzeczywistej, opartej na wzajemnej interakcji pracy strumieni. Konsekwencje funkcjonalne zaburzeń przetwarzania wzrokowego na poziomie korowym przedstawiono w odniesieniu do aktywności i umiejętności niezbędnych dziecku w nauce szkolnej. Dokonano również przeglądu technik i narzędzi badania funkcji wzrokowych, za których prawidłowe funkcjonowanie odpowiadają strumienie brzuszny i grzbietowy. W konkluzji zwrócono uwagę na trzy główne problemy w diagnozie wyższych funkcji wzrokowych u dzieci: konieczność współpracy interdyscyplinarnej specjalistów w identyfikowaniu zaburzeń, podobieństwo objawów do innych jednostek klinicznych i mylne diagnozy, niedobór wystandaryzowanych narzędzi diagnostycznych.

Słowa kluczowe:

wyższe funkcje wzrokowe, strumień brzuszny, strumień grzbietowy, diagnoza funkcjonalna

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Papuda-Dolińska, B., & Rosa, A. (2023). ZABURZENIA WYŻSZYCH FUNKCJI WZROKOWYCH U DZIECI – WYZWANIA DIAGNOSTYCZNE. Forum Pedagogiczne, 13(1), 239–256. https://doi.org/10.21697/fp.2023.1.17

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Alnawmasi, M. M., Chakraborty, A., Dalton, K., Quaid, P., Dunkley, B. T., Thompson, B. (2019). The effect of mild traumatic brain injury on the visual processing of global form and motion. Brain Injury, 33(10), 1354-1363.
Google Scholar

Atkinson, J. (2017). The Davida Teller Award Lecture, 2016 visual brain development: A review of ‘‘Dorsal Stream Vulnerability’’—Motion, mathematics, amblyopia, actions, and attention. Journal of Vision, 17(3), Article 26.
Google Scholar

Atkinson, J., Anker, S., Braddick, O., Nokes, L., Mason, A., & Braddick, F. (2001). Visual and visuospatial development in young children with Williams syndrome. Developmental Medicine & Child Neurology, 43(5), 330–337.
Google Scholar

Bennett, C. R., Bauer, C. M., Bailin, E. S., Merabet, L. B. (2020). Neuroplasticity in Cerebral Visual Impairment (CVI): Assessing Functional Vision and the Neurophysiological Correlates of Dorsal Stream Dysfunction. Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 108, 171-181.
Google Scholar

Bernstein, M., Yovel, G. (2015). Two neural pathways of face processing: A critical evaluation of current models. Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 55, 536–546.
Google Scholar

Borowiak, K., Maguinness, C., Kriegstein, K. (2020). Dorsal‐movement and ventral‐form regions are functionally connected during visual‐speech recognition. Human Brain Mapping, 41(4), 952–972.
Google Scholar

Braddick, O. J., O’Brien, J. M. D., Wattam-Bell, J., Atkinson, J., Hartley, T., Turner, R. (2001). Brain areas sensitive to coherent visual motion. Perception, 30, 61-72.
Google Scholar

Castaldi, E., Turi, M., Cicchini, G. M., Gassama, S., Eger, E. (2022). Reduced 2D form coherence and 3D structure from motion sensitivity in developmental dyscalculia. Neuropsychologia, 10;166:108140.
Google Scholar

Chen, N., Cai, P., Zhou, T., Thompson, B. (2016). Perceptual learning modifies the functional specializations of visual cortical areas. Proceedings of the National Academy of Sciences, 113(20):5724–5729.
Google Scholar

Chokron, S, Kovarski, K, Dutton, G. N. (2021). Cortical Visual Impairments and Learning Disabilities. Frontiers in Neuroscience, 13;15:713316.
Google Scholar

Cowie, D., Braddick, O., Atkinson J. (2012). Visually guided step descent in children with Williams syndrome. Developmental Science, 15(1):74-86.
Google Scholar

Dutton, G. N. (2006) Cerebral visual impairment: working within and around the limitations of vision. W: E. Dennison, A. H. Lueck (red.), Proceedings of the Summit on Cerebral/ Cortical Visual Impairment: Educational, Family and Medical Perspectives. New York: AFB Press.
Google Scholar

Dutton, G. N., Calvert, J., Ibrahim, H., Macdonald, E., McCulloch, D. L., Macintyre-Beon, C. (2010b). Structured clinical history taking for cognitive and perceptual visual dysfunction and for profound visual disabilities due to damage to the brain in children. W: G. D. Dutton, M. Bax (red.), Visual Impairment in Children Due to Damage to the Brain, London: Mac Keith Press.
Google Scholar

Dutton, G. N., Chokron, S., Little, S., McDowell, N. (2017). Posterior parietal visual dysfunction: An exploratory review. Vision Development and Rehabilitation, 3, 10–22.
Google Scholar

Dutton, G.N., Cockburn, D., McDaid, G., Macdonald, E. (2010). Practical approaches for the management of visual problems due to cerebral visual impairment. W: G.N. Dutton, M. Bax (red.), Visual Impairment in Children Due to Damage to the Brain (s. 217–226). London: Mac Keith Press.
Google Scholar

Evans, C., Edwards, M. G., Taylor, L. J., Ietswaart, M. (2016). Impaired communication between the dorsal and ventral stream: Indications from apraxia. Frontiers in Human Neuroscience, 10, Article 8.
Google Scholar

Freud, E., Behrmann, M., Snow, J. C. (2020). What Does Dorsal Cortex Contribute to Perception? Open Mind, 4, 40–56.
Google Scholar

Freud, E., Plaut, D.C. and Behrmann, M. (2019). Protracted developmental trajectory of shape processing along the two visual pathways. Journal of Cognitive Neuroscience, 31, 1589-1597.
Google Scholar

Goodale, M. A. (2013). Separate visual systems for perception and action: a framework for understanding cortical visual impairment. Developmental Medicine and Child Neurology, 55(4), 9-12.
Google Scholar

Goodale, M. A., Milner, A. D. (1992). Separate visual pathways for perception and action. Trends in Neurosciences, 15(1), 20-5.
Google Scholar

Gori, S., Seitz, A. R., Ronconi, L., Franceschini, S., Facoetti, A. (2016). Multiple Causal Links Between Magnocellular-Dorsal Pathway Deficit and Developmental Dyslexia. Cerebral Cortex, 17;26(11):4356-4369.
Google Scholar

Gummel, K., Ygge, J., Benassi, M., Bolzani, R. (2012). Motion perception in children with foetal alcohol syndrome. Acta Paediatrica, 101(8):e327-32.
Google Scholar

Gunn, A., Cory, E., Atkinson, J., Braddick, O., Wattam-Bell, J., Guzzetta, A, Cioni, G. (2002). Dorsal and ventral stream sensitivity in normal development and hemiplegia. NeuroReport, 7;13(6), 843-847.
Google Scholar

Hebart, M. N., Hesselmann, G. (2012). What visual information is processed in the human dorsal stream? The Journal of Neuroscience, 32(24), 8107–8109.
Google Scholar

Hyvärinen L., Jacob N. (2011). What and How Does This Child See? Assessment of Visual Functioning for Development and Learning. Helsinki 2011: Vistest.
Google Scholar

Ingle, D. (1967). Two visual mechanisms underlying the behaviour of fish. Psychologische Forschung, 31,44-51.
Google Scholar

Kogan, C. S., Boutet I., Cornish K., Zangenehpour S., Mullen K. T., Holden J. J., Der Kaloustian V. M., Andermann E., Chaudhuri A. (2004). Differential impact of the fMR1 gene on visual processing in fragile X syndrome. Brain 127, (Pt. 3), 591–601.
Google Scholar

Kooiker M. J., Pel J. J., van der Steen-Kant S. P., van der Steen J. (2016). A Method to Quantify Visual Information Processing in Children Using Eye Tracking. Journal of Visualized Experiments, 9, 54031.
Google Scholar

Kravitz, D. J., Saleem, K. S., Baker, C. I., Mishkin, M. (2011). A new neural framework for visuospatial processing. Nature Reviews Neuroscience, 12(4), 217-30.
Google Scholar

Leung, M. P., Thompson, B., Black, J., Dai, S., Alsweiler, J. M. (2018). The effects of preterm birth on visual development. Clinical and Experimental Optometry, 101(1), 4-12.
Google Scholar

Levi, D. M. (2013). Linking assumptions in amblyopia. Visual Neuroscience, 30(5-6):277-87.
Google Scholar

Mandolesi L., Addona F., Foti F., Menghini D., Petrosini L., Vicari S. (2009). Spatial competences in Williams syndrome: a radial arm maze study. International Journal of Developmental Neuroscience, 27, 205–213.
Google Scholar

Manley, C. E., Bennett, C. R., Merabet, L. B. (2022). Assessing Higher-Order Visual Processing in Cerebral Visual Impairment Using Naturalistic Virtual-Reality-Based Visual Search Tasks. Children (Basel), 26;9(8):1114..
Google Scholar

Micheletti, S., Corbett, F., Atkinson, J., Braddick, O., Mattei, P., Galli, J., Calza, S., Fazzi, E. (2021). Dorsal and Ventral Stream Function in Children With Developmental Coordination Disorder. Frontiers in Human Neuroscience, 24;15:703217.
Google Scholar

Milner, A. D., Goodale, M. A. (2008). Mózg wzrokowy w działaniu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Morel, A., Bullier, J. (1990). Anatomical segregation of dwo cortical visual pathways in the macaque monkey. Visual Neuroscience, 4, 555-578.
Google Scholar

Nestmann, S., Karnath, H. O., Rennig, J. (2022). The role of ventral stream areas for viewpoint-invariant object recognition. Neuroimage, 1;251:119021.
Google Scholar

Pawletko, T., Chokron, S., and Dutton, G. N. (2014). Considerations in behavioral diagnoses of CVI: issues, cautions, and potential outcomes. W: A. Hall Lueck and G. N. Dutton Impairment of vision due to disorders of the visual brain in childhood: a practical approach, eds A. Hall Lueck and G. N. Dutton (USA: AFB)
Google Scholar

Philip, S. S., Dutton, G. N. (2014). Identifying and characterising cerebral visual impairment in children: a review. Clinical and Experimental Optometry, 97(3), 196-208..
Google Scholar

Rosazza, C., Cai, Q., Minati, L., Paulignan, Y., Nazir, T. A. (2009). Early involvement of dorsal and ventral pathways in visual word recognition: an ERP study. Brain Research, 26 (1272), 32-44.
Google Scholar

Schneider, G. E. (1967). Contrasting visuomotor functions of tectum and cortex in the golden hamster. Psychologische Forschung, 31,52-62.
Google Scholar

Serino, A., Noel, JP., Galli, G. (2015). Body part-centered and full body-centered peripersonal space representations. Scientific Reports, 5, 18603.
Google Scholar

Sheth, B. R., Young, R. (2016). Two Visual Pathways in Primates Based on Sampling of Space: Exploitation and Exploration of Visual Information. Frontiers in Integrative Neuroscience, 22, 10-37.
Google Scholar

Silva, A. E., Harding, J. E., McKinlay, Ch., Dai, D. W. T., Nivins, S., Shah, R. K., Thompson, B. (2022). Dorsal and ventral stream associations with autistic traits in children. Investigative Ophthalmology & Visual Science, 63,(7), 4305.
Google Scholar

Ungerleider, L. G., Mishkin, M. (1982). Two cortical visual systems. W: D. J. Ingle, M. A. Goodale, R. J. W. Mansfield (red.), Analysis of visual behavior (s. 549-586). Cambridge: MIT Press.
Google Scholar

van der Zee, Y. J., Stiers, P. L. J., Evenhuis, H. M. (2022). Object Recognition and Dorsal Stream Vulnerabilities in Children With Early Brain Damage. Frontiers in Human Neuroscience, 12;16:733055.
Google Scholar

van Polanen, V., Davare, M. (2015). Interactions between dorsal and ventral streams for controlling skilled grasp. Neuropsychologia, 79, 186-91.
Google Scholar

Walkiewicz- Krutak, M. (2018). Mózgowe uszkodzenie widzenia u małych dzieci. Studium teoretyczno – empiryczne. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Google Scholar

Williams, C., Northstone, K., Sabates, R., Feinstein, L., Emond, A., (2011). Visual Perceptual Difficulties and Under-Achievement at School in a Large Community-Based Sample of Children. PLoS ONE 6(3): e14772.
Google Scholar

Zhou, W., Wang, X., Xia, Z., Bi, Y., Li, P., Shu, H. (2016). Neural Mechanisms of Dorsal and Ventral Visual Regions during Text Reading. Frontiers in Psychology, 15;7:1399.
Google Scholar