SFERA SACRUM W PRZESTRZENI MIEJSKIEJ – KAPLICZKI WARSZAWSKIEJ PRAGI

Agnieszka Wołk

Opublikowane: 2015-12-31

Tom 13 Nr 4 (2015)

SFERA SACRUM W PRZESTRZENI MIEJSKIEJ – KAPLICZKI WARSZAWSKIEJ PRAGI

Agnieszka Wołk

Abstrakt

Praga jest bardzo modną ostatnio centralną częścią prawobrzeżnej Warszawy, często marginalizowaną, ale uznawaną też za „prawdziwą” część stolicy, gromadzącą tradycję i kulturę warszawiaków. Częścią tej kultury i tradycji jest religia. Praga zawsze była bardziej religijna od innych dzielnic Warszawy. W przestrzeni miejskiej uwidacznia się to przede wszystkim poprzez obecność obiektów religijnych. Są to nie tylko kościoły, najbardziej widoczne w mieście, ale również kapliczki i krzyże często znajdujące się w podwórkach starych praskich kamienic czy na rogach ulic. Są one mniej widoczne dla turysty zwiedzającego modną dziś Pragę, ale bliskie mieszkańcom. Fenomenem jest już sam fakt, że wciąż istnieją i wciąż trwają w przestrzeni miejskiej, że ktoś o nie dba. To by wskazywało, że stanowią dla mieszkańców wartość symboliczną, wiążąc się z tradycją, historią, kulturą i religią. To wskazywałoby także, że sfera sacrum jest stale obecna w miejskiej przestrzeni, co pozostaje jednocześnie zaprzeczeniem radykalnych tez teorii występujących w obszarze socjologii religii, wiążących urbanizację z sekularyzacją.

Słowa kluczowe:

przestrzeń miejska, sfera sacrum, kapliczki, Warszawa, Praga

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Wołk, A. (2015). SFERA SACRUM W PRZESTRZENI MIEJSKIEJ – KAPLICZKI WARSZAWSKIEJ PRAGI. Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 13(4). Pobrano z https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/ucs/article/view/3072

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Adamowski J. (2011), Motywacje stawiania krzyży i kapliczek przydrożnych. [w:] J. Adamowski, M. Wójcicka (red.), Krzyże i kapliczki przydrożne jako znaki społecznej, kulturowej i religijnej pamięci. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej: 17–41.
Google Scholar

Bohdziewicz A.B., Stopa M. (2009), Kapliczki warszawskie. Warszawa: Wydawnictwo Dom Spotkań z Historią.
Google Scholar

Buchowski M. (2005), Sacrum i profanum. [w:] H. Kubiak, G. Lissowski, W. Morawski, J. Szacki, Encyklopedia socjologii. Suplement. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Czechowicz B. (2002), Kapliczka przydrożna. [w:] T. Gadacz, B. Milerski (red.), Religia. Encyklopedia PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, tom 5: 356–357.
Google Scholar

Dyczewski L. (2004), Sacrum. [w:] M. Libiszowska-Żółtkowska, J. Mariański (red.), Leksykon socjologii religii. Zjawiska – badania – teorie. Warszawa: VERBINUM Wydawnictwo Księży Werbistów: 358–359.
Google Scholar

Handke K. (2007), Przyczyny odmienności lewo- i prawobrzeżnej Warszawy. [w:] A. Stawarz (red.), Miasto po obu brzegach rzeki – różne oblicza kultury. Warszawa: Polskie Towarzystwo Etnologii Miasta, Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, Muzeum Niepodległości w Warszawie.
Google Scholar

Jałowiecki B., Szczepański M.S. (2002), Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Google Scholar

Kalicka J. (2011), Między kapliczką a ogródkiem, między miejscem a znakiem – zmiany w funkcjonowaniu kapliczek podwórkowych na warszawskiej Pradze. [w:] J. Adamowski, M. Wójcicka (red.), Krzyże i kapliczki przydrożne jako znaki społecznej, kulturowej i religijnej pamięci. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej: 219–227.
Google Scholar

Kasprzycki J. (2004), Praga. [w:] Korzenie miasta. Warszawskie pożegnania. Warszawa: Wydawnictwo VEDA, tom III.
Google Scholar

Kłoczowski J.A. (2003), Sacrum. [w] T. Gadacz, B. Milerski (red.), Religia. Encyklopedia PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, tom 9: 22–25.
Google Scholar

Kłodnicki Z. (2011), Znaki sakralne w przestrzeni. Próba typologii oraz występowanie (geografia) poszczególnych odmian kapliczek w Polsce. [w:] J. Adamowski, M. Wójcicka (red.), Krzyże i kapliczki przydrożne jako znaki społecznej, kulturowej i religijnej pamięci. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej: 11–16.
Google Scholar

Krygiel Z. (2008), Kapliczki podwórkowe warszawskiej Starej Pragi. „Artifex” 10: 37–38.
Google Scholar

Madurowicz M. (2002), Sfera sacrum w przestrzeni miejskiej Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG.
Google Scholar

Mariański J. (2004), Sekularyzacja. [w] M. Libiszowska-Żółtkowska, J. Mariański (red.), Leksykon socjologii religii. Zjawiska – badania – teorie. Warszawa: VERBINUM Wydawnictwo Księży Werbistów: 364–369.
Google Scholar

Mich K. (2008), Moje miasto Praga. Praga – My Neighbourhood. Warszawa: Wydawnictwo MOST.
Google Scholar

Piwowarski W. (1996), Uprzemysłowienie a religijność miejska: problemy i hipotezy przemian. [w:] Socjologia religii. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego: 301–326.
Google Scholar

Portal „Na Pradze”. http://napradze.waw.pl/praskie-kapliczki/ [dostęp: 30.01.2016].
Google Scholar

Różańska-Mazurkiewicz A., Kaczyńska M. (2013), Kapliczki i krzyże w miejskim krajobrazie Warszawy. „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego” 21 (Obiekty religijne w krajobrazie): 67– 76.
Google Scholar

Sołtan A. (2006), Praga w ciągu wieków. [w:] Warszawskiej Pragi dzieje dawne i nowsze. Warszawa: Wydawnictwo JEDEN ŚWIAT: 13–28.
Google Scholar

Woźniak A., Woźniak M. (2009), Kapliczki, figury i krzyże przydrożne Grochowa, Kamionka i okolic. Warszawa: Muzeum Warszawskiej Pragi – Oddział Muzeum Historycznego m.st. Warszawy.
Google Scholar

Wallis A. (2001), Pojęcie obszaru kulturowego. Pojęcie centrum. Krajobraz i szata informacyjna. [w:] Socjologia miasta. Wybór tekstów, M. Malikowski, S. Solecki. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej: 83–103.
Google Scholar

Wallis A. (1967), Socjologia wielkiego miasta. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Zielińska M. (1991), Kapliczki Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar