Estetyka sprzeciwu: twórczość Osamu Tezuki wobec disneyowskiego paradygmatu animacji

Barbara Sobieraj

doi:10.21697/zk.2025.12.20

Opublikowane: 2025-12-15

Nr 12 (2025)

Estetyka sprzeciwu: twórczość Osamu Tezuki wobec disneyowskiego paradygmatu animacji

Barbara Sobieraj

Załącznik Kulturoznawczy

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zk.2025.12.20

Abstrakt

Artykuł stanowi analizę twórczości Osamu Tezuki oraz studia Mushi Production w kontekście sprzeciwu wobec estetycznych i narracyjnych strategii charakterystycznych dla animacji Walta Disneya. Punktem wyjścia jest porównanie dominujących w połowie XX wieku paradygmatów animacji w Stanach Zjednoczonych i Japonii. Autorka podejmuje analizę estetycznych, ideologicznych i tematycznych różnic pomiędzy klasyczną animacją Disneya a produkcjami Mushi, ze szczególnym uwzględnieniem trylogii Animerama jako dzieła o wyraźnie kontrkulturowym i transgresyjnym charakterze. Artykuł bada również sposoby przedstawiania ciała i seksualności w filmach Tezuki – elementów, które stoją w opozycji do zachodniego modelu animacji przyjaznej rodzinie, pozbawionej nieprzyzwoitości i przesyconej morałami. Niniejsze opracowanie wpisuje się w szerszy dyskurs dotyczący kulturowych różnic w podejściu do medium animacji.

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Sobieraj, B. (2025). Estetyka sprzeciwu: twórczość Osamu Tezuki wobec disneyowskiego paradygmatu animacji . Załącznik Kulturoznawczy, (12), 391–403. https://doi.org/10.21697/zk.2025.12.20

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Chudoba Marcin, Wokół definicji i historii mangi, „Pogranicza” 2024, nr 24.
Google Scholar

Clements Jonathan, Anime: A History, British Film Institute, Londyn 2013. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-84457-884-9
Google Scholar

Denison Rayna, Van de Peer Stefanie, 1001 Nights and Anime: The Adaptation of Transnational Folklore in Tezuka Osamu’s Senya ichiya monogatari/A Thousand and One Nights (1969), „Open Screens” 2021, tom 4, nr 1. DOI: https://doi.org/10.16995/os.41
Google Scholar

Filiciak Mirosław, Anime, [w:] Wokół kina gatunków, red. Krzysztof Loska, RABID, Kraków 2001.
Google Scholar

Hui Gan Sheuo, A Reevaluation of the Importance of Mushi Pro’s Three Adult Oriented Animated Films in the Development of Japanese Animation, „Cinema Studies” 2007, nr 2.
Google Scholar

Kakamar Aswesa, Bhadra Abhirup, Disney Setting and Changing Gender Stereotypes, „International Journal for Multidisciplinary Research” 2023, tom 5, nr 6. DOI: https://doi.org/10.36948/ijfmr.2023.v05i06.9886
Google Scholar

Sitkiewicz Paweł, Początki filmu pełnometrażowego, [w:] Sitkiewicz Paweł, Małe wielkie kino. Film animowany od narodzin do końca okresu klasycznego, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2009.
Google Scholar

Sitkiewicz Paweł, W pułapce utopii: Walt Disney i socjalizm, „Panoptikum” 2010, nr 9.
Google Scholar

Witek Arleta, Kreowanie poczucia kobiecości poprzez filmy animowane Walta Disneya, „Progress. Journal of Young Researchers” 2018, nr 5. DOI: https://doi.org/10.26881/prog.2019.5.07
Google Scholar

Źródła internetowe
Google Scholar

Hornyak Tim, Osamu Tezuka: Fighting for peace with the Mighty Atom, Japan Time 2007,
Google Scholar

https://www.japantimes.co.jp/culture/2007/08/19/books/book-reviews/osamu-tezuka-fighting-for-peace-with-the-mighty-atom/#.WeJp3VtSy2w (dostęp z 19.04.2025).
Google Scholar