Abstrakt

Sługa Boży kard. August Hlond (1881-1948) propagował aktywne zaangażowanie świeckich w życie Kościoła. Utorował drogę nowemu myśleniu o świeckich, ich roli i obowiązkach w Kościele i państwie.
Wszyscy członkowie Kościoła – zarówno duchowni, jak i świeccy – powołani są do powołania apostolskiego, realizowanego w życiu codziennym. Troska o zaangażowanie świeckich w Kościele, o „źrenicę oka”, by tak rzec, była jednym z głównych wątków całego nauczania duszpasterskiego Augusta Hlonda. Nie tylko głosił wzniosłe teorie na temat świeckich, ale także świadczył o nich i potwierdzał je licznymi aktami pragmatycznymi.
Większość tego, co kardynał Hlond powiedział o Laikacie, jest w kontekście szerszej refleksji nad Akcją Katolicką i należącymi do niej organizacjami katolickimi. Obecność świeckich w Kościele wiąże się nie tylko z ich specyficznymi rolami i obowiązkami do spełnienia, ale także z relacjami między nimi a hierarchią.
W całym nauczaniu Augusta Hlonda na temat świeckich w Kościele wyraźna jest „zasada pomocniczości”. Wierni świeccy mają obowiązek pomagać duchowieństwu, ponieważ należą do Kościoła, ze względu na potrzebę chwili, zagrożenie życia chrześcijańskiego ze strony różnych nurtów lub ruchów pozareligijnych i jawnie antykościelnych.
Nauczanie kardynała Augusta Hlonda wyrażało jego szczególną troskę o wiernych świeckich, którzy są odpowiedzialni za życie Kościoła. Zarówno słowa, jak i czyny prymasa złożyły się na świadectwo ukazujące go jako promotora laikatu. Jeśli spojrzymy na przesłanie tego „pasterza w trudnych dla Polski czasach” w świetle nauczania Soboru Watykańskiego II, zobaczymy, że wiele jego intuicji wyrażanych kilkadziesiąt lat temu realizuje się dzisiaj, u progu trzeciego tysiąclecia.