Ekspresja emocji a subiektywny stan zdrowia. Regulacyjna rola oceny kontrolnej u kobiet

Agnieszka Kulik; Natalia Kajka

doi:10.21852/sem.2016.1.06

Opublikowane: 2022-12-16

Tom 37 Nr 1 (2016)

Ekspresja emocji a subiektywny stan zdrowia. Regulacyjna rola oceny kontrolnej u kobiet

Agnieszka Kulik

, Natalia Kajka

Seminare. Poszukiwania naukowe

Dział: Z problematyki społeczno-pedagogicznej

https://doi.org/10.21852/sem.2016.1.06

Abstrakt

W literaturze psychologicznej nie ma konsensusu w ocenie roli negatywnych emocji dla zdrowia/choroby. Również rola poczucia własnej wartości czy poczucia winy nie jest jednoznaczna w tym procesie. Celem prezentowanych badań jest odpowiedź na pytanie: Kiedy i jaka ekspresja gniewu jest korzystna dla zdrowia (dobrego samopoczucia) oraz jaką rolę pełni w tym procesie ocena kontrolna. Zbadano subiektywną ocenę zdrowia (SOZ), nasilenie i kierunek ekspresji gniewu (SEG), poczucie winy (KPW), poczucie własnej wartości (SES). Przeanalizowano wyniki 141 kobiet w wieku 20-24 lat. Stwierdzono, że 1) ekspresja gniewu może mieć pozytywne znaczenie dla zdrowia, jeśli jest zaangażowana w osiąganie celów, 2) gniew zewnętrzny jest prozdrowotny jeśli wiąże się z sytuacyjnym poczuciem winy, 3) gniew wewnętrzny ma charakter prozdrowotny jeśli nie wiąże się z poczuciem winy.

Słowa kluczowe:

zdrowie, gniew, poczucie winy, kobieta, poczucie własnej wartości

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Kulik, A., & Kajka , N. (2022). Ekspresja emocji a subiektywny stan zdrowia. Regulacyjna rola oceny kontrolnej u kobiet . Seminare. Poszukiwania Naukowe, 37(1), 67–80. https://doi.org/10.21852/sem.2016.1.06

Cited by / Share

Bibliografia

Averill James R. 2012. Anger and Aggression. An Essay on Emotion. New York-Berlin: Springer-Verlag.

Baumeister Roy F., Campbell Jennifer D., Joachim I. Kreuger, Kathleen D. Vohs. 2003. “Does high self-esteem cause better performance, interpersonal success, happiness or healthier lifestyles?” Psychological Science in Public Interest .4(1): 1-44.

Berndsen Mariëtte, Manstead Antony S. R. 2007. “On the relationship between responsibility and guilt: antecedent appraisal or elaborated appraisal?” European Journal of Social Psychology 37(4): 774-792.

Cale Ellison M., Lilienfeld Scott O. 2006. “Psychopathy Factors and Risk for Aggressive Behavior: A Test of the “Threatened Egotism” Hypothesis”. Law and Human Behavior 30 (1): 51-74.

Chida Yoich., Steptoe Andrew. 2009. “The association of anger and hostility with future coronary heart disease: a meta-analytic review of prospective evidence”. Journal of American College of Cardiology 53(11): 936-46.

Creed Francis, Henningsen Peter, Fink Per. 2011. Medically Unexplained Symptoms, Somatisation and Bodily Distress. Cambridge: University Press.

Crocker Jennifer, Knight Katherine M. 2005. “Contingencies of Self-Worth”. Current Directions in Psychological Science 14(4): 200-203.

Dweck Carol S. 2000. Self-Theories. Their Role in Motivation, Personality, and Development. Philadelphia: Psychology Press.

Dzwonkowska Irena, Lachowicz-Tabaczek Kinga, Łaguna Mariola. 2008. Samoocena autentyczna – co ukrywamy sami przed sobą. Warszawa: Academica.

Gacek Maria. 2003. „Subiektywna ocena zdrowia młodzieży akademickiej w zależności od niektórych cech osobowości”. Annales Universitatis Mariae Curie Skłodowska Lublin-Polonia 66: 1-5.

Gailliot Mathew T., Baumeister Roy F. 2007. “Self-esteem, belongingness, and worldview validation: Does belongingness exert a unique influence upon self-esteem?”. Journal of Research in Personality 41: 327-345.

Golińska Lucyna. 2002. Emocje: przyjaciel czy wróg. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia PTP.

Gross JamesJ. 2002. “Emotion regulation: Affective, cognitive, and social consequences”. Psychophysiology 39: 281–291.

Heszen Irena, Sęk Helena. 2007. Psychologia zdrowia. Warszawa: PWN.

Kleszczewska-Albińska Angelika, Albiński Rafał. 2009. „Wstyd i poczucie winy w teorii i badaniach”. Psychologia Jakości Życia 8(1): 83-100.

Kofta Mirosław, Brzeziński Jerzy, Ignaczak Marek. 1977. „Konstrukcja i charakterystyka psychometryczna kwestionariusza poczucia winy (KPW)”. Studia Psychologiczne 16: 93-113.

Kozielecki Józef. Psychotransgresjonizm. Nowy kierunek psychologii. Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Krajewski Siuda Krzysztof, Kaczmarek Krzysztof. 2006. „ Promocja zdrowia oparta na dowodach”. Przegląd Epidemiologiczny 60: 823–833.

Kulik Agnieszka. 2010. Zmęczenie przewlekłe u nastolatków. Charakterystyka psychologiczna. Lublin: Wyd. KUL.

Kulik Agnieszka. 2013. „ Kulturowe uwarunkowania zespołów medycznie niewyjaśnianych na przykładzie przewlekłego zmęczenia”. Sztuka Leczenia 1-2: 33-40.

Lalonde Marc. 1974. “A New Perspective on the Health of Canadians. A Working Document. Ontario: Minister of National Health and Welfare.

Litwińska- Rączka, Katarzyna. 2012. Złość w psychoterapii. W Oblicza złości. Perspektywa psychologów, psychiatrów i psychoterapeutów, red. Bernarda Bereza, 304-328. Warszawa: Wydawnictwo Delfin.

Mauss Iris B., Butler Emily A. 2010. “Cultural context moderates the relationship between emotion control values and cardiovascular challenge versus threat responses”. Biological Psychology 84: 521–530.

Mauss Iris B., Cook Crystal L., Gross James J. 2007. “Automatic emotion regulation during anger provocation”. Journal of Experimental Social Psychology 43: 698–711.

Metryka Olga. 2013. Subiektywnie postrzegany stan zdrowia w świetle poczucia własnej wartości i ekspresji złości. Niepublikowany maszynopis. Lublin: Katedra Psychoterapii i Psychologii KUL.

Ogińska –Bulik Nina, Juczyński Zygfryd. 2009. Skala Ekspresji Gniewu - SEG. W Narzędzia Pomiaru w promocji i psychologii zdrowia, red. Zygfryd Juczyński, s. 47-54.Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.

Oleś Piotr K. 2011. Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Räty Lena K.A., Larsson Gerry, Söderfeldt Brigitta A., Larsson Bodil M.W. 2005. “Psychosocial aspects of health in adolescence: the influence of gender, and general self-concept”. Journal of Adolescent Health 36: 530.e21–530.e28.

Ratajczak Zofia. 2000. Stres – radzenie sobie – koszty psychologiczne. W Człowiek w sytuacji stresu, red. Irena Heszen-Niejodek, Zofia Ratajczak, 65-87. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Sapolsky, Robert M. 2011. Dlaczego zebry nie mają wrzodów? Psychofizjologia stresu. Warszawa: PWN.

Schier Katarzyna. 2005. Bez tchu i bez słowa. więź psychiczna i regulacja emocji u osób chorych na astmę oskrzelową. Gdańsk: GWP.

Seredyńska Danuta. 2009. Orientacje zdrowotne dorosłych. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Sokołowska Ewa, Zabłocka- Żytka Lidka, Kluczyńska Sylwia, Wojda-Kornacka Joanna. 2015. Zdrowie psychiczne młodych dorosłych. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Wydawnictwo Delfin.

Strus Włodzimierz. 2010. „Skala uczuć moralnych (SUM) – konstrukcja i właściwości psychometryczne”. Studia Psychologica UKSW 10: 273-313.

Suchańska Anna. 2012. Złość na siebie. Źródła-mechanizmy-konsekwencje. W Oblicza złości. Perspektywa psychologów, psychiatrów i psychoterapeutów, red. B. Bereza, 22-38. Warszawa: Wydawnictwo Delfin.

Tangney June P., Stuewig Jeff, Mashek Debra J. 2007. ” Moral Emotions and Moral Behawior”. Annual Review of Psychology 58: 345-372.

Tracy Jessica L., Robins Richard W. 2004. “Putting the Self Into Self-Conscious Emotions; A Theoretical Model”. Psychological Inquiry 15(2): 103-125.

Turner Monique M. 2007. “Using emotion in risk communication: The Anger Activism Model”. Public Relations Review 33: 114–119.

Włodarczyk Dorota, Wrześniewski Kazimierz. 2004. Depresja i wrogość a ocean sytuacji i strategie radzenia sobie u chorych po zawale serca. W Rozwój, zdrowie, choroba. Aktualne problemy psychosomatyki, red. K. Kosińska-Dec, L. Szewczyk, 54-70. Warszawa: BEL Studia Sp. z o.o.

Wrześniewski Kazimierz. 2001. Medycyna psychosomatyczna i behawioralna. W Psychologia. Podręcznik akademicki. Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej, red. J. Strelau, t.3, 450-456. Gdańsk: GWP.

Zaleski Zbigniew. 2012. Czy złość jest zła? W Oblicza złości. Perspektywa psychologów, psychiatrów i psychoterapeutów, red. B. Bereza, 11-21. Warszawa: Wydawnictwo Delfin.

Żylicz Piotr O., Grochowska Alicja. 2005. „Wina i Wstyd w Sferze Seksualności – pierwszy etap konstrukcji narzędzia”. Seksuologia Polska 3(1): 1-7. Google Scholar

Agnieszka Kulik

akulik@kul.pl
https://orcid.org/0000-0002-1643-4159

Afiliacja:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie, Polska

Natalia Kajka

Afiliacja:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie, Polska