Transformacja cyfrowa a kondycja ludzka. : O relacjach międzyludzkich i matrycy transcendentalnej

Paweł  Nowak

doi:10.21852/sem.2022.1.03

Opublikowane: 2022-08-29

Tom 43 Nr 1 (2022)

Transformacja cyfrowa a kondycja ludzka.

O relacjach międzyludzkich i matrycy transcendentalnej

Paweł Nowak

Seminare. Poszukiwania naukowe

Dział: Z problematyki społeczno-pedagogicznej

https://doi.org/10.21852/sem.2022.1.03

Abstrakt

Celem artykułu jest ukazanie wpływu transformacji cyfrowej na kondycję ludzką. W oparciu o analizę danych zastanych (desk research) autor podejmuje problem związku nowych technologii z egzystencją człowieka w kontekście relacyjności. Odwołując się do założeń interakcjonizmu symbolicznego, wskazuje on, że w życiu człowieka konstytutywną wartością są relacje międzyludzkie. Transformacja cyfrowa, której nadrzędnym zadaniem jest optymalizacja procesów gospodarczych i społecznych, wprowadza szereg zmian w modelach relacji międzyludzkich. Zmiany te mają różny skutek, co autor przedstawia poprzez prezentację różnych stanowisk. Na relacjach jest też ufundowany rdzeń człowieczeństwa, który Pierpaolo Donati określa mianem matrycy transcendentalnej, która w żaden sposób nie może być zastąpiona rozwiązaniami technologicznymi. Ta konstatacja implikuje końcową refleksję o konieczności zachowania swoistego umiaru w zakresie przeobrażeń technologicznych wywołanych transformacją cyfrową.

Słowa kluczowe:

kondycja ludzka, transformacja cyfrowa, relacje międzyludzkie, matryca transcendentalna

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Nowak , P. (2022). Transformacja cyfrowa a kondycja ludzka. : O relacjach międzyludzkich i matrycy transcendentalnej. Seminare. Poszukiwania Naukowe, 43(1), 37–53. https://doi.org/10.21852/sem.2022.1.03

Cited by / Share

Bibliografia

Akter, Shahriar et al. 2020. Transforming Business Using Digital Innovations: The Application Of Ai, Blockchain, Cloud and Data Analytics. Annals of Operations Research, 308, 7-39. DOI: 10.1007/s10479-020-03620-w.
Google Scholar

Archer, Margaret Scotford. 2019. Bodies, persons and human enhancement: Why these distinctions matter. W: Realist Responses to Post-Human Society: Ex Ma¬china, red. Ismael Al-Amoudi I Jamie Morgan, 10-32. London: Routledge.
Google Scholar

Ariss, Akram Al, Wayne Cascio i Jaap Paauwe. 2014. Talent management: Current theories and future research directions. Journal of World Business, 49(2), 173¬179. DOI: 10.1016/j.jwb.2013.11.001.
Google Scholar

Brock, Jurgen Kai-Uwe i Florian von Wangenheim. 2019. Demystifying AI: What Digital Transformation Leaders Can Teach You about Realistic Artificial Intelligence. California Management Review, 61(4), 110-134. DOI: 10.1177/1536504219865226.
Google Scholar

Brynjolfsson, Erik i Andrew McAfee. 2020. Wyścig z maszynami. Jak rewolucja cyfrowa napędza innowacje, zwiększa wydajność i w nieodwracalny sposób zmie¬nia rynek pracy?, tłum. Maksymilian Sielicki. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Cassirer, Ernst. 2001. Forma a technika. W: Kultura techniki. Studia i szkice, red. Erhard Schutz, 246-284, tłum. Izabela i Sven Sellmer. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar

Chrobak, Karol. 2011. Osobowość człowieka w kontekście relacji społecznych. W: Studia kulturowe. W kręgu teorii kultury, miejsca i spektaklu, red. Aleksandra Kunce, 32-46. Katowice: AWR Edytor.
Google Scholar

Cooley, Charles Horton. 1910. Social Organization. A Study of the Larger Mind. New York: Charles Scribner's Sons.
Google Scholar

Demirkan, Haluk, James Spohrer i Jeffrey Welser. 2016. Digital Innovation and Strategic Transformation. IT Professional, 18(6), 14-18. DOI: 10.1109/ MITP.2016.115.
Google Scholar

Donati, Pierpaolo. 2011. Relational Sociology. A New Paradigm for the Social Scien- ces. Abingdon: Routledge.
Google Scholar

Donati, Pierpaolo. 2019a. The enigma of relation and the theological matrix of so- ciety. W: Social Science, Philosophy and Theology in Dialogue, red. Pierpaolo Donati, Antonio Malo i Giulio Maspero, 3-37. London: Routledge.
Google Scholar

Donati, Pierpaolo. 2019b. The dream of transcending the human through the digital matrix: A relational critique. Scienta et Fides, 7(2), 171-193.
Google Scholar

Donati, Pierpaolo. 2021. The digital matrix and the hybridisation of society. W: Post-Human Institutions and Organizations, red. Ismael Al-Amoudi i Em- manuel Lazega, 67-92. London, New York: Routledge.
Google Scholar

Friedman, Georges. 1960. Maszyna i człowiek. Problem człowieka w cywilizacji maszynowej, tłum. Wanda Kotyńska i Irena Dłutek. Warszawa: Książka i Wiedza.
Google Scholar

Gillath, Omri et al. 2021. Attachment and trust in artificial intelligence. Computers in Human Behavior, 115, DOI: 10.1016/j.chb.2020.106607.
Google Scholar

Graetz, Georg i Guy Michaels. 2018. Robots at Work. The Review of Economics and Statistics, 100(5), 753-768. DOI: 10.1162/rest_a_00754.
Google Scholar

Groom, Victoria i Clifford Nass. 2007. Can robots be teammates? Benchmarks in human-robot teams. Psychological Benchmarks of Human-Robot Interaction, 8(3), 483-500. DOI: 10.1075/is.8.3.10gro.
Google Scholar

Guryanova, Anna V. et al. 2020. Socio-ethical Problems of the Digital Economy: Challenges and Risks. W: Digital Transformation of the Economy: Challenges, Trends and New Opportunities, red. Svetlana Ashmarina, Anabela Mesquita i Marek Vochozka, 96-102. Chan: Springer.
Google Scholar

Harari, Yuval Noah. 2018. Homo deus. Krótka historia jutra, tłum. Michał Roma- nek. Warszawa: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Heidegger, Martin. 1977. The Question Concerning Technology and Other Essays. New York, London: Garland Publishing.
Google Scholar

Henschel, Anna, Ruud Hortensius i Emily S. Cross. 2020. Social Cognition in the Age of Human-Robot Interaction. Trends in Neurosciences, 43(6), 373-384. DOI: 10.1016/j.tins.2020.03.013.
Google Scholar

Hinings, Bob, Thomas Gegenhuber i Royston Greenwood. 2018. Digital innovation and transformation: An institutional perspective. Information and Orga- nization, 28(1), 52-61. DOI: 10.1016/j.infoandorg.2018.02.004.
Google Scholar

Huxley, Aldous. 2001. Nowy wspaniały świat, tłum. Bogdan Baran. Warszawa: Muza.
Google Scholar

Jung, Carl Gustav. 1996. Aion. Przyczynki do symboliki Jaźni, tłum. Robert Reszke. Warszawa: Wydawnictwo Wrota.
Google Scholar

Knecht, Tomasz. 2017. Millenialsi i ich „telewizje”. Geneza i konstrukcja progra¬mu ba-dawczego. Kultura - Media - Teologia, 30.
Google Scholar

Krzysztofek, Kazimierz. 2015. Technologie cyfrowe w dyskursach o przyszłości pracy. Studia Socjologiczne, 4(219), 5-31.
Google Scholar

Latour, Bruno. 2010. Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci, tłum. Aleksandra Derra i Krzysztof Abriszewski Kraków: Uni- versitas.
Google Scholar

Levinas, Emmanuel. 2006. Istniejący i Istnienie, tłum. Janusz Margański. Kraków: Homini.
Google Scholar

Luhmann, Niklas. 1995. Social Systems. Stanford: Stanford University Press.
Google Scholar

Magala, Sławomir. 1980. Simmel. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar

Markoff, John. 2012. Skilled Work, Without the Worker. New York Times. Dostęp: 20.04.2022. https://www.nytimes.com/2012/08/19/business/new-wave-of- adept-robots-is-changing-global-industry.html.
Google Scholar

Marody, Mirosława i Anna Giza-Poleszczuk. 2004. Przemiany więzi społecznych. Zarys teorii zmiany społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Marx, Karl. 2020. Capital. Oxford: Oxford University Press.
Google Scholar

McLuhan, Marshall. 2017. Galaktyka Gutenberga. Tworzenie człowieka druku, tłum. Andrzej Wojtasik. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
Google Scholar

Mead, George Herbert. 1975. Umysł, osobowość i społeczeństwo, tłum. Zofia Wolińska. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Mergel, Ines, Noella Edelmann i Nathalie Haug. 2019. Defining digital transformation: Results from expert interviews. Government Information Quarterly, 36(4). DOI: 10.1016/j.giq.2019.06.002.
Google Scholar

Moore, Thomas. 2018. The Disposable Workforce: Worker Displacement and Employment Instability in America. New York: Routledge.
Google Scholar

Morgan, Jamie. 2019. Yesterday's tomorrow today: Turing, Searle and the contested significance of Artificial Intelligence. W: Realist Responses to Post-Hu- man Society: Ex Machina, red. Ismael Al-Amoudi i Jamie Morgan, 82-137. Abingdon: Routledge.
Google Scholar

Nambisan, Satish. 2017. Digital Entrepreneurship: Toward a Digital Technology Perspective of Entrepreneurship. Entrepreneurship Theory and Practice, 41(6), 1029-1055. DOI: 10.1111/etap.12254.
Google Scholar

Piccinini, Everlin et al. 2015. Transforming industrial business: the impact of digital transformation on automotive organizations. International Conference of In- formation Systems, Forth Worth.
Google Scholar

Pieriegud, Jana. 2016. Cyfryzacja gospodarki i społeczeństwa - wymiar globalny, europejski i krajowy. W: Cyfryzacja gospodarki i społeczeństwa - szanse i wyzwania dla sektorów infrastrukturalnych, red. Jerzy Gajewski, Wojciech Paprocki i Jana Pieriegud, 11-38. Gdańsk: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową - Gdańska Akademia Bankowa.
Google Scholar

Postman, Neil. 2004. Technopol: triumf techniki nad kulturą, tłum. Anna Tanalska-Dulęba. Warszawa: Muza.
Google Scholar

Rifkin, Jeremy. 2001. Koniec pracy. Schyłek siły roboczej na świecie i początek ery postrynkowej, tłum. Ewa Kania. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Google Scholar

Rodriguez-Lluesma, Carlos, Pablo Garcia-Ruiz i Javier Pinto-Garay. 2020. The digital transformation of work: A relational view. Business Ethics, the Environment & Responsibility, 30(1), 157-167. DOI: 10.1111/beer.12323.
Google Scholar

Santos, Ronnie E.S. et al. 2017. Benefits and limitations of project-to-project job rotation in software organizations: A synthesis of evidence. Information and Software Technology, 89, 78-96. DOI: 10.1016/j.infsof.2017.04.006.
Google Scholar

Schaefer, Kristin. 2016. Measuring Trust in Human Robot Interactions: Development of the “Trust Perception Scale-HRI”. W: Robust Intelligence and Trust in Autonomous Systems, red. Ranjeev Mittu et al., 191-218. Boston: Springer. Simmel, Georg. 2006. Most i drzwi, tłum. Małgorzata Łukasiewicz. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Susskind, Richard i Daniel Susskind. 2019. Przyszłość zawodów. Jak technologia zmieni pracę ekspertów?, tłum. LIDEX Centrum Tłumaczeń i Obsługi Konferencji. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Tischer, Józef. 2012. Filozofia dramatu. Kraków: Znak.
Google Scholar

Toffler, Alvin. 2001. Trzecia fala, tłum. Ewa Woydyłło. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Vial, Gregory. 2019. Understanding digital transformation: A review and a research agenda. Journal of Strategic Information Systems, 28(2), 118-144. DOI: 10.1016/j.jsis.2019.01.003.
Google Scholar

Wajcman, Judy. 2017. Automation: Is it really different this time? The British Journal of Sociology, 68(1), 119-127. DOI: 10.1111/1468-4446.12239.
Google Scholar

Webster, Craig i Stanislav Ivanov. 2020. Robotics, artificial intelligence, and the evolving nature of work. W: Digital Transformation in Business and Society, red. Babu George i Justin Paul, 127-143. Cham: Palgrave Macmillan.
Google Scholar

Wendling, Amy. 2009. Karl Marx on Technology and Alienation. New York: Palgrave Macmillan.
Google Scholar

Westerman, George, Didier Bonnet i Andrew McAfee. 2014. The nine elements of digital transformation. MIT Sloan Management Review. Dostęp: 20.04.2022. https:// sloanreview.mit.edu/article/the-nine-elements-of-digital-transformation/.
Google Scholar

Zajdel, Janusz. 2004. Limes Inferior. Warszawa: Supernowa
Google Scholar