Czy życie duchowe jest nadal zasadniczym wstrząsem? Jan Patočka i koncepcja człowieka posthistorycznego

Krzysztof Wieczorek

doi:10.21852/sem.2021.1.04

Opublikowane: 2022-09-08

Tom 42 Nr 1 (2021)

Czy życie duchowe jest nadal zasadniczym wstrząsem? Jan Patočka i koncepcja człowieka posthistorycznego

Krzysztof Wieczorek

Seminare. Poszukiwania naukowe

Dział: Z problematyki filozoficznej

https://doi.org/10.21852/sem.2021.1.04

Abstrakt

Według Patočki człowiek to subiektywność osadzona w określonym kontekście historycznym. Chcąc zrozumieć człowieka, trzeba poznać jego świat wewnętrzny oraz jego Lebenswelt. Patočka opisuje kolejne formy Lebenswelt: okres niedziejowy, przeddziejowy oraz historię we właściwym sensie, która rozpoczyna się od „duchowego wstrząsu”. Pytanie o schyłkowość cywilizacji naukowo-technicznej sugeruje, że ów okres dobiega końca.

Kontynuując myśl Patočki, autor postuluje wprowadzenie czwartego okresu – posthistorycznego – i dokonuje jego charakterystyki. Centralnym problemem staje się sposób przeżywania wewnętrznego napięcia między cielesnością a duchowością człowieka. W przekonaniu autora, właśnie ta relacja, naznaczona nadmiernym zainteresowaniem cielesnością przy jednoczesnym przewartościowaniu życia duchowego, ujmowanego w perspektywie redukcjonizmu, w największym stopniu odróżnia czasy posthistoryczne od wcześniejszych epok dziejów.

Słowa kluczowe:

Patočka, człowiek posthistoryczny, ciało, problematyzacja życia, życie duchowe

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Wieczorek, K. (2022). Czy życie duchowe jest nadal zasadniczym wstrząsem? Jan Patočka i koncepcja człowieka posthistorycznego. Seminare. Poszukiwania Naukowe, 42(1), 51–64. https://doi.org/10.21852/sem.2021.1.04

Cited by / Share

Bibliografia

Debord, Guy. 1998. Społeczeństwo spektaklu, tłum. Anna Ptaszkowska. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
Google Scholar

Diogenes Laertios. 1984. Żywoty i poglądy słynnych filozofów, tłum. i opr. Irena Krońska. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Hegel, Georg W. F. 1963. Fenomenologia ducha, t. 1, tłum. Adam Landman. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Hicks, Stephen R. C. 2016. Zrozumieć postmodernizm, tłum. Piotr Kostyło i Katarzyna Nowak. Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW.
Google Scholar

Husserl, Edmund. 1987. Kryzys nauk europejskich i fenomenologia transcendentalna, tłum. Sławomira Walczewska. Kraków: Wydział Filozoficzny PAT.
Google Scholar

Husserl, Edmund. 1993. Kryzys europejskiego człowieczeństwa a filozofia, tłum. Janusz Sidorek. Warszawa: Fundacja Aletheia.
Google Scholar

Jan Paweł II. 2005. Pamięć i tożsamość. Kraków: Znak.
Google Scholar

Kuderowicz, Zbigniew. 1981. Wolność i historia. Studia o filozofii Hegla i jej losach. Warszawa: Książka i Wiedza.
Google Scholar

Levinas, Emmanuel. 2002. Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, tłum. Małgorzata Kowalska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Levinas, Emmanuel. 1984. Filozoficzne określenie idei kultury, tłum. Barbara Skarga. Studia Filozoficzne, 9 (226), 25-34.
Google Scholar

Ortega y Gasset, José. 1980. Żywotność, dusza, duch. W: José Ortega y Gasset. Dehumanizacja sztuki i inne eseje, tłum. Piotr Niklewicz, 175-216. Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar

Patočka, Jan. 1998. Eseje heretyckie z filozofii dziejów, tłum. Andrzej Czcibor-Piotrowski, Elżbieta Szczepańska i Juliusz Zychowicz. Warszawa: Fundacja Aletheia.
Google Scholar

Patočka, Jan. 1987. Świat naturalny jako problem filozoficzny, tłum. Juliusz Zychowicz. Kraków: Wydział Filozoficzny PAT.
Google Scholar

Skarga, Barbara. 1984. Emmanuel Levinas. Kultura immanencji. Studia Filozoficzne, 9 (226), 137-152.
Google Scholar

Tischner, Józef. 1985. Ciało jako podmiot dramatu. W: Twarz Innego, red. Bogdan Baran, Tadeusz Gadacz i Józef Tischner, 167-177. Kraków: Wydział Filozoficzny PAT.
Google Scholar

Tischner, Józef. 1982. Myślenie według wartości. Kraków: Znak.
Google Scholar

Tischner, Józef. 1993. Nieszczęsny dar wolności. Kraków: Znak.
Google Scholar

Tischner, Józef. 2016. Spowiedź rewolucjonisty. Kraków: Znak.
Google Scholar

Wojtyła, Karol. 2000. Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, red. Tadeusz Styczeń et al. Lublin: TN KUL.
Google Scholar

Zanussi, Krzysztof. 2015. Strategie życia. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar

Krzysztof Wieczorek

redakcja@seminare.pl
https://orcid.org/0000-0002-7987-168X

Afiliacja:

Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska

Biogram

Prof. dr hab. Krzysztof Wieczorek – profesor w Instytucie Filozofii na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Śląskiego. Stypendysta Katolischer Akademischer Ausländer-Dienst. W latach 1990. współpracownik Fundacji Renovabis. Członek kilku polskich i zagranicznych towarzystw naukowych, m.in. Internationale Ferdinand Ebner Gesellschaft. Prowadzi badania w zakresie filozofii spotkania i dialogu, filozofii języka i komunikacji, ontologii i epistemologii wartości. Opublikował także prace m.in. na temat filozofii humoru, tanatologii, filozoficznych sporów o przedmiot poznania oraz ontologicznych i etycznych implikacji prac nad sztuczną inteligencją.