Ikonologia cierpienia. Aby Warburg o symbolizacji obrazowej i obrazach wojny

Robert Pawlik

doi:10.21697/zk.2018.5.15

Published: 2018-12-31

No. 5 (2018)

Iconology of Suffering. Aby Warburg on Pictorial Symbolization and the Images of War

Robert Pawlik

Załącznik Kulturoznawczy

Section: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zk.2018.5.15

Abstract

In the book Regarding the Pain of Others Susan Sontag tackles the problem of war photography as a mean of mobilization of anti war opposition. She mentions also the tradition of pictorial representations of ‘disasters of war’ as well as the western ‘iconography of suffering’. In her erudite essay, Sontag chose to omit German ‘Bildhistoriker’, Aby Warburg (1886-1929). Warburg’s concept of genesis of images from the spirit of suffering and his contribution to the study of visual aspects of war are the subjects of the present essay.

Keywords:

Aby Warburg, suffering, images of war

Most read articles by the same author(s)

Robert Pawlik, Horror of the Sky. Giambattista Vico and Hermann Usener on the Phobic Origins of Culture , Załącznik Kulturoznawczy: No. 7 (2020)

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Pawlik, R. (2018). Iconology of Suffering. Aby Warburg on Pictorial Symbolization and the Images of War. Załącznik Kulturoznawczy, (5), 259–286. https://doi.org/10.21697/zk.2018.5.15

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Jean Babelon, La thème iconographique de la violence, [w:] Studies Presented to David Moore Robinson on his Seventieth Birthday, vol. II, ed. G.E. Mylonas, Washington University Press, Saint Louis 1953.
Google Scholar

Katarzyna Balbuza, Triumfator. Triumf i ideologia zwycięstwa w starożytnym Rzymie epoki cesarstwa, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2005.
Google Scholar

Wojciech Bałus, Dlaczego Warburg?, „Przegląd Kulturoznawczy” 2010, nr 2.
Google Scholar

Moshe Barasch, The Language of Art: Studies in Interpretation, New York University Press, New York 1997.
Google Scholar

Jan Białostocki, Posłanie Aby M. Warburga: Historia sztuki czy historia kultury?, [w:] idem, Refleksje i syntezy, PWN, Warszawa 1987.
Google Scholar

Agata Bielik-Robson, „Homo anxius”. Nowoczesność, czyli eksodus z lęku, „ER(R)GO. Teoria – Literatura – Kultura” 2014, nr 29.
Google Scholar

Jakub Burckhardt, Kultura odrodzenia we Włoszech, tłum. M. Kreczkowska, PIW, Warszawa 1965.
Google Scholar

Giovanni Carandente, I Trionfi nel primo Rinascimento, ERI, Torino 1963.
Google Scholar

Ernst Cassirer, Worte zur Beisetzung von Professor Dr. Aby M. Warburg, [w:] Mnemosyne. Beiträge zum 50. Todstag von Aby M. Warburg, hrsg. S. Füssel, Gratia-Verlag, Göttingen 1979.
Google Scholar

Claudia Cieri Via, „Griff nach dem Kopf”. Vincitori e vinti. La sopravvivenza di un topos antico nell’età Moderna, [w:] La Storia e le Immagini della Storia: Prospettive, metodi, ricerche, hrsg. M. Provasi, C. Vicentini, Viella, Roma 2015.
Google Scholar

Claudia Cieri Via, Menschenopfer, „Images Re-vues” 2013, nr 4, https://journals. openedition.org/imagesrevues/2991.
Google Scholar

Claudia Cieri Via, Il trionfo antico fra pathos ed ethos, [w:] Trionfi romani, ed. E. La Rocca, Electa, Milano 2008.
Google Scholar

Georges Didi-Huberman, Sampling Chaos. Aby Warburg and the Photographic Atlas of the Great War, „Études Photographiques” 2011, no 27.
Google Scholar

Georges Didi-Huberman, Tragedia kultury: Warburg i Nietzsche, tłum. K. Jóźwiak, „Kronos” 2015, nr 3.
Google Scholar

Rufus J. Fears, The Theology of Victory at Rome: Approaches and Problem, [w:] Aufstieg und Niedergang der römischen Welt (II.17.2), hrsg. W. Haase, H. Temporini, de Gruyter, Berlin 1981.
Google Scholar

Philipp P. Fehl, Raphael as a Historian: Poetry and Historical Accuracy in the Sala di Costantino, „Artibus et Historiae” 1993, no 28.
Google Scholar

Uwe Fleckner, „Le trésor de souffrance de l’humanité devient un bien humain”. Sarkis, Warburg et la mémoire sociale de l’art, [w:] Sarkis, Das Licht des Blitzes – Der Lärm des Donners, Museum Moderner Kunst Stiftung Ludwig, Wien 1995.
Google Scholar

Jean Gagé, La théologie de la victoire impériale, „Revue Historique” 1933, no 1.
Google Scholar

Maurizio Ghelardi, Aby Warburg. La lotta per lo stile, Aragno, Torino 2012.
Google Scholar

Ernst Gombrich, Aby Warburg. An Intellectual Biography, Phaidon, Oxford 1986.
Google Scholar

Jürgen Habermas, Wyzwalająca moc symbolicznego formowania. Humanistyczne dziedzictwo Ernsta Cassirera i Biblioteka Warburga, [w:] idem, Od wrażenia zmysłowego do symbolicznego wyrazu, tłum. K. Krzemieniowa, Oficyna Naukowa, Warszawa 2004.
Google Scholar

Johann Gottfried Herder, Rozprawa o pochodzeniu języka, tłum. B. Płaczkowska, [w:] idem, Wybór pism, Ossolineum, Wrocław 1988.
Google Scholar

Tonio Hölscher, The Transformation of Victory into Power: From Event to Structure, [w:] Representations of War in Ancient Rome, ed. S. Dillon, K.E. Welch, Cambridge University Press, Cambridge 2006.
Google Scholar

Marcus A. Hurttig, Warburg Vortrag „Dürer und die italienische Antike”, [w:] idem, Die entfesselte Antike. Aby Warburg und die Geburt der Pathosformel, Hamburger Kunsthalle, Hamburg 2011.
Google Scholar

Ernst H. Kantorowicz, Roman Coins and Christian Rites, http://www.archive.org/ stream/ernstkantorowicz00reel01#page/n1057/mode/1up.
Google Scholar

Ernst H. Kantorowicz, The Sovereignty of the Artist: A Note on Legal Maxims and Renaissance Theories of Art, [w:] idem, Selected Studies, J.J. Augustin Publisher, New York 1965.
Google Scholar

Roland Kany, Hermann Usener as Historian of Religion, „Archiv für Religionsgeschichte” 2004, Bd 6.
Google Scholar

Roland Kany, Mnemosyne als Programm. Geschichte, Erinnerung und die Andacht zum Unbedeutenden im Werk von Usener, Warburg und Benjamin, Niemeyer, Tübingen 1987.
Google Scholar

Gottfreid Korff, Kasten 117. Aby Warburg und der Aberglaube im Ersten Welkrieg, Tübinger Vereinigung für Volkskunde, Tübingen 2007.
Google Scholar

Karl R. Krierer, Sieg und Niederlage: Untersuchungen physiognomischer und mimischer Phänomene in Kampfdarstellungen der römischen Plastik, Phoibos Verlag, Wien 1995.
Google Scholar

Anne-Marie Leander-Touati, The Great Trajanic Frieze. The Study of a Monument and of the Mechanisms of Message Transmission in Roman Art, Paul Åströms Förlag, Stockholm 1987.
Google Scholar

Jarosław Mikołajewski, Rzymska komedia, Agora, Warszawa 2011.
Google Scholar

Erwin Panfosky, Ikonografia i ikonologia, tłum. K. Kamińska, [w:] idem, Studia z historii sztuki, PIW, Warszawa 1971.
Google Scholar

Platon, Protagoras, tłum. L. Regner, PWN, Warszawa 1995.
Google Scholar

Charlotte Schoell-Glass, Aby Warburg and Anti-Semitism, Wayne State University Press, Detroit 2008.
Google Scholar

Jean Seznec, Diderot and ‘The Justice of Trajan’, „Journal of the Warburg and Courtauld Institutes” 1957, no 1-2.
Google Scholar

Justyna Sprutta, Calcatio jako triumf Boga nad złem: szkic zagadnienia, „Studia Gnesnensia” 2016, nr 30.
Google Scholar

Susan Sontag, Widok cudzego cierpienia, tłum. S. Magala, Karakter, Kraków 2010.
Google Scholar

Jakub Szczuka, Mnemosyne. Sztuka jako organ społecznej pamięci w pismach Aby Warburga, „Roczniki Humanistyczne” 1998, z. XLVI.
Google Scholar

Hermann Usener, Götternamen, Versuch einer Lehre von der religiösen Begriffsbildung, Verlag for Friedrich Cohen, Bonn 1896.
Google Scholar

Hermann Usener, Keraunos, ein Beitrag Religiöser Begriffsgeschichte, „Rheinisches Museum Für Philologie” 1905, Bd. 60.
Google Scholar

Giambattista Vico, Nauka nowa, tłum. J. Jakubowicz, PWN, Warszawa 1966.
Google Scholar

Aby Warburg, Atlas obrazów Mnemosyne, red. M. Warnke, tłum. P. Brożyński i M. Jędrzejczyk, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2015.
Google Scholar