Abstrakt

W starym opactwie w Lądzie nad Wartą zachowały się cenne pamiątki historyczne po powstaniu styczniowym i ruchu patriotycznym narodu polskiego w drugiej połowie XIX wieku. Kapucyni brali także udział w walkach o niepodległość. W 1850 r. przejęli oni kościół i klasztor w Lądzie, który wcześniej należał do cystersów. Kapucyni założyli park przykościelny. W 1859 r. umieszczono tam figurę Matki Bożej Niepokalanej projektu Antoniego Ślemińskiego (ryc. 2). Podczas remontu kościoła kapucyni odnowili m.in. barokowy ołtarz maryjny (ryc. 1). W ołtarz zostanie wbudowany obraz Matki Bożej Niepokalanej autorstwa Jacentego Sachowicza. Przekazali także nowe antepedium z wyhaftowanymi symbolami religijno-patriotycznymi (ryc. 8). 13 lipca 1863 roku pod Lądem rozegrała się bitwa pomiędzy oddziałem kawalerii gen. Edmunda Taczanowskiego a Moskalami. Trzech powstańców poległych w bitwie pochowano w parku przykościelnym w pobliżu figury Marii. Wydarzenie to upamiętnia napis na podstawie latarni kopuły kościoła (ryc. 9). W 1864 r. Rosjanie wysłali kapucynów z Lądu na Syberię. W 1890 r. przy kościele w Lądzie powstało zgromadzenie diecezjalne. W 1900 r. proboszcz Teodor Fibich zlecił renowację ołtarza maryjnego w kościele i zainstalowanie repliki Madonny Częstochowskiej autorstwa Franciszka Jędrzejczyka (ryc. 10). Obraz Madonny Tschensochau w Lądzie wskazuje na wielkie znaczenie kultu Maryi jako królowej polskiej korony. Polacy modlili się do Madonny na przełomie XIX i XX wieku szczególnie o niepodległość ojczyzny.