Praga (Brno, Bratysława) – słowiańskie Ateny? Międzywojenne czechosłowackie badania slawistyczne

Roman Baron; Roman Madecki

doi:10.21697/sc.2024.31.2.16

Opublikowane: 2024-11-20

Tom 31 Nr 2 (2024)

Praga (Brno, Bratysława) – słowiańskie Ateny? Międzywojenne czechosłowackie badania slawistyczne

Roman Baron

, Roman Madecki

Saeculum Christianum

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2024.31.2.16

Abstrakt

Powstanie Czechosłowacji oznaczało ważną cezurę w rozwoju czeskiej i słowackiej nauki. W okresie międzywojennym Czechosłowacja, a w szczególności Praga, stała się jednym z najważniejszych ośrodków badań slawistycznych w Europie i na świecie, zasługując tym samym na miano „słowiańskich Aten”. Nastąpił wtedy rozwój Czeskiego Uniwersytetu Karola w Pradze, ponadto w 1919 r. założono nowe uniwersytety w Brnie i Bratysławie. Slawistyka była na powyższych uczelniach w latach 1919-1939 jedną z kluczowych dyscyplin humanistyki. Do tego stanu przyczyniła się w znacznym stopniu działalność Praskiego Koła Lingwistycznego. Ważne miejsce w dorobku czechosłowackiej slawistyki przypadło także polonistyce.

Słowa kluczowe:

slawistyka,, międzywojenna Czechosłowacja, Uniwersytet Karola w Pradze, Uniwersytet Masaryka w Brnie,, Uniwersytet Komeńskiego w Bratysławie

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Baron, R., & Madecki, R. (2024). Praga (Brno, Bratysława) – słowiańskie Ateny? Międzywojenne czechosłowackie badania slawistyczne. Saeculum Christianum, 31(2), 216–227. https://doi.org/10.21697/sc.2024.31.2.16

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

rokov Filozofickej fakulty Univerzity Komenského v Bratislave 1921-2011, red. L. Sokolovský,
Google Scholar

Bratislava 2011.
Google Scholar

Barciak A., Europa Środkowa – pojęcie, uwarunkowania historyczne, znaczenie, „Historia Slavorum
Google Scholar

Occidentis”, 2019, nr 4, s. 11-20. DOI: https://doi.org/10.15804/hso190101
Google Scholar

Baron R., Madecki R., Rusin Dybalska R. et al., Česká (a slovenská) univerzitní polonistika do roku
Google Scholar

Od polonofilství k systematickému bádání o dějinách polského jazyka a literatury, Praha 2023.
Google Scholar

Baron R., Madecki R., Tradycje i wyzwania czeskich badań nad Polską, w: R. Baron, R. Madecki,
Google Scholar

J. Malicki et al., Czeskie badania nad Polską w kontekście Europy Środkowej i Wschodniej, Praha
Google Scholar

, s. 13-39.
Google Scholar

Baron R., Maxmilián Kolaja i „jego” klub, w: R. Baron, Ambasadorowie wzajemnego zrozumienia,
Google Scholar

Toruń 2013, s. 119-152.
Google Scholar

Baron R., Misja życia. Praski polonista Marian Szyjkowski (1883-1952) a idea polsko-czeskiego
Google Scholar

zbliżenia na polu kultury, Warszawa–Praga 2019.
Google Scholar

Batowski H., Między dwiema wojnami 1919-1939. Zarys historii dyplomatycznej, Kraków 2008.
Google Scholar

Beauvois D., Wilno – polska stolica kulturalna zaboru rosyjskiego 1803-1832, Wrocław 2010.
Google Scholar

Bečka J., Slovanský ústav v letech 1922-1963, w: Slovanský ústav v Praze – 70 let činnosti, red.
Google Scholar

E. Bláhová et al., Praha 2000, s. 19-38.
Google Scholar

Benešová M., Rusin Dybalska R., Zakopalová L., 90 let pražské polonistiky – dějiny a současnost /
Google Scholar

lat praskiej polonistyki – historia i współczesność, Praha 2013.
Google Scholar

Čermák P., Poeta C., Čermák J., Pražský lingvistický kroužek v dokumentech, Praha 2012.
Google Scholar

Columbia History of Eastern Europe in the Twentieth Century, red. J. Held , New York 1992.
Google Scholar

Davies N., Europa. Rozprawa historyka z historią, tłum. E. Tabakowska, Kraków 1999.
Google Scholar

Dějiny Prahy, t. 2: Od sloučení pražských měst v roce 1784 do současnosti, red. J. Láník, J. Vlk,
Google Scholar

Praha–Litomyšl 1998.
Google Scholar

Dějiny university v Brně, red. M. Bednaříková, F. Jordán, Brno 1969.
Google Scholar

Dějiny Univerzity Karlovy, t. 4: 1918-1990, red. J. Havránek, Z. Pousta, Praha 1998.
Google Scholar

Dejmek J. et al., Československo. Dějiny státu, Praha 2018.
Google Scholar

Essen A., Obrońcy nowego porządku: Polska i Mała Ententa, w: Zrod nové Evropy. Versailles, St.-Germain,
Google Scholar

Trianon a dotváření poválečného mírového systému, red. J. Dejmek, Praha 2011, s. 293-303.
Google Scholar

Fasora L., Hanuš J., Masarykova univerzita v Brně: příběh vzdělání a vědy ve střední Evropě [1919-
Google Scholar

-2009], Brno 2009.
Google Scholar

Fasora L., Hanuš J., Mýty a tradice středoevropské univerzitní kultury, Brno 2019. DOI: https://doi.org/10.5817/CZ.MUNI.M210-9117-2019
Google Scholar

Fiala J. et al., Univerzita v Olomouci (1573-2009), Olomouc 2009.
Google Scholar

Fučíková E. et al., Rudolf II. a Praha. Císařský dvůr a rezidenční město jako kulturní a duchovní
Google Scholar

centrum střední Evropy, Praha 1997.
Google Scholar

Fučíková E., Praha rudolfínská, Praha 2014.
Google Scholar

Garrison Walters E., The Other Europe. Eastern Europe to 1945, Syracuse–New York 1988.
Google Scholar

Hlaváček P., Profesorská republika. Osobnosti FF UK v meziválečném Československu, Praha 2018.
Google Scholar

Ivaničkowa H., Polonistyka na Uniwersytecie Komeńskiego w Bratysławie (Słowacja), „Biuletyn
Google Scholar

Polonistyczny”, 17/1974, nr 53, s. 57-69. DOI: https://doi.org/10.1016/0007-6813(74)90075-5
Google Scholar

Jagić V., Istorija slavjanskoj filologii, Sanktpeterburg 1910.
Google Scholar

Janáček J., Dzieje Pragi, tłum. P. Godlewski, Warszawa 1977.
Google Scholar

Janáček J., Malé dějiny Prahy, Praha 1968.
Google Scholar

Kardyni-Pelikánová K., Mistrzyni pracy zespołowej: prof. dr hab. Halina Janaszek-Ivaničková
Google Scholar

(*12.12.1931-†12.06.2016), „Opera Slavica”, 27/2017, nr 1, s. 56-60. DOI: https://doi.org/10.1055/s-0043-117519
Google Scholar

Kardyni-Pelikánová K., Profesor doktor habilitowana Halina Janaszek-Ivaničková (*12.12.1931-
Google Scholar

-†12.06.2016), „Slavia Occindentalis”, 73/2016, nr 2, s. 189-192. DOI: https://doi.org/10.1016/B978-0-12-803533-7.18001-9
Google Scholar

Kopaliński W., Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 2000.
Google Scholar

Kosman M., Historia Białorusi, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979.
Google Scholar

Kraków i Praga. Dwie stolice Europy Środkowej, red. J. Purchla, Kraków 2002.
Google Scholar

Krejčí K., Praga. Legenda i rzeczywistość, tłum. C. Dmochowska, Warszawa 1974.
Google Scholar

Kubik J., Do czego potrzebne są studia regionalne w XXI wieku? Przypadek studiów wschodnioeuropejskich,
Google Scholar

„Obóz”, 2016, nr 54, s. 17-25.
Google Scholar

Kudělka M. et al., Československá slavistika v letech 1918-1939, Praha 1977.
Google Scholar

Kwiatkowski J., Dwudziestolecie międzywojenne, Warszawa 2003.
Google Scholar

Madecki R., Historia, współczesność i przyszłość brneńskiej polonistyki, czyli od filologii do studiów
Google Scholar

polskoznawczych, w: M. Benešová, R. Rusin Dybalska, L. Zakopalová et al., Proměny polonistiky.
Google Scholar

Tradice a výzvy polonistických studií, Praha 2014, s. 261-267.
Google Scholar

Madecki R., Maxmilián Kolaja (1883-1966), w: R. Baron, R. Madecki, J. Malicki et al., Czeskie badania
Google Scholar

nad Polską w kontekście Europy Środkowej i Wschodniej, Praha 2016, s. 466-472.
Google Scholar

Madecki R., Maxmilián Kolaja. Zakladatel brněnské polonistiky. K 85. výročí otevření lektorátu
Google Scholar

polštiny v Brně, w: 85. výročie polonistiky na Univerzite Komenského v Bratislave, red. M. Pančíková,
Google Scholar

Bratislava 2009, s. 197-204.
Google Scholar

Madecki R., Poláci v Brně a na jižní Moravě, w: Poláci v Brně / Polacy w Brnie, red. R. Madecki,
Google Scholar

L. Štěpán, Brno 2008, s. 11-26.
Google Scholar

Madecki R., Polský jazyk v Brně (průkopníci výuky a pokračovatelé), w: Poláci v Brně / Polacy
Google Scholar

w Brnie, red. R. Madecki, L. Štěpán, Brno 2008, s. 51-62.
Google Scholar

Magocsi P.R., A History of Ukraine, Toronto–Bufallo–London 1996.
Google Scholar

Meško D., Vivat Academia. 95 rokov Univerzity Komenského, Bratislava 2014.
Google Scholar

Mironowicz E., Białoruś, Warszawa 1999.
Google Scholar

Murko M., Die tschechoslovakische Slavistik vor dem Kriege, „Prager Rundschau”, 1/1931, nr 2,
Google Scholar

s. 130-143.
Google Scholar

Murko M., Vatroslav Jagić, „Slavia”, 2/1924, nr 1-4, s. 195-204.
Google Scholar

Nešpor V., Dějiny university olomoucké, Olomouc 1947.
Google Scholar

Palmer A., The Lands between, London 1970.
Google Scholar

Pančíková M., Polonistika na UK v Bratislave má 80 rokov, w: 80. výročie polonistiky na Univerzite
Google Scholar

Komenského v Bratislave, red. J. Pančíková, M. Nowakowska, Bratislava 2006, s. 13-21.
Google Scholar

Raková S., Historikové versus minulost. Interpretace, inscenace, imaginace, Praha 2018.
Google Scholar

Reshetar J., The Ukrainian Revolution, Princeton 1952.
Google Scholar

Roszkowski W., East Central Europe. A Concise History, Warszawa 2015.
Google Scholar

Rotchild J., East Central Europe between the Two World Wars, Seattle 1992.
Google Scholar

Royt J., Praha Karla IV., Praha 2016.
Google Scholar

Rychlík J. et al., Mezi Terstem a Istanbulem. Balkánské národy ve 20. století, Praha 2020.
Google Scholar

Rychlík J., Zilynskyj B., Magocsi P.R., Dějiny Ukrajiny, Praha 2015.
Google Scholar

Sahanovič H., Šybieka Z., Dějiny Běloruska, Praha 2006.
Google Scholar

Seton-Watson H., Eastern Europe Between the Wars 1918-1941, New York–Evantson–London 1967.
Google Scholar

Seton-Watson H., Nations and States, London 1977.
Google Scholar

Slavica na Masarykově univerzitě v Brně. Literární věda, jazykověda, historiografie, uměnovědy,
Google Scholar

red. I. Dorovský, Brno 1993.
Google Scholar

Slovanská filologie na Karlově univerzitě v letech 1918-1929, red. M. Weingart, Praha 1929.
Google Scholar

State and Nation Building in East Central Europe: Contemporary Perspectives, red. J. Micgiel, New
Google Scholar

York 1996.
Google Scholar

Štěpán L., Literárněvědná polonistika v Brně (několik poznámek k historii a současnosti), w: Poláci
Google Scholar

v Brně / Polacy w Brnie, red. R. Madecki, L. Štěpán, Brno 2008, s. 43-50.
Google Scholar

Stobiecki R., Europa Środkowa / Środkowo-Wschodnia z perspektywy historii wyobrażonej. Między
Google Scholar

historią, geografią a literaturą, „Dzieje Najnowsze”, 52/2020, nr 1, s. 273-300. DOI: https://doi.org/10.12775/DN.2020.1.12
Google Scholar

Subtelny O., Ukraine. A History, Toronto–Bufallo–London 1988.
Google Scholar

Toman J., Příběh jednoho moderního projektu. Pražský lingvistický kroužek, 1926-1948, Praha 2011.
Google Scholar

Trencsényi B., Kopeček M., Lisjak Gabrijelčič L., Falina M., Baár M., Janowski M., A History of Modern
Google Scholar

Political Thought in East Central Europe, t. 2: Negotiating Modernity in the „Short Twentieth
Google Scholar

Century“ and Beyond, Part 1: 1918-1968, Oxford 2018.
Google Scholar

Ústav slavistiky. Východiska a perspektivy, red. I. Pospíšil, L. Paučová, Brno 2019.
Google Scholar

Vakar N.P., Belorussia. The Making of the Nation, Cambridge–Massachusetts 1956. DOI: https://doi.org/10.4159/harvard.9780674436640
Google Scholar

Wandycz P., Wojna i pokój, w: Historia Europy Środkowo-Wschodniej, red. J. Kłoczowski, t. 2, Lublin
Google Scholar

, s. 219-236.
Google Scholar

Weingart M., O podstatě slovanské filologie, Bratislava 1924.
Google Scholar

Wilsonian East Central Europe: Current Perspectives, red. J. Micgiel, New York 1995.
Google Scholar

Zaprudnik J., Belarus at a Crossroads in History, Princeton 1993.
Google Scholar

Roman Baron

https://orcid.org/0000-0003-3224-095X

Afiliacja:

Instytut Historii Czeskiej Akademii Nauk, Praga, Czechy Czechy

Biogram

Roman Baron, dr hab., historyk, pracuje w Instytucie Historii Czeskiej Akademii Nauk w Pradze. Jego głównym obszarem badawczym są polsko-czeskie kontakty na polu nauki i kultury w XIX i XX w. Wraz z R. Madeckim wydał szereg artykułów i publikacji książkowych, będących m.in. wynikiem międzynarodowych projektów badawczych wspartych przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RC i Agencję Grantową RC. Jest członkiem zarządu Polsko-Czeskiego Towarzystwa Naukowego, Towarzystwa Historycznego RC i Klubu Absolwentów Wschodniej Szkoły Letniej Uniwersytetu Warszawskiego.

Roman Madecki

https://orcid.org/0000-0002-4859-2813

Afiliacja:

Instytut Slawistyki Uniwersytetu Masaryka, Brno, Czechy Czechy

Biogram

Roman Madecki, dr, filolog, polonista i bohemista, kierownik Studiów Polskich w Instytucie Slawistyki Uniwersytetu Masaryka w Brnie. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół czesko-polskich kontaktów językowych, gramatyki języka polskiego, teorii tekstu i dyskursu i transtatoryki. Jest współprzewodniczącym Komisji Filologicznej Polsko-Czeskiego Towarzystwa Naukowego, członkiem zarządu Klubu Absolwentów Wschodniej Szkoły Letniej Uniwersytetu Warszawskiego i prezesem honorowym Klubu Polskiego „POLONUS“ w Brnie.