„Orandum est ut sit mens sana in corpore sano”, or the Beginnings of health Prevention in Antiquity

Judyta Krajewska

doi:10.21852/sem.2019.4.10

Opublikowane: 2022-10-08

Tom 40 Nr 4 (2019)

„Orandum est ut sit mens sana in corpore sano”, czyli początki profilaktyki zdrowotnej w starożytności

Judyta Krajewska

Seminare. Poszukiwania naukowe

Dział: Z problematyki historycznej

https://doi.org/10.21852/sem.2019.4.10

Abstrakt

W artykule podjęta zostanie próba odpowiedzi na pytania, które są konieczne dla wyjaśnienia wątpliwości związanych z powszechnym przekonaniem o przełomowości XIX wieku dla rozwoju promocji zdrowia i profilaktyki zdrowotnej. Czy na podstawie tekstów starożytnych można stwierdzić, że to właśnie starożytność zapoczątkowała podstawy profilaktyki zdrowotnej? Czy na podstawie badań archeologów, antropologów oraz historyków można jednoznacznie stwierdzić, że wzmożona aktywność fizyczna i stosowanie diety były świadomymi działaniami profilaktycznymi?

Słowa kluczowe:

Starożytność, promocja zdrowia, profilaktyka zdrowotna

Pobierz pliki

pdf (English)

Zasady cytowania

Krajewska , J. (2022). „Orandum est ut sit mens sana in corpore sano”, czyli początki profilaktyki zdrowotnej w starożytności . Seminare. Poszukiwania Naukowe, 40(4), 133–146. https://doi.org/10.21852/sem.2019.4.10

Cited by / Share

Bibliografia

Ammianus, Marcellinus. 2002. Dzieje rzymskie, tłum. Ignacy Lewandowski. Warszawa: Prószyński i S-ka Sa.
Google Scholar

Arystoteles. 2003. Zagadnienia przyrodnicze, w: Dzieła wszystkie, t. IV, tłum. Leszek Regner, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Beaglehole, Robert et al. 2002. Podstawy epidemiologii, tłum. pod red. Neonili Szeszeni-Dąbrowskiej. Łódź: Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera.
Google Scholar

Bearer, Cynthia. 2000. The special and unique vulerability of children to en vironmnetal hazards, Neurotoxicology, 925-934.
Google Scholar

Diogenes, Leartios. 1984. Żywoty i poglądy słynnych filozofów. tłum. Witold Olszewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Drygas, Aleksander. 1995. Narodziny leku. W: Historia medycyny, red. Tadeusz Brzeziński, 124-167. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
Google Scholar

Georgoulis, Anastasios. et al. 2007. Herodicus, the father of sports medicine. Knee Surgery, Sports Traumatology, Arthroscopy, 15(3), 315–318.
Google Scholar

Euzebiusz z Cezarei. 1993. Historia Kościelna. tłum. Edward Lisiecki. Warszawa: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Galen. 1916. On the Natural Faculties, edited by Arthur John Brock. London: Harvard University Press.
Google Scholar

Galen.1951. A translation of Galen’s hygiene, edited by Robert Montraville Green. Springfild. DOI:10.1002/ar.1091310209.
Google Scholar

Herodot. 2005. Dzieje, tłum. Seweryn Hammer. Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar

Hippocrates. 1953. Regimen I, edited by William Henry Samuel Jones. Cambridge: Harvard University Press.
Google Scholar

Huang Ti. 1949. The Yellow Emperor’s classic of internal medicine. Translated by Ilza Veith. Foreword by Linda Barnes. Baltimore: University of California Press.
Google Scholar

Huard, Pierre and Wong, Ming. 1968. Chinese medicine. Translated by Bernard Fielding. London: Weidenfeld and Nicolson.
Google Scholar

Iwańska, Judyta. 2014. Znaczenie terminu w starożytnej literaturze grecko-rzymskiej: próba analizy na wybranych przykładach. Seminare. Poszukiwania naukowe, 35(4), 175-182.
Google Scholar

Iwańska, Judyta. 2013. Witruwiusz i jego wizja zdrowego miasta. W: Czystość i brud. Higiena w starożytności, red. Walentyna Korpalska i Wojciech Ślusarczyk, 87-97. Bydgoszcz: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Google Scholar

Kirschner, Henryk. 1999. Promocja zdrowia na tle medycyny społecznej. W: Promocja Zdrowia, red. Jerzy B. Karski, 71-87. Warszawa: Ignis.
Google Scholar

Krajewska, Judyta i Głusiuk, Anna. 2016. Epidemie: Księga I i III oraz w starożytnej i wczesnośredniowiecznej historiografii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW.
Google Scholar

Ksenofont. 2008. Ustrój polityczny Sparty, tłum. pod kierunkiem Ryszarda Kuleszy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UW.
Google Scholar

Lalonde, Marc. 1974. A New Perspective on the Canadian’s. W: Working Document, Minister of National Health and Welfare. Ottawa: Minister of Supply and Services Canada
Google Scholar

Lorenzi, Rossella. 2008. Egyptian mummies trace malaria's roots. Dostęp: 21.11.2016. http://www.abc.net.au/science/articles/2008/10/24/2400411.htm.
Google Scholar

Lukrecjusz. 1957. O naturze wszechrzeczy, tłum. E. Szymański, Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Maoshings, Ni. 2016. Kanon medycyny chińskiej Żółtego Cesarza, tłum. Neijing Suwen. Warszawa: Galaktyka.
Google Scholar

Naidoo, Jennie and Wills, Jane. 2004. Health promotion: foundations for practice, London: Bailleri Tindall.
Google Scholar

Nutton, Vivian. 1984. From Galen to Alexander, aspects of medicine and medical practice in late antiquity. Dumbarton Oaks Papers, 38, 1-14.
Google Scholar

O' Donnell Michael, P. 1986. Definition of Health Promotion, American Journal of Health Promotion, 1, 6-9. DOI: 10.4278/0890-1171-1.2.6.
Google Scholar

Pliniusz. 2004. Historia naturalna, tłum. Irena i Tadeusz Zawadzcy. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Shostak, Mariorje and Konner, Melvin. 1988. The paleolithic prescription: a program of diet and exercise and a design for living. New York: Harper & Row.
Google Scholar

Smith, William. (1880). A new classical dictionary of Greek and Roman biography, mythology and geography: partly based upon the Dictionary of Greek and Roman biography and mythology. New York: Harper and Brothers.
Google Scholar

Snook, George A. 1984. The history of sports medicine. American Journal of Sports Medicine, 12, 252-254.
Google Scholar

Starzyńska-Kościuszko, Ewa. 2018. Holistyczna (całościowa) koncepcja zdrowia: zdrowie jako wartość. Humanistyka i Przyrodoznawstwo, (16), 319-326. DOI:10.31648/hip.1648.
Google Scholar

Szumowski, Władysław.1994. Historia medycyny filozoficznie ujęta. Warszawa: Antyk Marek Derewiecki.
Google Scholar

Temkin, Owsei. 1935. Studies on late Alexandrian medicine. Bulletin of the History of Medicine, (3), 405–430.
Google Scholar

Tukidydes. 2003. Wojna peloponeska, tłum. Kazimierz Kumaniecki. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Liwiusz, Tytus. 1956. Dzieje Rzymu od założenia miasta, tłum. Bożena Brożek. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Tworuschka, Monika. 2009. Religie świata. Hinduizm, t. 5. tłum. Michał Dobrzański. Warszawa: Agora.
Google Scholar

Wiciński, Michał. 2014. Współczesne problemy profilaktyki zdrowotnej. Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Infrastruktury i Zarządzania w Warszawie.
Google Scholar

Witruwiusz. 1999. O architekturze ksiąg dziesięć, tłum. Kazimierz Kumaniecki. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Google Scholar

Wiśniewska, Dominika i Wiciński, Michał. 2014. Rys historyczny. W: Współczesne problemy profilaktyki zdrowotnej, red. Michał Wiciński, 4-22. Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Infrastruktury i Zarządzania w Warszawie.
Google Scholar

Wojtczak, Andrzej. 2009. Zdrowie publiczne wyzwaniem dla systemów zdrowia XXI wieku. Warszawa: PZWL.
Google Scholar

Wysocki, Mirosław J. i Miller, Maria. 2003. Paradygmat Lalonde’a, Światowa Organizacja Zdrowia i Nowe Zdrowie Publiczne. Przegląd Epidemiologiczny, 57(3), 505–512.
Google Scholar