Muzyka wielogłosowa w katedrze gnieźnieńskiej

Dariusz Sobczak

doi:10.21852/sem.2022.3.15

Opublikowane: 2022-12-24

Tom 43 Nr 3 (2022)

Muzyka wielogłosowa w katedrze gnieźnieńskiej

Dariusz Sobczak

Seminare. Poszukiwania naukowe

Dział: Z problematyki historycznej

https://doi.org/10.21852/sem.2022.3.15

Abstrakt

Artykuł przedstawia w przekrojowy sposób działalność muzyczną w katedrze gnieźnieńskiej od XVI wieku aż po dzień dzisiejszy. Stanowi próbę sumarycznego omówienia wykonywanych tam przez wieki różnorodnych kompozycji wielogłosowych. Rozwój muzyki polifonicznej w dużym stopniu przyczynił się do wyparcia śpiewu gregoriańskiego, kultywowanego w kościele katedralnym od zarania dziejów. Kierunek muzyczny nadawali zawsze moderatorzy, którymi byli kolejni kapelmistrzowie, zwani w późniejszym okresie dyrektorami muzyki, a następnie dyrektorami chóru katedralnego. Niektórzy z nich, będąc kompozytorami, dostarczali muzykom także swoje dzieła. Repertuar wokalno-instrumentalny reprezentuje różne style muzyczne, począwszy od polifonii religijnej, poprzez klasyków wiedeńskich, romantyków aż po twórczość współczesną. Jego dobór wyznaczały zawsze możliwości wykonawcze zespołu.

Słowa kluczowe:

Gniezno, muzyka wielogłosowa, muzyka wokalno-instrumentalna, kapela muzyczna, chór katedralny

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Sobczak, D. (2022). Muzyka wielogłosowa w katedrze gnieźnieńskiej. Seminare. Poszukiwania Naukowe, 43(3), 223–234. https://doi.org/10.21852/sem.2022.3.15

Cited by / Share

Bibliografia

Aleksandrowicz, Marian. 1966. Początkowe dzieje Seminarium Duchownego w Gnieźnie (1602-1718). Nasza Przeszłość, 24, 167-185.
Google Scholar

Dąbrowski, Florian. 1962. Requiem Mateusza Zwierzchowskiego. Muzyka, 2, 59-68.
Google Scholar

Encyklopedia Muzyki PWN, red. Andrzej Chodkowski. 2001. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Feicht, Hieronim. 1969. Dzieje polskiej muzyki religijnej w zarysie. W: Księga 1000-lecia katoli-cyzmu w Polsce, t. 2, red. Marian Rechowicz, 393-437. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar

Gieburowski, Wacław. 1922. Chorał gregoriański w Polsce od XV do XVII wieku. Poznań: Księ-garnia Gebethnera i Wolfa.
Google Scholar

Idaszak, Danuta. 1964. Autografy Antoniego Habla w zbiorach gnieźnieńskich. W: Z dziejów mu-zyki polskiej, t. 7, red. Konrad Pałubicki, 83-90. Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Na-ukowe.
Google Scholar

Idaszak, Danuta. 1972. Wojciech Dankowski. Monografia. Warszawa (mps pracy dokt. W Arch. KUL).
Google Scholar

Idaszak, Danuta. 2000. Muzycy gnieźnieńscy XIX wieku. Studia Gnesnensia, 14, 171-224.
Google Scholar

Jaroszewska, Ewa. 1997. Cztery wybrane msze żałobne z I poł. XIX wieku: J. Zeidler, F. Gotschalk, W. Raszek, J. K. Elsner z archiwum jasnogórskiego. Lublin (mps pracy ma-gist. W Arch. KUL).
Google Scholar

Korytkowski, Jan. 1883. Prałaci i kanonicy Katedry Metropolitalnej Gnieźnieńskiej od roku 1000 aż do dni naszych. Gniezno: Nakładem i Drukiem J. B. Langiego.
Google Scholar

Kronika Chóru Prymasowskiego. 1964. Gniezno (mps).
Google Scholar

Kronika, cz. I; Biblioteka chóru. 1982. Gniezno (mps).
Google Scholar

Nalepka, Robert. 1993. Ksiądz Stanisław Tłoczyński (1881-1958) – animator życia muzycznego w Gnieźnie. Lublin (mps pracy magist. W Arch. KUL).
Google Scholar

Nowak-Romanowicz, Alina. 1980. Nauka teorii muzyki w podręcznikach doby Klasycyzmu pol-skiego (1750-1830). Muzyka, 3, 53-65.
Google Scholar

Pawlak, Ireneusz. 1979-1980. Gnieźnieńska szkoła katedralna w I połowie XVI w. Studia Gnesnesia, 5, 311-321.
Google Scholar

Pawlak, Ireneusz. 2000. Muzyka liturgiczna po Soborze Watykańskim II w świetle dokumentów Kościoła. Lublin: Polihymnia.
Google Scholar

Pawlak, Ireneusz. 2014. Muzyka w katedrze gnieźnieńskiej na przełomie XIX i XX wieku. W: Choro Basilicae Metropolitanae Gnesnensis in memoriam (1914-2014), red. Piotr Wi-śniewski i Dariusz Sobczak, 109-119. Lublin: Polihymnia.
Google Scholar

Prochaska, Maciej. 2004. Symfonie z XVIII-wiecznej Wielkopolski (okładka z płyty CD). Poznań: Musica Restituta.
Google Scholar

Przybylski, Jakub. 2006. Muzyczne dziedzictwo na Świętej Górze. Zarys dziejów od czasów naj-dawniejszych do kasaty pruskiej w 1876 r. Dostęp: 13.11.2022. http://www.jozefzeidler.eu/kapela.htm.
Google Scholar

Reiss, Józef. 1938. Polski Słownik Biograficzny, t. 4. Kraków: Nakład Gebethnera i Wolfa.
Google Scholar

Słownik muzyków polskich, red. Józef Chomiński, t. 1. 1964. Kraków: Polskie Wydawnictwo Mu-zyczne.
Google Scholar

Sobczak, Dariusz. 2008. Ks. Władysław Zientarski (1916-1991) – badacz dziejów muzyki polskiej od XV do XIX wieku. Lublin: Polihymnia.
Google Scholar

Sobczak, Dariusz. 2014. Dyrektorzy Chóru Prymasowskiego w latach 1959-2008. W: Choro Basilicae Metropolitanae Gnesnensis in memoriam (1914-2014), red. Piotr Wiśniewski i Dariusz Sobczak, 201-230. Lublin: Polihymnia.
Google Scholar

Sobczak, Dariusz. 2015a. Ksiądz Profesor Ireneusz Pawlak – życie w służbie liturgii i muzyki. W: Cantare amantis est. Wieloautorska monografia naukowa z okazji 80. Urodzin ks. prof. dr. hab. Ireneusza Pawlaka, red. Wiesław Hudek i Piotr Wiśniewski, 31-37. Lublin: Poli-hymnia.
Google Scholar

Sobczak, Dariusz. 2015b. Organizatorzy życia muzycznego w katedrze gnieźnieńskiej od XV do XXI wieku. W: Cantare amantis est. Wieloautorska monografia naukowa z okazji 80. Urodzin ks. prof. dr. hab. Ireneusza Pawlaka, red. Wiesław Hudek i Piotr Wiśniewski, 53-64. Lublin: Polihymnia.
Google Scholar

Stańczak, Rafał. 1997. Zapomniany muzyk i kompozytor gnieźnieński Mateusz Zwierzchowski. Studia Gnesnensia, 11, 463-468.
Google Scholar

Topolski, Jerzy. 1969. Życie muzyczne. W: Dzieje Wielkopolski, red. Jerzy Topolski, t. 1. Po-znań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Tusk, Janusz. 1999. Geneza, działalność i znaczenie Chóru Archikatedralnego w Gnieźnie dla życia muzycznego społeczności lokalnej w latach 1914-1965. Lublin (mps pracy magist. w Arch. KUL).
Google Scholar

Wiśniewski, Piotr. 2014. Chór Archikatedry Gnieźnieńskiej od momentu powstania (1914) do zakończenia Soboru Watykańskiego II (1965). W: Choro Basilicae Metropolitanae Gnesnensis in memoriam (1914-2014), red. Piotr Wiśniewski i Dariusz Sobczak, 239-264. Lublin: Polihymnia.
Google Scholar

Zientarski, Władysław. 1962. Działalność Wojciecha Dankowskiego w Gnieźnie. W: Z dziejów muzyki polskiej, t. 4, red. Jerzy Wiśniowski, 5-15. Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe.
Google Scholar

Zientarski, Władysław. 1963. Antoni Habel, Nieznany kompozytor i muzyk z końca XVIII i po-czątku XIX wieku. W: Z dziejów muzyki polskiej, t. 5, red. Konrad Pałubicki, 5-23. Byd-goszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe.
Google Scholar

Zientarski, Władysław. 1965. Życie muzyczne Gniezna w XVIII w. W: Dzieje Gniezna, red. Jerzy Topolski, 383-388. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Zientarski, Władysław. 1966. Z dziejów katedralnej kapeli muzycznej w Gnieźnie. Nasza Prze-szłość, 24, 143-166.
Google Scholar

Zientarski, Władysław. 1967. Józef Zeidler. Muzyka, 4, 29-36.
Google Scholar

Zientarski, Władysław. 1969. Przyczynki z archiwaliów gnieźnieńskich. O instrumentach mu-zycznych kapeli gnieźnieńskiej na przestrzeni XVIII wieku. W: Z dziejów muzyki polskiej, t. 13, red. Konrad Pałubicki, 9-21. Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe.
Google Scholar

Zientarski, Władysław. 1970. Kapela gostyńska. Wpływ Księży Filipinów na wielkopolską kultu-rę muzyczną. Nasza Przeszłość, 32, 145-182.
Google Scholar

Zientarski, Władysław. 1984. Muzycy gnieźnieńscy XV-XVII wieku. W: Gniezno. Studia i mate-riały historyczne I, red. Jerzy Topolski, 73-88. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnic-two Naukowe.
Google Scholar