Wpływ Reformacji na rozumienie moralności

Wojciech  Kućko

doi:10.26142/stgd-2019-027

Published: 2019-12-30

Vol. 45 (2019)

The Impact of the Reformation on the Understanding of Morality

Wojciech Kućko

Gdańsk Studies

Section: Artykuły

https://doi.org/10.26142/stgd-2019-027

Abstract

The five centuries that have passed since Martin Luther’s speech provide the right opportunity to reflect on the impact of the Reformation movement on morality. The aim of the article is to analyse the philosophical and theological sources of the changes that resulted from the Protestant movement questioning the proper relationship between reason and faith. An important element of the text is the description of modern research showing how the perception of faith and moral principles has changed among Catholics and Protestants. Besides this, the problem of the “new Reformation” is presented, i.e. the global movement of change as a result of the process of pentecostalization of various denominations of Christianity and the resulting ethical challenges.

Keywords:

Luther, Reformation, new Reformation, pentecostalization of Christianity, ethics, dialogue, morality, bioethics

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Kućko, W. . (2019). The Impact of the Reformation on the Understanding of Morality. Gdańsk Studies, 45, 173–190. https://doi.org/10.26142/stgd-2019-027

Cited by / Share

References

Andreatta, E., Lutero e Aristotele, Padova 1996.
Google Scholar

Arruñada, B., Protestants and Catholics: Similar Work Ethic, Different Social Ethic, „The Economic Journal” 120 (2010), s. 890-918.
Google Scholar

Benedykt XVI, Spotkanie z członkami Rady Kościoła Ewangelickiego w Niemczech (Erfurt, 23 września 2011 r.), http://w2.vatican.va/content/benedict-xvi/pl/speeches/2011/september/documents/hf_ben-xvi_spe_20110923_evangelical-church-erfurt.html [13.06.2019].
Google Scholar

Biuletyn Radia Watykańskiego, Przygotowania do 500-lecia reformacji: wspólne katolicko-luterańskie obrzędy (25 stycznia 2016 r.), www.radiovaticana.va/proxy/pol_RG /2016/Gennaio/16_01_25.html [13.06.2019].
Google Scholar

Bondolfi, A., Etica ed ecumenismo: alcune riflessioni ricordando i 500 anni della Riforma protestante, „Studia Patavina” 64 (2017), s. 473-487.
Google Scholar

Bosch, D.J., Oblicza misji chrześcijańskiej. Zmiany paradygmatu w teologii misji, tł. R. Merecz – K. Wiazowski – M. Wilkosz, Katowice 2010.
Google Scholar

Botha, E., The New Reformation: the Amazing Rise of the Pentecostal-Charismatic Movement in the 20th Century, „Studia Historiae Ecclesiasticae” 33/1 (2007), s. 295-325.
Google Scholar

Cano, I.C.M., La tesis de Weber en torno al capitalismo en el 500 Aniversario de la Reforma Protestante, „‘Ilu. Revista de Ciencias de las Religiones” 23 (2018), s. 149-173.
Google Scholar

Cassese, M., «Solo la croce è la nostra teologia». Il modo di fare teologia di Martin Lutero, „Miscellanea Francescana” 117/1-2 (2017), s. 165-192.
Google Scholar

Castellano, D., Martin Lutero. Il canto del gallo della Modernità (De re publica, 19), Napoli 2016.
Google Scholar

Causse, J.D. – Müller, D. (red.), Introduction à l’éthique. Penser, croire, agir, Genève 2009.
Google Scholar

Ciriello, C., La storia momento di riconciliazione, „L’Osservatore Romano” 24.02.2017, s. 4.
Google Scholar

Coggi, R., Ripensando Lutero (Claustrum, 24), Bologna 2016.
Google Scholar

De Mattei, R., A sinistra di Lutero. Le sètte del Cinquecento, Chieti 2017.
Google Scholar

Donadio, F., Lutero e l’evoluzione della coscienza religiosa moderna, Rassegna di Teologia 58 (2017), s. 241-260.
Google Scholar

Falkowski, C., Luter w świetle nowych badań, „Przegląd Powszechny” 181 (1929), s. 3-24.
Google Scholar

Fellay, J.B., Raffaello: l’antitesi di Lutero?, „La Civiltà Cattolica” 3998 (2017), s. 120-132.
Google Scholar

Fontana, S., La gnosi luterana e la dottrina del potere politico, „Bollettino di dottrina sociale della Chiesa” 13/2 (2017), s. 59-63.
Google Scholar

Franciszek, Conferenza stampa del Santo Padre durante il volo di ritorno dall’Armenia (26 giugno 2016), http://w2.vatican.va/content/francesco/it/speeches/2016/june/documents/papafrancesco_20160626_armenia-conferenza-stampa.html [13.06.2019].
Google Scholar

Hintz, M., Dziedzictwo myśli M. Lutra i jego spadkobierców w etyce europejskiej, w: Dziedzictwo myśli Lutra, Zbiór studiów, red. J. Wild, Słupsk 2011, s. 8-34.
Google Scholar

Juchem, R., Wir haben keinen Konsens beim Ziel der Ökumene, http://katholisch.de/aktuelles/aktuelleartikel/wir-haben-keinen-konsens-beim-ziel-der-okumene [10.10.2017].
Google Scholar

Kobyliński, A., Etyczne aspekty współczesnej pentekostalizacji chrześcijaństwa, „Studia Philosophiae Christianae” 50/3 (2014), s. 93-130.
Google Scholar

Kobyliński, A., Die globale Pentekostalisierung des Christentums und ihre ethische Konsequenzen, „Forum Katholische Theologie” 31 (2015), s. 198-214.
Google Scholar

Kobyliński, A., La global pentecostalización del cristianismo y sus consecuencias éticas, „Revista Teológica Limense” 49/3 (2015), s. 345-379.
Google Scholar

Kobyliński, A., Le dimensioni etiche dell’odierna pentecostalizzazione del cristianesimo, „Rivista Teologica di Lugano” 2 (2015), s. 207-228.
Google Scholar

Kobyliński, A., Odczarowanie świata czy epoka postsekularna? Pobożność ludowa w kontekście globalnej pentekostalizacji chrześcijaństwa, w: Pokładamy nadzieję w Kościele, red. D. Mielnik, Lublin 2016, s. 134-146.
Google Scholar

Kobyliński, A., The Global Pentecostalization of Christianity and Its Ethical Consequences, „Chicago Studies” 55/2 (2016), s. 100-120.
Google Scholar

Kobyliński, A., Il ritorno del diavolo e la pentecostalizzazione del cristianesimo, „Rivista Teologica di Lugano” 1 (2017), s. 181-192.
Google Scholar

Kobyliński, A., Is Pentecostalization the New Reformation? The Causes and Consequences of the Contemporary Pentecostalization of Christianity, „Przegląd Religioznawczy” 4 (2017), s. 105-116.
Google Scholar

Koch, K., La situazione ecumenica oggi. Conferenza presso il Centro del Focolare il 4 giugno 2012, http://www.consolata.org/new/images/stories/2017/02_Febbraio/06-MO_ecumenismo_Kurt-Koch-2.pdf [14.06.2019].
Google Scholar

Kucharczyk, G., Kryzys i destrukcja. Szkice o protestanckiej reformacji, Warszawa 2017.
Google Scholar

Lemoine, L. – Gaziaux, É. – Müller, D., (red.), Dictionnaire encyclopédique d’éthique chrétienne, Paris 2013.
Google Scholar

Lisicki, P., Luter. Ciemna strona rewolucji, Warszawa 2017.
Google Scholar

Luterańsko-Rzymskokatolicka Komisja Dialogu ds. Jedności, Od konfliktu do komunii. Luterańskokatolickie wspólne upamiętnienie Reformacji w 2017 roku, Dzięgielów 22017.
Google Scholar

Lutero e luteranismo, „La Civiltà Cattolica” 69/1 (1918), s. 132-142.
Google Scholar

Maritain, J., Trzej reformatorzy: Luter, Kartezjusz, Rousseau, tł. K. Michalski, Warszawa-Ząbki 2005.
Google Scholar

Martignano, F., Una nuova ermeneutica della Riforma protestante oltre le mitizzazioni confessionali. Principi e metodi al Servizio dell’Unitatis redintegratio, „Apulia Theologica” 3/2 (2017), s. 375-416.
Google Scholar

McGrath, A.E., The Intellectual Origins of the European Reformation, Malden-Oxford-Carlton 2004.
Google Scholar

McGrath, A.E., Christianity’s Dangerous Idea. The Protestant Revolution. A History from the Sixteenth Century to the Twenty-First, New York 2007.
Google Scholar

Milcarek, P. – Rowiński T., Alarm dla Kościoła. Nowa reformacja?, Warszawa 2019.
Google Scholar

Mondin, B., Storia della Teologia, vol. III : Epoca moderna, Bologna 1996.
Google Scholar

Müller-Meiningen, J., These. Antithese. Synthese?, https://www.zeit.de/2016/46/reformationsfeierlund-papst-franziskus-protestanten-katholiken [13.06.2019].
Google Scholar

Nowakowski, D., Rozum i wiara w myśli Marcina Lutra, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Filozofia” 13 (2016), s. 247-261.
Google Scholar

Nunziata, L. – Rocco, L., A Tale of Minorities: Evidence on Religious Ethics and Entrepreneurship from Swiss Census Data, „IZA Discussion Paper No. 7976”, https://ssrn.com/abstract=2403113 [13.06.2019].
Google Scholar

Pani, G., Paolo, Agostino, Lutero: alle origini del mondo moderno, Soveria Mannelli 2005.
Google Scholar

Pellicciari, A., Martin Lutero. Il lato oscuro di un rivoluzionario, Siena 2016.
Google Scholar

Pew Research Center, Five Centuries After Reformation, Catholic-Protestant Divide in Western Europe Has Faded, http://www.pewforum.org/2017/08/31/five-centuries-after-reformation-catholicprotestant-divide-in-western-europe-has-faded/ [ 31.08.2017].
Google Scholar

Pew Research Center, U.S. Protestants Are Not Defined by Reformation – Era Controversies 500 Years Later, https://www.pewforum.org/2017/08/31/u-s-protestants-are-not-defined-by-reformationera-controversies-500-years-later/ [31.08.2017].
Google Scholar

Pfrimmer, D.G., Martin Luther’s Contribution to Public Ethics Today, „Consensus” 38/2 (2017), 10.
Google Scholar

Piccolo, G., La realtà è superiore all’idea. Il pensiero contemporaneo torna a essere realista?, „La Civiltà Cattolica” 4011-4012 (2017), s. 298-304.
Google Scholar

Price, T.S., Odwołanie się Lutra do Arystotelesa w odniesieniu do koncepcji trzech stanów i jego implikacje dla rozumienia terminu „oeconomia”, „Pieniądze i Więź” 77 (2017), s. 43-53.
Google Scholar

Rusconi, G., Kurt Koch: Protestantizzazione? Niente paura… il Papa è cattolico, “Giornale del Popolo”, 29.10.2016 (inserto Catholica), https://www.rossoporpora.org/rubriche/interviste-acardinali/639-card-koch-protestantizzazione-niente-paura-il-papa-e-cattolico.html [13.06.2019].
Google Scholar

Usma Gó mez, J.F., L’unità si fa camminando. Nel dialogo con pentecostali ed evangelicali, „L’Osservatore Romano” 25.01.2017, s. 6.
Google Scholar

Vastano, S., Peter Sloterdijk spiega il fondamentalismo di Lutero, http://espresso.repubblica.it/visioni/cultura/2017/05/29/news/Peter-Sloterdijk-spiega-il-fondamentalismo-di-Lutero-1.302864 [10.10.2018].
Google Scholar

Vidal, M., La ética teológica de Lutero, „Moralia” 40 (2017), s. 423-447.
Google Scholar

Warchala, M., Efekt Lutra, efekt Webera. Racjonalność, religia i duch(y) kapitalizmu, „Konteksty – Polska Sztuka Ludowa” 3 (2018), s. 105-112.
Google Scholar

Weber, M., Die protestantische Ethik und der «Geist» des Kapitalismus, „Archiv für Sozialwissenschaft und Sozialpolitik” 20 (1904), s. 1-54
Google Scholar

Weber, M., „Archiv für Sozialwissenschaft und Sozialpolitik” 21 (1905), s. 1-110.
Google Scholar

Weber, M., Etyka protestancka a duch kapitalizmu, tł. J. Miziński, Lublin 1994.
Google Scholar