KONTYNUACJA SPORU O METODĘ W FILOZOFII REALISTYCZNEJ  I REALIZMIE KRYTYCZNYM

Marcin Zarzecki

Opublikowane: 2015-03-31

Tom 10 Nr 1 (2015)

KONTYNUACJA SPORU O METODĘ W FILOZOFII REALISTYCZNEJ I REALIZMIE KRYTYCZNYM

Marcin Zarzecki

Abstrakt

Filozofia realistyczna kwestionując idealizm, racjonalizm, konstruktywizm lub solipsystyczny relatywizm, czyni fundamentalną kwestią autonomię świata względem jego społecznych konstruktów. Tym samym Margaret Archer interpretuje weberowską koncepcję wpływu historycznych systemów religijnych na ukonstytuowanie kapitalizmu jako przykład cyklu morfogenetycznego, konsekwentnie rugując indywidualizm metodologiczny i metodologiczny kolektywizm z nauk społecznych, i jednoznacznie odrzucając wtręty konstruktywistyczne Webera. Metateoria Margaret Archer wpisuje w istocie w klasyczny spór wokół metod poznania w naukach społecznych (Methodenstreit) i w znacznym stopniu jest współczesną wariacją, a właściwie rozwinięciem zasadniczego konfliktu w pojmowaniu relacyjności nauk społecznych (szerzej humanistycznych „nauk o duchu” – Geisteswissenschaften) do nauk przyrodniczych (Naturwissenschaften). Nawiązując do dylematów swoich poprzedników, Margaret Archer uznaje elementy ich teorii prowadzące do ukonstytuowania opinii o nieredukowalności poznawanego świata, ale akceptuje neokantowską, fenomenologiczną, hermeneutyczną, etnometodologiczną i interpretatywną wątpliwość w zakresie obiektywności instrumentarium poznawczego umożliwiającego „uchwycenie” aspektów rzeczywistości. W podejściu morfogenetycznym Margaret Archer ujawnia się z kolei popperyzm podkreślający analityczną funkcję poziomu kulturowego w poznaniu przyczynowym. Archer przekształca koncepcję Poppera w duchu marksistowskiego funkcjonalizmu Dawida Lockwooda dążącego do integracji systemów społecznych z ideą konfliktu społecznego.

Słowa kluczowe:

metodologia, morfogeneza, Margaret Archer, John Searle

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Zarzecki, M. (2015). KONTYNUACJA SPORU O METODĘ W FILOZOFII REALISTYCZNEJ I REALIZMIE KRYTYCZNYM. Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 10(1). Pobrano z https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/ucs/article/view/2913

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Amsterdamski, S., (1983), Między historią a metodą, Warszawa: PIW.
Google Scholar

Andreski, S. L., (1992), Maxa Webera olśnienia i pomyłki, Warszawa: PWN.
Google Scholar

Archer, M. S., (1979), Social Origins of Educational Systems. London: Sage.
Google Scholar

Archer, M. S., (2007), Making our Way through the World: Human Reflexivity and Social Mobility. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar

Gadamer, H. G., (1993), Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, Kraków: Inter Esse.
Google Scholar

Garfinkel, H., (2007), Studia z etnometodologii, Warszawa: PWN.
Google Scholar

Giddens, A., (2009), Nowe zasady metody socjologicznej, Kraków: NOMOS.
Google Scholar

Goffman, E., (1978), The Presentation of Self to Others, [in.] J. G. Manis, B. Meltzer (eds.), Symbolic Interaction: A Reader in Social Psychology, Allyn and Bacon: Boston, London, Sydney, Toronto, s. 171–177.
Google Scholar

Gouldner, A. W., (1984), Anty-Minotaur, czyli mit socjologii wolnej od wartości, [w:] E. Mokrzycki (red.), Kryzys i schizma. Antyscjentyczne tendencje w socjologii współczesnej, t. I, Warszawa: PIW, s. 13–43.
Google Scholar

Gurwitsch, A., (1962), The Common-Sense World as Social Reality, „Social Research”, no. 29, s. 50– 53.
Google Scholar

Hałas, E., (2001), Symbole w interakcji, Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Hałas, E., (2006), Interakcjonizm symboliczny. Społeczny kontekst znaczeń, Warszawa: PWN.
Google Scholar

Hałas, E., (2007), Symbole i społeczeństwo. Szkice z socjologii interpretacyjnej, Warszawa: Wydawnictwo UW.
Google Scholar

Handel, W., (1979), Normative Expectations and the Emergence of Meaning as Solutions to Problems: Convergence of Structural and Interactionis Views, “American Journal of Sociology”, no. 8, s. 855–881.
Google Scholar

Hempel, C. G., (2001), Filozofia nauk przyrodniczych, Warszawa: Aletheia.
Google Scholar

Hodges, H. A., (1952), The Philosophy of Wilhelm Dilthey, London: Routledge and Kegan Paul Ltd.
Google Scholar

Hughes, H. S., (1958), Consciousness and Society, New York: Vintage Books.
Google Scholar

Kemeny, J. G., (1967), Nauka w oczach filozofa, Warszawa: PWN.
Google Scholar

Kmita, J., Nowak, L., (1968), Studia nad teoretycznymi podstawami humanistyki, Poznań: Wydawnictwo UAM.
Google Scholar

Krasnodębski, Z., (1999), M. Weber, Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar

Krawczak, E., (2003), Antropologia kulturowa, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Google Scholar

Kuderowicz, Z., (1967), Dilthey, Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar

Levitt, C., (1972), The Sociology of Knowledge and its Influence on George Lukacs, Anthropology Department University Press: University of Waterloo.
Google Scholar

Marshall G., (red.), (2005), Słownik socjologii i nauk społecznych, Warszawa: PWN.
Google Scholar

Meltzer, B. N., Petras, J. W. , Reynolds, L. T., (1978), Varieties of Symbolic Interactionism, [in.] J. G. Manis, B. Meltzer (eds.), Symbolic Interaction: A Reader in Social Psychology, Allyn and Bacon: Boston, London, Sydney, Toronto, s. 41–57.
Google Scholar

Parsons, T., (1949), The Structure of Social Action, New York: The Free Press at Glencoe.
Google Scholar

Sacks, H., Schegloff, E., Jefferson, G., (1974), A Simplest Systematics for the Analysis of Tutn-Taking in Conversation, “Language”, no. 50, s. 696–735.
Google Scholar

Schutz, A., (1967), The Phenomenology of the Social World, Evanston: Northwestern University Press.
Google Scholar

Searle, J. (1995), The Construction of Social Reality. New York: Free Press.
Google Scholar

Sojak, R., (2004), Paradoks antropologiczny. Socjologia wiedzy jako perspektywa ogólnej teorii społeczeństwa, Wrocław: Wydawnictwo UWr.
Google Scholar

Szacki, J., (2002), Historia myśli socjologicznej, Warszawa: PWN.
Google Scholar

Tsekeris, Ch., Lydaki A., (2011), The Micro-Macro Dilemma in Sociology: perplexities and perspectives, „SOCIOLOGIJA”, Vol. LIII, No. 1, s. 67–82.
Google Scholar

Turner, J. H., (2004), Struktura teorii socjologicznej, Warszawa: PWN.
Google Scholar

Wilson, T. P., (1970), Conceptions of Interaction and Forms of Sociological Explanation, “American Sociological Review”, no. 4, s. 697–710.
Google Scholar

Wrong, D., (1961), The Oversocialized Conception of Man in Modern Sociology, “American Sociological Review”, no. 2, s. 183–193.
Google Scholar

Zeuner, L., (1999), Margaret Archer on Structural and Cultural Morphogenesis, „Acta Sociologica”, Vol. 42, s. 79–86.
Google Scholar