Obecność franciszkańska w Egipcie od końca XVIII wieku do czasów współczesnych

Mieczysław C. Paczkowski

doi:10.21697/sc.2023.30.1.11

Opublikowane: 2023-11-06

Tom 30 Nr 1 (2023)

Obecność franciszkańska w Egipcie od końca XVIII wieku do czasów współczesnych

Mieczysław C. Paczkowski

Saeculum Christianum

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2023.30.1.11

Abstrakt

Po ponad pięciu stuleciach obecności franciszkańskiej w Egipcie sytuacja uległa zmianie. Stało się to z powodu wyprawy Napoleona nad Nil. To moment, w którym rozpoczął się okres wpływów europejskich w tamtym regionie. Pod pewnymi względami wytworzyło to także sprzyjające warunki do rozwoju wspólnoty rzymskokatolickiej. Apostolat franciszkański nie był jednak łatwy. Złoty okres dla duszpasterstwa franciszkańskiego nastąpił w chwili otwarcia Kanału Sueskiego. Europejczycy przez dekady nadawali ton charakterowi działalności franciszkańskiej. W pierwszej połowie XX wieku obecność franciszkańska w Egipcie mogła rozwijać się bez przeszkód. Z chwilą wybuchu II Wojny Światowej i powstania Republiki Egiptu sytuacja uległa zmianie. Europejczycy opuszczali Egipt, a wspólnota katolicka szybko się kurczyła. Odpływ Europejczyków spowodował konieczność sprofilowania nowych form obecności franciszkańskiej i zwrócenie się w stronę miejscowej ludności. Zaczęto bardziej starać się o lokalne powołania. Misja franciszkańska nie straciła jednak swojej specyfiki. Szczególny zakres aktywności stanowi duszpasterstwo Koptów i praca naukowo-badawcza we franciszkańskim Centrum Studiów Wschodnich w Kairze.

Słowa kluczowe:

Franciszkanie (zakon), Egipt, misje (historia), Koptowie, Kustodia Ziemi Świętej, chrześcijaństwo wschodnie

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Paczkowski, M. C. (2023). Obecność franciszkańska w Egipcie od końca XVIII wieku do czasów współczesnych. Saeculum Christianum, 30(1), 154–170. https://doi.org/10.21697/sc.2023.30.1.11

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Acta S. Congregationis De Propaganda Fide pro Terra Sancta: Parte IV (1852-1872), wyd. P. Pieraccini et alii, Milano-Il Cairo 2021, „Biblioteca Bio-Bibliografica della Terra Santa e dell’Oriente Francescano. Nuova Serie – Documenti”, t. 18, s. 5-500.
Google Scholar

Adinolfi M., Bruzzone G.B., In Terra Santa con i papi, Casale Monferrato 2000.
Google Scholar

Annuaire 1984 du Vicariat Apostolique latin d’Alep (Syrie), [b. m. r.].
Google Scholar

Armanios F., Amstutz A., Emerging Christian Media in Egypt: Clerical Authority and the Visualization of Women in Coptic Video Films, „International Journal of Middle East Studies”, 45/2013, nr 3, s. 513-533. DOI: https://doi.org/10.1017/S0020743813000457
Google Scholar

Auvergne J.-B., Ristretto con sommario sul progetto di erezione di un nuovo Vicariato Apostolico d’Egitto e di un collegio in Alessandria, Archiwum Kongregacji „De Propaganda Fide” w Rzymie (Acta [1836] 199), s. 260-263.
Google Scholar

Basetti Sani G., In Egitto durante la guerra, https://www.idiariraccontano.org/estratti/in-egitto-durante-la-guerra/ (dostęp: 2.06.2022).
Google Scholar

Bellenzier M., Cronaca della Missione, Chiesa, Convento e Parrocchia di S. Caterina in Alessandria d’Egitto (dagli inizi all’anno 1956), red. L. Cruciani, Cairo 1996, „Studia Orientalia Christiana Collectanea” , t. 26-27. DOI: https://doi.org/10.1484/J.SOCC.3.204
Google Scholar

Biernat A., Egipskie mocarstwo za rządów Muhammada Alego Paszy, „Forum Politologiczne”, 13/2012, s. 361-371.
Google Scholar

Brogi M.D., Giubileo del Seminario di Gizah (1940-2015), „Provincia Toscana di San Francesco Stimmatizzato dei Frati Minori. Notiziario”, 48/2015, nr 2, s. 35-36.
Google Scholar

Buffon G., Il canale di Suez nell’ottica missionaria. Presenza francescana tra gli operai addetti allo scavo dell’Istmo, „Archivum Franciscanum Historicum”, 103/2010, s. 145-226.
Google Scholar

Buffon G., Les franciscains en Terre Sainte. De l’espace au territoire, entre opposition et adaptation, w: New Faith in Ancient Lands. Western Mission in The Middle East in the Nineteenth and Early Twentieth Centuries, red. H. Murre-van den Berg, Leiden–Boston 2006, s. 65-91. DOI: https://doi.org/10.1163/9789047411406_005
Google Scholar

Capomasi R., Il convento francescano del Muski al Cairo. Ponte tra Oriente e Occidente, https://www.osservatoreromano.va/it/news/2020-11/quo-257/ponte-tra-oriente-e-occidente.html (dostęp: 12.06.2022).
Google Scholar

Charles-Roux F., France et chrétiens d’Orient, Paris 1939.
Google Scholar

Chéhab Bassilios M., Chiesa copta, il triangolo delle sfide, „Terrasanta”, 8/2013, nr 1, s. 43.
Google Scholar

Chéhab Bassilios M., Le aperture di al-Sisi verso i cristiani d’Egitto, „Terrasanta”, 13/2018, nr 2, s. 43.
Google Scholar

Cole J., Napoleon’s Egypt. Invading the Middle East, New York 2007.
Google Scholar

Custodia Terrae Sanctae, Il Centro Francescano di Studi Orientali Cristiani oggi, https://www.custodia.org/it (dostęp: 12.06.2022).
Google Scholar

Custodia Terrae Sanctae, Necrologio della Custodia di Terra Santa (1900-2001), Jerusalem 2001 (pro manuscripto).
Google Scholar

Custodia Terrae Sanctae, Notizie della Custodia al Cairo, https://www.custodia.org/it (dostęp: 12.06.2022).
Google Scholar

Custodia Terrae Sanctae, Schematismo e famiglie religiose, Jerusalem 2005 (pro manuscripto).
Google Scholar

Custodia Terrae Sanctae, The History of Mouski, https://www.custodia.org/en (dostęp: 12.06.2022).
Google Scholar

Del Guercio G., Una casa per i francescani al Cairo: il convento del Muski, https://www.sanfrancescopatronoditalia.it (dostęp: 12.06.2022).
Google Scholar

Drohojowski J., Pielgrzymka X J. Drohojowskiego, reformata do Ziemi Świętej, Egiptu i niektórych zachodnich i południowych krajów, odbyta w roku 1788, 89, 90, 91, pobożno ciekawej publiczności ofiarowana, t. 1, Kraków 1812.
Google Scholar

Dwornik M., Historia telewizji Al-Dżazira, bezkompromisowej stacji z Kataru, https://reporterzy.info (dostęp: 12.06.2022).
Google Scholar

Elli A., Storia della Chiesa copta, t. 2: L’Egitto arabo e musulmano, t. 3: Appendici, bibliografia, indici, Cairo–Jerusalem 2003, „Studia Orientalia Christiana Monographiae”, t. 13-14.
Google Scholar

Encyklika Fratelli tutti Ojca Świętego Franciszka o braterstwie i przyjaźni społecznej (3.10.2020), https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/franciszek_i/encykliki/fratelli_tutti_03102020.html (dostęp: 5.05.2022).
Google Scholar

F.-X. M., La lumineuse charité des franciscaines de la Croix du Liban, https://www.la-croix.com (dostęp : 12.06.2022).
Google Scholar

Faccio G.M., Status descriptivus Almae Seraphicae Provinciae seu Custodiae et Missionis Terrae Sanctae Anno Domini MCMLI, Hierosolymis 1951.
Google Scholar

Filip A., Egipt w propagandzie napoleońskiej, „Przegląd Historyczny”, 83/1992, nr 2, s. 237-266.
Google Scholar

Fiorentino W., C’è un secolare rapporto di sintonia e di affetto tra l’Italia e l’Egitto, „Scienza e tecnica”, 68/2005, s. 4-6.
Google Scholar

Franciscan Order in Egypt, https://ofmegypt.org (dostęp: 14.06.2022).
Google Scholar

Frosali S., La ricorrenza della fondazione del Seminario di Gizah, „Provincia Toscana di San Francesco Stimmatizzato dei Frati Minori. Notiziario”, 48/2015, nr 1, s. 15-16.
Google Scholar

Gaffney J., The Egyptian Cinema. Industry and Art in a Changing Society, „Arab Studies Quarterly”, 9/1987, nr 1, s. 53-75.
Google Scholar

Giamberardini G., Accenni storici sulla missione francescana dell’Alto Egitto, „La Voce del Nilo”, 18/1959, s. 157-160; 205-211.
Google Scholar

Goldschmidt A., Modern Egypt. The Formation of a Nation-State, Cairo 1990.
Google Scholar

Guarrera B., La Custodia di Terra Santa in Egitto: il convento del Muski, https://www.custodia.org/it (dostęp: 14.06.2022).
Google Scholar

Historia Kanału Sueskiego, https://docplayer.pl/26657335-Historia-kanalu-sueskiego.html (dostęp: 9.05.2022).
Google Scholar

Kościelniak K., Pluralizm Kościoła katolickiego w Egipcie wczoraj i dziś, „Saeculum Christianum”, 7/2000, nr 1, s. 35-55.
Google Scholar

Kumor B., Egipt: V. Wspólnoty chrześcijańskie, w: Encyklopedia Katolicka, t. 4, red. B. Łukaszczyk i in., Lublin 1983, kol. 695.
Google Scholar

Lentz Th., Pourquoi l’Égypte?, „Revue du Souvenir Napoléonien”, 418/1998, nr 3, s. 10-19.
Google Scholar

Manfredi G., Custodia Aegypti Superioris, w: Historia missionum Ordinis Fratrum Minorum, t. 2: Africa, Roma 1967, s. 89-108.
Google Scholar

Migallah M., Seminario Francescano Orientale di Giza, http://abounamourad.net/ (dostęp: 12.06.2022).
Google Scholar

Mistrih V., In memoriam: P. Ladislaus van Zeelst (1928-1999), „Studia Orientalia Collectanea. Studia – Documenta”, 33/2000, s. 5-6. DOI: https://doi.org/10.1484/J.SOCC.3.236
Google Scholar

Moretta di P., Stato delle scuole nella custodia della missione durante l’anno 1847, „Notizie della Missione in Terra Santa”, 3/1849, s. 16-18.
Google Scholar

Moskal T., „…Zastaliśmy w zakrystii Turka w zawoju, z brodą ogromną”. Adam Prosper Burzyński OFM (1755-1830) jako prefekt apostolski w Egipcie, w: Kościół w Polsce. Dzieje i kultura, red. J. Walkusz, t. 15, Lublin 2016, s. 71-81.
Google Scholar

Notizie, „Scienza e la fede. Raccolta religiosa, scientifica e letteraria”, 21/1851, s. 268-292.
Google Scholar

Ostant W., „Egipskie ciemności…” – od autorytaryzmu do autorytaryzmu, „Przegląd Politologiczny”, nr specjalny 1/2014, s. 231-252. DOI: https://doi.org/10.14746/pp.2014.19.1.15
Google Scholar

Paczkowski M.C., Franciszkanie nad Nilem, „Ziemia Święta”, 100/2019, nr 4, s. 16-19.
Google Scholar

Pizzi G., The Center for Oriental Studies in Cairo, where dialogue is life, https://www.proterrasancta.org, (dostęp: 12.-6.2022).
Google Scholar

Redazione, Egitto. I francescani da otto secoli impegnati nell'attività spirituale, https://www.sanfrancescopatronoditalia.it (dostęp: 12.06.2022).
Google Scholar

Roberson R. G., The Eastern Christian Churches. A Brief Survey, Roma 1990.
Google Scholar

Rossi B., La Custodia di Terra Santa, Jerusalem 1979.
Google Scholar

Sánchez F.V., Golubovich, Girolamo, w: Dizionario Biografico degli Italiani, t. 57, Roma 2001, s. 629-639.
Google Scholar

Schlicht A., Les chrétiens en Égypte sous Mehemmet Ali, „Le Monde Copte”, 6/1979, s. 44-51.
Google Scholar

Suez Canal Authority, Canal History, https://www.suezcanal.gov.eg (dostęp: 19.05.2022).
Google Scholar

Szteinke A., Polscy Bracia Mniejsi w służbie Ziemi Świętej 1342-1995, Poznań 1999.
Google Scholar

Talatinian B., The Custodes in the History, https://www.custodia.org/en/custodes-history (dostęp: 12.06.2022).
Google Scholar

Trevisan-Semi E., Gli ebrei caraiti tra etnia e religione, Roma 1984.
Google Scholar

Tyszkiewicz M., Dziennik podróży do Egiptu i Nubii, t. 1, Paryż 1963, https://dzieje.pl/aktualnosci/przed-145-laty-otwarto-dla-zeglugi-kanal-sueski (dostęp: 9.05.2022).
Google Scholar

Van Zeelst L., Franciscans in Egypt, w: The Coptic Encyclopedia, t. 4, red. A. S. Atiya, New York 1991, s. 1121-1124.
Google Scholar

Wiśniowski G., Kwerenda w Archiwum Kongregacji Rozkrzewiania Wiary. Informationes, „Biuletyn Papieskiego Instytutu Studiów Kościelnych”, 3/1984, s. 110-115.
Google Scholar

Włoczyk P., Adam Prosper Burzyński OFM (1775-1830) zakonnik – misjonarz – biskup, „Studia Sandomierskie”, 20/2013, nr 1, s. 5-127.
Google Scholar

Włoczyk P., Adam Prosper Burzyński OFM misjonarz w Egipcie na przełomie XVIII i XIX w., „Nasza Przeszłość”, 84/1995, s. 157-196.
Google Scholar

Włoczyk P., Biskupa Adama Prospera Burzyńskiego działalność duszpasterska i stosunek do innowierców, „Nasza Przeszłość”, 93/2000, s. 267-288.
Google Scholar

Mieczysław C. Paczkowski

https://orcid.org/0000-0002-4045-2314

Afiliacja:

Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń Polska

Biogram

Mieczysław C. Paczkowski- zatrudniony w Katedrze Teologii Historycznej WT UMK w Toruniu. Publikuje prace z zakresu patrologii, historii egzegezy (okres patrystyczny), teologii i historii chrześcijańskiego Wschodu oraz palestynologii. Wykładał w Jerozolimie, Rzymie oraz w Polsce. Przewodnik grup pielgrzymkowych po Bliskim Wschodzie. Współpracuje z Fundacją Komisariat Ziemi Świętej w Polsce