Abstrakt

Od wielu dziesięcioleci w przeplataniu się tego, co „przeciętne”, a co „nowe”, czego „scholastyczna”, a co „humanistyczna”, dały początek nowoczesnej i zarazem krytycznej metodzie historyczno-filologiczno-filozoficzny. A wraz z nim wyszły na jaw zainspirowane przez papieża Mikołaja V i kardynała Bessarione nowy nurt intelektualny i nowatorski „program” umiarkowanego arystotelizmu Chrześcijanina, który sto lat później został zideologizowany i przekształcony w radykała fundamentalizm. Problem nieśmiertelności duszy ludzkiej, który był przejawem gorzkich sporów tamtego czasu, jest kluczem do zrozumienia jego przebiegu, przemian i historii nurt, który przyćmił profil formy europejskiej myśli chrześcijańskiej. W działalności filozoficznej dominikanina Matteo Aquario (+ 1591) widać, w jaki sposób nastąpiła stagnacja tego prądu. To on zaproponował, że „jedyny gatunek prawdziwy filozofia arystotelesowska” (vera philosophia ad mentem S. Thomae), w której zdeformowana została nie tylko doktrynę Arystotelesa, ale także zatracił pierwotną metafizyczną intuicję św z Akwinu. W niniejszym artykule, w kontekście ówczesnych kontrowersji, dokonano analizy Additiones Wodnika, w którym Mateusz podejmuje problem nieśmiertelności duszy, analizuje wszystkie ważne stanowiska filozoficzne z punktu widzenia bulli apostolskiej reżimy. W swojej ocenie Wodnik sformułował dwa „dekalogi” które można uznać za wydarzenie w historii filozofii i teologii, prechè wraz z nimi we współczesnym arystotelizmie zapoczątkowano nurt integralistyczny. Pierwszy Dekalog jest to zbiór sposobów-argumentów (decem viae), które uzasadniają indywidualną nieśmiertelność duszy na ścieżce motywacji filozoficznych (ale i pseudofilozoficznych). według „dekalogu” Wodnik wymienia dziesięć „tez”, w których – według niego – doktryna chrześcijańska o nieśmiertelności duszy zbiega się z interpretacją arystotelizmu zaproponowaną przez Wodnik. Trzeba też podkreślić, że był to gatunek arystotelizmu, którego dominacja była bardzo trudny do pokonania, wpłynął niekorzystnie na rozwój nauk fizycznych i przyrodniczych, na antropologii i teologii, werbalizując je i oddzielając od życia praktycznego oraz esencjalizując je metafizyka św. Tomasza.