RZECZY OSTATECZNE” W PRZEPOWIADANIU KAZNODZIEJSKIM. KU ESCHATOLOGII PERSONALISTYCZNEJ

Andrzej Draguła

doi:10.21697/stv.15557

Opublikowane: 2025-06-26

Tom 63 Nr 1 (2025)

RZECZY OSTATECZNE” W PRZEPOWIADANIU KAZNODZIEJSKIM. KU ESCHATOLOGII PERSONALISTYCZNEJ

Andrzej Draguła

Studia Theologica Varsaviensia

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/stv.15557

Abstrakt

Przedmiotem artykułu jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o właściwy sposób przepowiadania treści eschatologicznych, które w tradycyjnym ujęciu katechetycznym określane są jako „rzeczy ostateczne”. Posoborowa teologia porzuciła eschatologiczną wizję „rzeczy”, idąc w kierunku ich opisywania w kategoriach „stanów”, a obecnie coraz częściej w kategoriach personalistycznych. Zmiana taka wynika nie tylko z uwarunkowań teologicznych, ale także kulturowych i komunikacyjnych. Istotne pozostaje pytanie, na ile przepowiadania treści eschatologicznych w perspektywie personalistycznej jest bardziej zrozumiałe i przekonujące dla słuchacza niż dawne wizje budowane na imaginarium biblijnym. Badania prowadzone nad współczesnym polskim kaznodziejstwem pokazują, że prawdy eschatologiczne są praktycznie nieobecne w przepowiadaniu homilijnym. Nieobecność nowego imaginarium eschatologicznego każe powrócić jednak do porzuconych wyobrażeń, które należy poddać współczesnej hermeneutyce teologicznej.

Słowa kluczowe:

rzeczy ostateczne, piekło, niebo, czyściec, personalizm, wyobraźnia religijna

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Draguła, A. (2025). RZECZY OSTATECZNE” W PRZEPOWIADANIU KAZNODZIEJSKIM. KU ESCHATOLOGII PERSONALISTYCZNEJ. Studia Theologica Varsaviensia, 63(1), 173–193. https://doi.org/10.21697/stv.15557

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Balter L., Sąd Boży w przepowiadaniu, „Homo Dei” 2004, nr 4, s. 26-33.
Google Scholar

Bellarmin R., Katechizm większy, czyli Nauka Chrześcijańska krótko zebrana […], Berlin [1858].
Google Scholar

Benedykt XVI, Encyklika Spe salvi.
Google Scholar

Calster van S., Dlaczego eschatologia jest rzadkim tematem w kazaniach?, tłum. W. Stachura, „Communio” 2000, nr 4, s. 110-120.
Google Scholar

Chełmicki Z., Ojców naszych wiara święta. Katechizm przystępnie wyłożony i przykładami objaśniony, Warszawa [1906].
Google Scholar

Chlewicki M., Dwa pojęcia wieczności i niektóre konsekwencje wynikające z tego rozróżnienia, „Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein” 2016, t. XV („Fenomen wieczności”), s. 89-104. DOI: https://doi.org/10.14746/cbes.2016.15.7
Google Scholar

Cieszkowski Z.P., Przedsoborowa orientacja eschatologii w świetle posoborowych postulatów uprawiania chrystologii i antropologii, „Studia Paradyskie” 2002, t. XX, s. 123-136.
Google Scholar

Danielewicz Z., Traktat o rzeczywistości ostatecznej, w: Dogmatyka, t. VI, Warszawa 2007, s. 289-550.
Google Scholar

Deharbe J., Katechizm rzymsko-katolicki dla szkół ludowych, Lwów 1885.
Google Scholar

Delumeau J., Historia raju. Ogród rozkoszy, tłum. E. Bąkowska.
Google Scholar

Draguła A., Region as a Theological Category: Preliminary Recognition, „Colloquia Theologica Ottoniana” 2003, t. 39, s. 9-27. DOI: https://doi.org/10.18276/cto.2023.39-01
Google Scholar

Dyk S., Eschatologia chrześcijańska jako treść homilii, „Roczniki Teologiczne” 2018, t. 65, s. 45-57. DOI: https://doi.org/10.18290/rt.2018.65.12-3
Google Scholar

Gaspari P., Katechizm katolicki, tłum. J. Korzonkiewicz, Warszawa 1941.
Google Scholar

Goff J. le, Narodziny czyśćca, tłum. K. Kocjan, Warszawa 1997.
Google Scholar

Hall E.T., Ukryty wymiar, tłum. T. Hołówka, Warszawa 1978.
Google Scholar

Irla S., Jak mówić o śmierci, nieśmiertelności, zmartwychwstaniu, W. Przyczyna (red.), Prawdy wiary w przepowiadaniu, Kraków 2002, s. 175-188.
Google Scholar

Jagodziński M., Jak dzisiaj mówić o sądzie, w: Prawdy wiary w przepowiadaniu, Kraków 2002, s. 189-204.
Google Scholar

Katechizm bierzmowanych, [b.m.r.w.].
Google Scholar

Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994.
Google Scholar

Katolicki katechizm dla dorosłych: Wyznanie wiary Kościoła, Poznań1987.
Google Scholar

Kijas Z.J., Jak mówić o czyśćcu, w: W. Przyczyna, Prawdy wiary w przepowiadaniu, Kraków 2002, s. 205-218.
Google Scholar

Klimski W., Eschatologia na ambonie. Kazania i wiara Polaków w rzeczy ostateczne. Studium socjologiczne, Kraków 2018.
Google Scholar

Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Dyrektorium homiletyczne, Poznań 2015.
Google Scholar

Minois G., Historia piekła, tłum. A. Dębska, Warszawa 1996.
Google Scholar

Nossol A., Postulaty teologiczne uprawiania eschatologii, „Ateneum Kapłańskie” 1982, t. 98, s. 33-43.
Google Scholar

O’Dowd W.B., Preaching, London 1919, s. 225-233, [tłum. polskie:] Plan kazań na okres trzech lat, „Przegląd Homiletyczny. Kwartalnik Poświęcony Zagadnieniom Kaznodziejstwa Polskiego”, Kielce 1935, r. XIII, s. 43-47.
Google Scholar

Obrzędy pogrzebu dostosowane do zwyczajów diecezji polskich, Katowice 1991.
Google Scholar

Rzeszewski M., Kaznodziejstwo, Warszawa 1957.
Google Scholar

Salij J., Jak mówić o piekle?, w: W. Przyczyna (red.), Prawdy wiary w przepowiadaniu, Kraków 2002, s. 233-247.
Google Scholar

Siwek G., Homilie obrzędowe, Kraków 1997.
Google Scholar

Siwek G., Jak głosić w homilii treści eschatologiczne, w: P. Kurzela, A. Liskowska (red.), Głosić Ewangelię nadziei. Celebrować Ewangelię nadziei. Służyć ewangelii nadziei. Program duszpasterski na rok 2004/2005, Katowice 2004, s. 242-264.
Google Scholar

Siwek G., Misje ludowe w teorii i praktyce Kościoła. Studium homiletyczne, Kraków 1999.
Google Scholar

Sobol E. (red.), Mały słownik języka polskiego, Warszawa 1997.
Google Scholar

Sobór Watykański II, Konstytucja o liturgii świętej Sacrosanctum Concilium.
Google Scholar

Sokołowski Cz., Limbus, w: Podręczna Encyklopedia Kościelna, t. XXIII-XXIV (K-L), Warszawa 1911, s. 341-342.
Google Scholar

Steiner G., W zamku Sinobrodego. Kilka uwaga w kwestii przedefiniowania kultury, tłum. O. Kubińska, Gdańsk 1993.
Google Scholar

Strzelczyk G., Teraz Jezus, Warszawa 2007.
Google Scholar

Szewczyk L., Głoszenie słowa Bożego w środowisku zsekularyzowanym, Katowice 2019.
Google Scholar

Szewczyk L., Homilia czy kazanie? O nieuzasadnionym sentymencie kaznodziejów do kazań katechizmowych, „Przegląd Homiletyczny” 2010, nr 14, s. 7-17.
Google Scholar

Turner A.K., Historia piekła, tłum. J. Jarniewicz, Gdańsk 1996.
Google Scholar

Weryński H., Niedzielna siejba, Kielce 1938
Google Scholar