Godność i równość dziecka w rodzinie

HELENA PIETRZAK

doi:10.21697/pk.2019.62.4.08

Opublikowane: 2019-11-09

Tom 62 Nr 4 (2019)

Godność i równość dziecka w rodzinie

HELENA PIETRZAK

Prawo Kanoniczne

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/pk.2019.62.4.08

Abstrakt

Problematyka godności i równości, dookreślona w katalogu praw i wolności, występuje w powiązaniu z określonymi obowiązkami. W przypadku dziecka, zakres i charakter prawa, nie powinien różnicować w odniesieniu do – godności i równości osoby dorosłej. Tak jednak nie jest, na co wskazują niektóre przepisy (np. zakaz kar cielesnych). Jako prawa podstawowe, wywodzone są z ogólnego nakazu poszanowania życia rodzinnego i ochrony rodziny. Powszechnie lokuje się je w płaszczyźnie praw i wolności osobistych. Chociaż zarówno rodzice, jak i opiekunowie prawni dziecka korzystają z autonomii modelu wychowawczego, to jednak nie posiadają uprawnień absolutnych. Każdorazowo wykonywanie tych praw wychowawczych (opiekuńczych), nie może naruszać podstawowych praw dziecka, w szczególności godności i równości. Stąd też, w sytuacji zagrożenia dobra dziecka, zwłaszcza przemocy, okrucieństwa, wyzysku, czy demoralizacji, każdy ma prawo domagać się od władz publicznych podjęcia odpowiednich działań ochronnych (art. 72 ust. 1 Konstytucji). Działania te mogą być podjęte wobec każdej osoby dokonującej określonych negatywnych sytuacji, czy naruszeń wobec godności i równości dziecka, także wobec rodziców, bądź opiekunów dziecka. Godność i równość dziecka w rodzinie, w tym jego dobro jest wartością nadrzędną w stosunku do uprawnień rodziców.

Słowa kluczowe:

dziecko, rodzina, godność, równość

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

PIETRZAK, H. (2019). Godność i równość dziecka w rodzinie . Prawo Kanoniczne, 62(4), 171–191. https://doi.org/10.21697/pk.2019.62.4.08

Cited by / Share

Bibliografia

Źródła prawa kanonicznego
Google Scholar

Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus (25 I 1983). Kodeksu Prawa Kanonicznego. Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu Polski, Poznań 1984;
Google Scholar

Jan Paweł II, Encyklika Redemptor hominis, AAS 71 (1979), s. 257-324, tekst polski (w:) Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II, tom I, Kraków 2005, s. 7-76.
Google Scholar

Jana Pawła II, Encyklika Sollicitudo rei socialis, Warszawa 1988;
Google Scholar

Jan Paweł II, Orędzie Jego Świętobliwości Papieża Jana Pawła II na XXXII Światowy Dzień Pokoju. 1 stycznia 1999 roku, L’Osservatore Romano 1 (209)1999;
Google Scholar

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, w przekładzie z języków oryginalnych /Biblia Tysiąclecia/, Poznań – Warszawa 1971;
Google Scholar

Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, (w:) Sobór Watykański II. Konstytucje-dekrety-deklaracje. Tekst polski. Nowe tłumaczenie, Poznań 2002;
Google Scholar

Sobór Watykański II, Deklaracja o wolności religijnej Dignitatis humanae, (w:) Sobór Watykański II. Konstytucje-dekrety-deklaracje. Tekst polski. Nowe tłumaczenie, Poznań 2002;
Google Scholar

Źródła prawa polskiego
Google Scholar

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997 r., Nr 78, poz. 483 ze zm.;
Google Scholar

Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Dz.U. Nr 9, poz. 59; Dz.U. z 2015 r., poz. 2082;
Google Scholar

Ustawa z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka, Dz. U. Nr 6, poz. 69;
Google Scholar

Ustawa z dnia 10 czerwca 2010 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2010 r. Nr 125, poz. 842;
Google Scholar

Ustawa z dnia 16 października 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, Dz. U. 2019, poz. 2128;
Google Scholar

Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (ratyfikowany przez Polskę w 1977 r., Dz. U. z 1977 r., Nr 38, poz. 167);
Google Scholar

Konwencja o Prawach Dziecka, uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 20 listopada 1989 r., Dz. U. Nr 120, poz. 526;
Google Scholar

Orzecznictwo
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 grudnia 1994 r., sygn. akt K 3/94.
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 23 października 1995 r., sygn. akt K 4/95.
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 28 maja 1997 r., sygn. akt K 26/96;
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 maja 1998 r., sygn. akt K 37/97.
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 marca 1999 r., sygn. akt K 2/98;
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 listopada 2000 r., sygn. akt P 12/99;
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 kwietnia 2001 r., sygn. akt K 11/00).
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 października 2002 r., sygn. akt SK 6/02;
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 marca 2003 r., sygn. akt K 7/01;
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 kwietnia 2003 r. K 18/02;
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 maja 2005 r., sygn. K 18/04;
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 maja 2005 r., sygn. K 16/04;
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 września 2007 r., P. 19/2007;
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 lipca 2009 r., sygn. akt SK 48/05.
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 lutego 2010 r., sygn. akt P 20/09;
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 23 marca 2010 r., sygn. akt SK 47/08.
Google Scholar

Literatura
Google Scholar

Adamski F., Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy, Kraków 2002;
Google Scholar

Balcerek M., Prawa dziecka, Warszawa 1986;
Google Scholar

Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012;
Google Scholar

Boć J. (red.), Banaszak B., Jabłoński M., Konstytucje Rzeczypospolitej oraz komentarz do Konstytucji RP z 1997 r., Wrocław 1998;
Google Scholar

Complak K., O prawidłowe pojmowanie godności osoby ludzkiej w porządku RP, (w:) B. Banaszak, A. Preisner (red.), Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, Warszawa 2002;
Google Scholar

Cretney S., Family Law in the Twentieth Century A History, Oxford 2005;
Google Scholar

Echavarría M., Dziecko i jego wychowanie według św. Tomasza z Akwinu, (w:) Dziecko. Studium. Studium interdyscyplinarne, red. E. Sowińska, E. Szczurko, T. Guz, P. Marzec, Lublin 2008;
Google Scholar

Gołowkin-Hudała M., Rodzina jako wartość chroniona Konstytucji na tle europejskich standardów ochrony praw człowieka, (w:) Polska wobec europejskich standardów praw człowieka, red. T. Jasudowicz, Toruń 2001, s. 89–105;
Google Scholar

Gronowska B., Jasudowicz T., Balcerzak M., Lubiszewski M., Mizerski R., Prawa człowieka i ich ochrona. Podręcznik dla studentów prawa i administracji, Toruń 2005;
Google Scholar

Jabłoński M., Rozważania na temat znaczenia pojęcia godności człowieka w polskim porządku konstytucyjnym, (w:) B. Banaszak, A. Preisner (red.), Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, Warszawa 2002;
Google Scholar

Jabłoński M., Żukowska S., Prawo konstytucyjne w formie pytań i odpowiedzi, Wrocław 2003;
Google Scholar

Jagielski K., Istota i treść władzy rodzicielskiej, SC T. III, Kraków 196;
Google Scholar

Kiereś B., Problem dziecka w kulturze przedchrześcijańskiej, (w:) Dziecko. Studium interdyscyplinarne, red. E. Sowińska, E. Szczurko, T. Guz, P. Marzec, Lublin 2008, s. 13–27;
Google Scholar

Koniński S., Socjologia ogólna, Warszawa 1989;
Google Scholar

Kumaniecki K. (red.), Słownik łacińsko-polski. Według słownika Hermana Mengego i Henryka Kopii, Warszawa 1999;
Google Scholar

Matysiak R., Rosa R., Prawa człowieka – prawa dziecka. Podstawy filozoficzno-aksjologiczne i pedagogiczne, Siedlce 2011;
Google Scholar

Mazurek F.J., Godność osoby ludzkiej podstawą praw człowieka, Lublin 2001;
Google Scholar

Mazurkiewicz J., Zaporowska J., Wychowanie bez pasów i kijów, „Rzeczpospolita” z 11 lutego 1998 r.;
Google Scholar

Mączyński A., Konstytucyjne i międzynarodowe uwarunkowania instytucjonalizacji związków homoseksualnych, (w:) Związki partnerskie – debata na temat projektowania zmian prawnych, red. M. Andrzejewski, Toruń 2013;
Google Scholar

Mączyński A., Konstytucyjne podstawy prawa rodzinnego, (w:) Państwo prawa i prawo karne. Księga Jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, red. P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel, T. I, Warszawa 2012;
Google Scholar

Pietrzak H., Curator ventris dla nasciturusa, „Studia nad Rodziną” 2011 (28-29) nr 1, s. 145-164;
Google Scholar

Pietrzak H., Prawo do ustalenia tożsamości w polskim porządku prawnym, Warszawa 2013.
Google Scholar

Schulz A., The state of development of uniform law in the field of European and international family and child law, ELF 2007/6;
Google Scholar

Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., komentarz, Kraków 1999;
Google Scholar

Smyczyński T., Prawo dziecka do wychowania się w rodzinie, (w:) Konwencja o prawach dziecka. Analiza i wykładnia, red. T. Smyczyński, Poznań 1999.
Google Scholar

Smyczyński T., Uwagi o reformie polskiego prawa rodzinnego, (w:) Prawa rodziny – prawa w rodzinie w świetle standardów międzynarodowych, red. T. Jasudowicz, Toruń 1999;
Google Scholar

Sopoćko M., Rodzina w prawodawstwie na ziemiach polskich (studjum etyczno-prawne), Wilno 1926;
Google Scholar

Stadniczeńko S. L., Rodzina i jej prawa w świetle Karty Praw Rodziny 1983, (w:) T. Jasudowicz (red.), Prawa rodziny – prawa w rodzinie w świetle standardów międzynarodowych. Materiały Krajowej Konferencji Naukowej Toruń 22–23 X 1998 r., Toruń 1998;
Google Scholar

Szostek A., Wokół godności, prawdy i miłości, Lublin 1995;
Google Scholar

Tyszka Z., Socjologia rodziny, Warszawa 1976;
Google Scholar

Waszczak S., Polityka rodzinna, (w:) Polityka ludnościowa i rodzinna, red. L. Frąckiewicz, S. Waszczak, Katowice 1995;
Google Scholar

Wielka Encyklopedia PWN, tom 30, Warszawa 2005.
Google Scholar