Abstrakt

Komunikacja osób niepełnosprawnych z otoczeniem jest istotnym czynnikiem warunkującym rozwój i doskonalenie wielu funkcji społecznych i poznawczych. Brak możliwości komunikowania się tworzy kolejną barierę oddzielającą ich od osób zdrowych (sprawnych fizycznie i mówić). Trudności, które wynikają z braku zrozumienia ze strony innych, w konsekwencji prowadzą do tzw deprywacja potrzeb sensorycznych i społecznych. Mowa umożliwia większe uczestnictwo w życiu społecznym niż zachowania niewerbalne. Słowo ustawia a człowiek wolny od kontaktów z bezpośrednią grupą, umożliwia jednocześnie bezpośredni kontakt (zerwanie ograniczenia czasowe i przestrzenne). Z drugiej strony komunikacja niewerbalna łączy człowieka z dostępnej dla niego społeczności. Ale w sytuacji jakichkolwiek zaburzeń rozwojowych rodzaj procesu komunikacji ulega dezorganizacji, w szczególności uczenie się języka. Potrzeba powstaje w celu zastąpienia komunikacji werbalnej przez niewerbalną, która staje się alternatywą umożliwia aktywną komunikację z otoczeniem społecznym. W obecnym artykule tam zawierała refleksję obejmującą problemy osób niepełnosprawnych odnoszące się do języka werbalnego komunikacji i propozycji wybranych rozwiązań w tym zakresie.