Kult Nemezis w starożytnym Rzymie

Helena Karczewska

doi:10.21852/sem.2015.2.14

Opublikowane: 2022-12-21

Tom 36 Nr 2 (2015)

Kult Nemezis w starożytnym Rzymie

Helena Karczewska

Seminare. Poszukiwania naukowe

Dział: Z problematyki historycznej

https://doi.org/10.21852/sem.2015.2.14

Abstrakt

W starożytnym Rzymie Nemezis, znana przede wszystkim jako bogini zemsty, była również czczona jako bóstwo oburzenia i kary. Kierowała ludzkimi sprawami, decydowała o ludzkim szczęściu i nieszczęściu, strzegła prawa. Kult Nemezis sięga V w. p.n.e. Grecji, jednak szczególnie żywy był w Rzymie, zwłaszcza w czasach Cesarstwa, kiedy zajmował szczególne miejsce w religii rzymskiej. Źródła literackie, a także przedstawienia ikonograficzne przedstawiają Nemezisa jako strażnika prawa i porządku państwa. Nemezis w starożytnym Rzymie był przede wszystkim mecenasem zabaw odbywających się w amfiteatrach. Stała się głównym obiektem kultu wśród gladiatorów i venatores. Jednym z najciekawszych przedstawień jest jednak kukła Nemezis depcząca leżące ludzkie ciało, która stała się ważnym elementem imperialnej propagandy, zwłaszcza za panowania Trajana i Hadriana.

Słowa kluczowe:

Nemezis, kult, igrzyska rzymskie

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Karczewska , H. (2022). Kult Nemezis w starożytnym Rzymie . Seminare. Poszukiwania Naukowe, 36(2), 175–186. https://doi.org/10.21852/sem.2015.2.14

Cited by / Share

Bibliografia

Ammianus Marcelinus, Dzieje rzymskie, tłum. I. Lewandowski, t. 1, Wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 2002.
Google Scholar

Apulejusz, Metamorfozy albo złoty osioł, w: Tenże, Metamorfozy albo Złoty osioł. Apologia czyli w obronie własnej. Księga o magii, tłum. J. Sękowski, Wyd. Prószyński i S-ka,Warszawa 1999, s. 27-227.
Google Scholar

Artemidori Daldiani Onirocriticon libri V, rec. R. A. Pack, Lipsiae 1963.
Google Scholar

Arystoteles, Etyka eudemejska, w: Tenże, Etyka wielka. Etyka eudemejska, tłum. W. Wróblewski, Wyd. PWN, Warszawa 1977, s. 131-281.
Google Scholar

Arystoteles, Etyka Wielka w: Tenże, Etyka wielka. Etyka eudemejska, tłum. W. Wróblewski, Wyd. PWN, Warszawa 1977, s. 3-127.
Google Scholar

C. Plini Secundi Naturalis historiae libri XXXVII, ed. C. Mayhoff, vol. 2, Lipsiae 1909.
Google Scholar

C. Plini Secundi Naturalis historiae libri XXXVII, ed. C. Mayhoff, vol. 4, Lipsiae 1897.
Google Scholar

Callimachus, Hymnus in Cererem, w: Tenże, Hymni et epigrammata, ed. R. Pfeiffer, vol. 2, Oxonii [b.r.].
Google Scholar

Cassii Dionis Cocceiani Historiarum Romanorum quae supersunt, ed. U. P. Boissevain, vol. 1, Berolini 1895.
Google Scholar

Cassii Dionis Cocceiani Historiarum Romanorum quae supersunt, ed. U. P. Boissevain, vol. 2, Berolini 1898.
Google Scholar

Commodianus, Instructiones, w: Tenże, Les instructions de Commodien, ed. J. Durel, Paris 1912.
Google Scholar

Cyceron, Rozmowy tuskulańskie, w: Tenże, Rozmowy tuskulańskie. O starości. O przyjaźni. O wróżbiarstwie, tłum. J. Śmigaj, Wyd. PWN, Warszawa 2010, s. 9-215.
Google Scholar

Eurypides, Fenicjanki, w: Tenże, Tragedie, tłum. J. Łanowski, t. 3, Wyd. PIW, Warszawa 1980, s. 323-401.
Google Scholar

Eurypides, Orestes, w: Tenże, Tragedie, tłum. J. Łanowski, t. 2, Wyd. PIW, Warszawa 1972, s. 381-468.
Google Scholar

Herodot, Dzieje, tłum. S. Hammer, Wyd. Czytelnik, Warszawa 1959.
Google Scholar

Hezjod, Narodziny bogów (Theogonia), w: Tenże, Narodziny bogów (Theogonia). Prace i dni. Tarcza, tłum. J. Łanowski, Wyd. Prószyński i S-ka,Warszawa 1999, s. 33-58.
Google Scholar

Hezjod, Prace i dni, w: Tenże, Narodziny bogów (Theogonia). Prace i dni. Tarcza, tłum. J. Łanowski, Wyd. Prószyński i S-ka,Warszawa 1999, s. 61-82.
Google Scholar

Homer, Iliada, tłum. K. Jeżewska, Wyd. Prószyński i S-ka,Warszawa 2005.
Google Scholar

Joannis Malalae Chronographia, ed. L. Dindorfii, Bonnae 1831.
Google Scholar

Juliusz Kapitolinus, Maksymus i Balbinus, w: Historycy Cesarstwa Rzymskiego, Żywoty od Hadriana do Numeriana, tłum. H. Szelest, Wyd. Czytelnik, Warszawa 1966, s. 299-310.
Google Scholar

Katullus, Poezje wszystkie, tłum. G. Franczak, Wyd. Homini, Kraków 2013.
Google Scholar

M. Valerii Martialis Epigrammation libri, rec. W. Hehaeus, Leipzig 1976.
Google Scholar

Marek Terencjusz Warron, O gospodarstwie rolnym, tłum. I. Mikołajczyk, Wyd. Ossolineum, Wrocław 1991.
Google Scholar

Martyrium Pionii, w: H. Musurillo, The Acts of the Christian Martyrs, Oxford 1972.
Google Scholar

Mesomedes, Hymnus in Nemesin, w: D. Yeld, Musique de la Grèce antiqua, Saint Michel de Provence 1978, [b.s.].
Google Scholar

Nonnus, Dionysiaca, w: Nonni Panopolitani Dionysiacorum libri XLVIII, rec. A. Koechly, vol. 2, Lipsiae 1858.
Google Scholar

Owidiusz, Metamorfozy, tłum. A. Kamieńska, Wyd. Ossolineum, Wrocław 1995.
Google Scholar

Owidiusz, Przemiany, tłum. B. Kiciński, Wyd. Ossolineum, Wrocław 1953.
Google Scholar

P. Ovidi Nasonis Tristia, ed. J. B. Hall, Lipsiae 1995.
Google Scholar

Pauzaniasz, Wędrówki po Helladzie. U stóp boga Apollona, tłum. J. Niemirska-Pliszczyńska, H. Podbielski, Wyd. Ossolineum, Wrocław 1989.
Google Scholar

Pauzaniasz, Wędrówki po Helladzie. W świątyni i w micie, tłum. J. Niemirska-Pliszczyńska, Wyd. Ossolineum, Wrocław 2005.
Google Scholar

Pindar, Ody zwycięskie, tłum. M. Brożek, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1987.
Google Scholar

Platon, Prawa, tłum. M. Maykowska, Wyd. PWN, Warszawa 1960.
Google Scholar

Sofokles, Elektra, w: Tenże, Trzy dramaty, tłum. N. Chadzinikolau, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2008, s.206-300.
Google Scholar

Vergilius, Ciris, w: Appendix Vergiliana, rec. W. V. Clausen, Oxonii 1966.
Google Scholar

Opracowania:
Google Scholar

Chuvin P., Ostatni poganie, Wyd. Czytelnik, Warszawa 2008.
Google Scholar

Hornum M.B., Nemesis, the Roman State and the Games, Leiden 1993.
Google Scholar

Hornum M. B., Nemesis Trampling the Enemy: A Previously Unrecognized Example, w: Studies in Honor of Brunilde Sismondo Ridgway, ed. K. J. Hartwick, Philadelphia 1998, s. 131-138.
Google Scholar

Słowniki:
Google Scholar

Winniczuk L. (red.), Mały słownik kultury antycznej, Wyd. Wiedza Powszechna, Warszawa 1976.
Google Scholar

Liddell H.G. (red.), Liddell and Scott’s Greek-English Lexikon, Oxford 2007 (reprint z 1909 r.).
Google Scholar

Abramowiczówna Z. (red.), Słownik grecko-polski, t. 3, Wyd. PWN, Warszawa 1962.
Google Scholar