Abstrakt

W zachodniej tradycji teologicznej i filozoficznej Bóg jest postrzegany jako Stwórca wszystkiego, co istnieje. Doktryna creatio ex nihilo (stworzenie z niczego) od dawna zajmuje centralne miejsce w tym rozumieniu, od czasów Tomasza z Akwinu obawy dotyczące możliwości istnienia samego wszechświata od wieczności doprowadziły do ​​myślenia o stworzeniu z niczego jako ogólnej kategorii, której początkowe stworzenie. Doktryna ta obejmuje, według św. Tomasza z Akwinu, obszary filozoficznej troski teorii czterech przyczyn Arystotelesa i teorii uczestnictwa Platona oraz relacji między nimi. Dla Akwinaty akt stworzenia obejmuje działanie Boga jako przyczynę sprawczą, wzorcową i ostateczną wszelkich rzeczy przyległych. Stworzenie jest aktem, którym Bóg powołuje rzecz do istnienia ze stanu niebytu, ale tym, co właściwe stworzeniu, jest całkowity brak jakiegokolwiek wcześniejszego podmiotu – ex nihilo podmiot. Jest to więc również wytwarzanie totius substantiæ – całej substancji. Przyimek ex, „z”, implikuje, że nihil, „nic”, należy pojmować jako materiał, z którego wykonana jest rzecz – materia ex qua. Co więcej, rzeczy lub byty jako przedmiot aktu stwórczego w swej autorytatywnej zależności od Stwórcy wynika z tego, że ponieważ ta zależność jest istotna, a zatem nie do pominięcia, raz dokonany akt stwórczy współistnieje w czasie z istnieniem i doskonałościami stworzenia . To jest partycypacyjna zależność istot
stworzonych od Boga. Tym, co umożliwia spójność między teorią czterech przyczyn a teorią udziału bytów, jest Akwinata teoria analogii. Jest to ogólna teoria w metafizyce Tomasza z Akwinu. Analogia bytów pozwala ukazać jako współistnienia dwa różne aspekty tych samych rzeczy stworzonych: ich zależność od Boga jako prima causa oraz od Boga jako absolutnie doskonałego (istoty stworzone nie są doskonałe, ale uczestniczą we własnym akcie istnienia i własnej doskonałości stworzonej przez Boga). Bóg jako byt absolutnie doskonały – pełnią doskonałości jest samoistny Byt – Ipsum Esse per se subsistens.