MORFOSTAZA. RESENTYMENTALNE UWARUNKOWANIA SPRAWSTWA  W POLSKIEJ SFERZE PUBLICZNEJ

Piotr Weryński

Opublikowane: 2017-06-30

Tom 19 Nr 2 (2017)

MORFOSTAZA. RESENTYMENTALNE UWARUNKOWANIA SPRAWSTWA W POLSKIEJ SFERZE PUBLICZNEJ

Piotr Weryński

Abstrakt

Według autora tekstu przyczyn współczesnego stanu polskiej sfery publicznej należy szukać w historycznie ukształtowanym systemie emergentnych właściwości strukturalnych i kulturowych. Analizy przyczynowej wspomnianego obszaru badań można dokonać przy pomocy teorii morfogenetycznej struktury i sprawstwa Margaret S. Archer. W sferze własności strukturalnych dominuje trwały interes inteligenckiego metauniwersum oraz w mniejszym zakresie potransformacyjnej klasy średniej. Natomiast resentymenty współtworzą, obok idei i wartości, emergentne własności kulturowe. Są czynnikami podtrzymującymi morfostazę społeczno-kulturową. Resentymenty głównych polskich warstw społecznych można diagnozować poprzez odwołanie się do ich efektów. Występowanie niespójnej struktury społecznej, specyficznych systemów myślowych i pochodnych im typów interakcji (Max Scheler) skutkuje tym, że wywołany przez nie resentyment ogranicza działania prowadzące do morfogenezy strukturalnej i kulturowej. Efektem działania struktury społecznej oraz kultury na poddane resentymentom kategorie społeczne jest bierność obywatelska, brak partycypacji w sferze publicznej.

Słowa kluczowe:

resentyment, morfostaza, sfera publiczna, struktura i sprawstwo, analiza przyczynowa

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Weryński, P. (2017). MORFOSTAZA. RESENTYMENTALNE UWARUNKOWANIA SPRAWSTWA W POLSKIEJ SFERZE PUBLICZNEJ. Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 19(2). Pobrano z https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/ucs/article/view/2958

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Archer M.S. (1995), Realist Social Theory: the Morphogenetic Approach. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar

Archer M.S. (1996), Culture and Agency. The Place of Culture in Social Theory. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar

Archer M.S. (2003), Structure, Agency and the Internal Conversation. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar

Archer M.S. (2013), Człowieczeństwo. Problem sprawstwa, A. Dziuban (tłum.). Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Google Scholar

Barbalet J. (1998), Emotion, Social Theory, and Social Structure: A Macrosociological Approach. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar

Bourdieu P. (1985), The Forms of Capital [w:] J.G. Richardson (ed.), Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education. New York: Greenwood Press, s. 241-258.
Google Scholar

CBOS (2016), Opinie o demokracji. „Komunikat z badań”, 100.
Google Scholar

Chałasiński J. (1946), Społeczna genealogia inteligencji polskiej. Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar

Chałasiński J. (1958), Przeszłość i przyszłość inteligencji polskiej. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Google Scholar

Coser L.A. (2009), Funkcje konfliktu społecznego, S. Burdziej (tłum.). Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Google Scholar

Fromm E. (2011), Ucieczka od wolności, przeł. O. i A. Ziemilscy. Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar

Kapralski S. (1989), Resentyment i zmiana społeczna. „Studia Socjologiczne” 2: 71-72.
Google Scholar

Kemper T.D. (1984), Power, status, and emotions: A sociological approaches to the sociology of emotions [w:] K. Scherer, P. Ekman (eds.), Approaches to emotions. Hillsdale. NJ: Lawrence Erlbaum, s. 369-383.
Google Scholar

Kemper T. D. (1978), Toward a Sociology of Emotions. „American Sociologist” 13: 30-41.
Google Scholar

Nietzsche F. (2003), Z genealogii moralności, L. Staff (tłum.). Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa.
Google Scholar

Nowak S. (1979), System wartości społeczeństwa polskiego. „Studia Socjologiczne” 4(75): 155-172.
Google Scholar

Nowak S. (1985), Metodologia badań społecznych. Warszawa: PWN, s. 369-373.
Google Scholar

Sadura P. (2012), Szkoła i nierówności społeczne. Warszawa: Raport Fundacji Amicus Europae.
Google Scholar

Scheler M. (1997), Resentyment a moralność. Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar

Stelmach J. (2016), Resentymenty jako źródło przekonań normatywnych, http://www: youtube.com/watch?v=ylmn4dZRtY8 [dostęp: 1.02.2017].
Google Scholar

Thompson E. (2002), Witold Gombrowicz. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Thompson E. (2007), Polski nacjonalizm jest niezwykle łagodny. „Dziennik” 31 marca 2007 r.
Google Scholar

Turner J.H., Stets J.E. (2009), Socjologia emocji, M. Bucholc (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Weber M. (1984), Szkice z socjologii religii, J. Prokopiuk, H. Wandowski (tłum.). Warszawa: Książka i Wiedza.
Google Scholar

Weryński P. (2008), Polskie wzory uczestnictwa w sferze publicznej. Próba typologizacji postaw na podstawie badań [w:] A. Kościański (red.), Społeczeństwo obywatelskie. Między teorią a praktyką. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, s. 142-149.
Google Scholar

Weryński P. (2010), Wzory uczestnictwa obywatelskiego Polaków. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Google Scholar

Zarycki T., Warczok T. (2014), Hegemonia inteligencka: Kapitał kulturowy we współczesnym polskim polu władzy. „Kultura i Społeczeństwo” 58(4): 27-49.
Google Scholar