Filozofia przyrody w alchemii. Zarys związków

Radosław Kazibut

doi:10.21697/spch.2020.56.4.06

Data publikacji : 2020-12-31

Tom 56 Nr 4 (2020)

Filozofia przyrody w alchemii. Zarys związków

Radosław Kazibut

https://orcid.org/0000-0002-1105-1378

DOI: https://doi.org/10.21697/spch.2020.56.4.06

Dział: Artykuły naukowe

Abstrakt

Celem moich rozważań jest przedstawienie związków pomiędzy dociekaniami filozofów przyrody a rozwojem tradycji alchemicznej. Odwołam się do wybranych koncepcji ukształtowanych w dziejach alchemii. Będę argumentował na rzecz tezy, że dociekania alchemików przybierały postać rozbudowanych systemów tworzących koherentne obrazy świata przyrody, które implikowały określone typy filozofii przyrody.

--------------

Zgłoszono: 31/07/2020. Zrecenzowano: 04/09/2020. Zaakceptowano do publikacji: 19/10/2020

Słowa kluczowe

filozofia przyrody ; alchemia ; obraz świata

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Kazibut, R. (2020). Filozofia przyrody w alchemii. Zarys związków. Studia Philosophiae Christianae, 56(4), 113-131. https://doi.org/10.21697/spch.2020.56.4.06

Wskaźniki altmetryczne

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Artykuły opublikowane w czasopismach wydawanych przez UKSW są objęte warunkami licencji Creative Commons CC BY-ND 4.0 Międzynarodowe, która zezwala na:

Dzielenie się – Kopiowanie i rozpowszechnianie utworów w dowolnym medium i formacie; dla dowolnego celu, także komercyjnego.

Na następujących warunkach:

Uznanie autorstwa – Utwór należy odpowiednio oznaczyć, podać link do licencji i wskazać jeśli zostały dokonane w nim zmiany. Można to zrobić w dowolny, rozsądny sposób, o ile nie sugeruje to udzielania przez licencjodawcę poparcia dla osoby dokonującej zmiany lub sposobu, w jaki wykorzystywany jest ten utwór.
Bez utworów zależnych – Remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.

Polityka ws. opłat redakcyjnych: Autorzy nie ponoszą żadnych kosztów związanych z publikacją swoich artykułów, tj. opłat za przetwarzanie artykułów (APCs), opłat redakcyjnych, opłat za kolor, opłat za zgłoszenia, opłat za stronę, opłat członkowskich, kosztów prenumeraty druku, innych opłat dodatkowych. Autorzy nie otrzymują też żadnej gratyfikacji finansowej za opublikowane materiały.

Polityka ws. deponowania różnych wersji materiałów przesłanych do redakcji czasopism wydawanych na UKSW jest następująca: autorzy mogą bez żadnego embarga zdeponować: 1) przedłożoną, 2) zaakceptowaną, oraz 3) opublikowaną wersję swoich artykułów w instytucjonalnych lub innych wybranych przez siebie repozytoriach.

Bibliografia

Boyle R., About the Excellency and Grounds of the Mechanical Hypothesis, w: Selected Philosophical Papers of Robert Boyle, red. M.A. Stewart, Hackett Publishing Company, Cambridge 1991, 138-154.

Brock W.H., Historia chemii, tłum. z ang. J. Kurłowicz, Prószyński i s-ka, Warszawa 1999.

Bugaj R., Hermetyzm, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław – Warszawa – Kraków 1991.

Călian G.F., Alkimia operativa and alkimia speculativa. Some Modern Controversies on the Historiography of Alchemy, w: Annual of Medieval studies at CEU, vol. 16, red. J.A. Rasson, K. Szende, Central European University Budapest, Budapest 2010, 166-190.

Debus A.G., Chemical Philosophy, w: Encyclopedia of the Scientific Revolution from Copernicus to Newton, red. W. Applebaum, Garland Publishing, New York – London 2000, 214-218.

Debus A.G., The Chemical Philosophy: Paracelsian Science and Medicine in the Sixteenth and Seventeenth Centuries, Science History Publications, New York 1977.

Dobbs B.J.T., The Foundations of Newton’s Alchemy: Or, „The Hunting of the Greene Lyon”, Cambridge University Press, Cambridge 1975.

Eliade M., Kowale i alchemicy, tłum. z ang. A. Leader, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2007.

Hajduk Z., Filozofia przyrody Isaaca Newtona, Studia Philosophiae Christianae 24(1988)2, 115-129.

Halleux R., Les texst alchimiques, (Typologie des Sources du Moyen Age Occidental, Fasc. 32), Brepols, Turnhout 1979.

Heller M., Czy istnieje autentyczna filozofia przyrody?, Studia Philosophiae Christianae 23(1987)1, 5-20.

Kazibut R., Pseudolaboratorium – protolaboratorium – nauki laboratoryjne. Zasada intersubiektywnej powtarzalności i odtwarzalności jako kryterium demarkacji, Studia Philosophica Wratislaviensia 7(2012)4, 105-121.

Levere T.H., Transforming Matter. A History of Chemistry from Alchemy to the Bucky-ball, The Johns Hopkins University Press, Baltimore – London 2001.

Magner L.N., A History of Medicine, Taylor and Francis, London – New York – Singapore, 2005.

Monfasani J., Marsilio Ficino And The Plato-Aristotle Controversy, w: Marsilio Figino: His Theology, His Philosophy, His Legacy, red. M.J.B. Allen, V. Rees, M. Davies, Brill, Leiden – Boston – Köln 2002, 179-202.

Newman R.W., Boyle’s debt to corpuscular alchemy, w: Robert Boyle Reconsidered, red. M. Hunter, University Cambridge Press, Cambridge 1994, 107-117.

Newman W.R., Alchemy, Assaying, and Experiment, w: Instruments and Experimentation in the History of Chemistry, red. F.L. Holmes, T.H. Levere, The MIT Press, Cambridge – London 2000, 35-54.

Newman W.R., Atoms and Alchemy: Chymistry and the Experimental Origins of the Scientific Revolution, The University of Chicago Press, Chicago – London 2006.

Newman W.R., Corpuscular Alchemy and the Tradition of Aristotle’s Meteorology, with Special Reference to Daniel Sennert, International Studies in the Philosophy of Science 15(2001)2, 151-152.

Newman W.R., Experimental corpuscular theory in Aristotelian alchemy: From Geber to Sennert, w: Late medieval and early modern corpuscular matter theories, red. Ch. Lüthy, J.E. Murdoch, W.R. Newman, Brill, Leiden 2001, 291-329.

Newman W.R., Newton the Alchemist: Science, Enigma, and the Quest for Nature’s „Secret Fire”, Princeton University Press, Princeton – Oxford 2019.

Newman W.R., Principe L.M, Alchemy vs. Chemistry: The Etymological Origins of a Historiographic Mistake, Early Science Medicine 3(1998)1, 32-65.

Newman W.R., The Alchemical Sources of Robert Boyle’s Corpuscular Philosophy, Annals of Science 53(1996)6, 567-585.

Newman W.R., The Summa Perfectionis of the Pseudo-Geber: A Critical Edition, Translation, and Study, Brill, Leiden 1991.

Pagel W., Paracelsus. An introduction to philosophical medicine in the era of the Renaissance, Karger, Basel 1982.

Pereira M., Alchemy, w: Routledge Encyclopedia of Philosophy, red. E. Craig, Routledge, London – New York 1988, (https://www.rep.routledge.com/articles/thematic/alchemy/v-1), [dostęp 10/2020].

Principe L.M., Apparatus and Reproducibility in Alchemy, w: Instruments and Experimentation in the History of Chemistry, red. F.L. Holmes, T.H. Levere, The MIT Press, Cambridge – London 2000, 55-74.

Principe L.M., The Secrets of Alchemy, The University of Chicago Press, Chicago 2013.

Principe L.M., The Aspiring Adept: Robert Boyle and his Alchemical Quest, Princeton University Press, Princeton 1998.

Prinke R.T., Zwodniczy ogród błędów. Piśmiennictwo alchemiczne do końca XVIII wieku, Wydawnictwo PAN, Warszawa 2014.

Sherwood T.F., The Origins of Greek Alchemy, Ambix 1(1937)1, 30-47.

Sytnik-Czetwertyński J., Hermetyzm w filozofii Isaaca Newtona, Kwartalnik Filozoficzny 43(2015)2, 151-167.

Vernant J.P., Źródła myśli greckiej, tłum. z fr. J. Szacki, Słowo/Obraz/Terytoria, Gdańsk 1996.

Woszczek M., Eliasz Nauk. Apokaliptyka, paracelsjańska mistyka przyrody i narodziny nowoczesności (część pierwsza), Praktyka Teoretyczna 19(2016)1, 126-171.