Jefte i jego ślub (Sdz 11,29-40) – lektura kontekstualna

Janusz Lemański

doi:10.21697/ct.2020.90.4.03

Opublikowane: 2020-12-31

Tom 90 Nr 4 (2020)

Jefte i jego ślub (Sdz 11,29-40) – lektura kontekstualna

Janusz Lemański

Collectanea Theologica

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/ct.2020.90.4.03

Abstrakt

Jefte, jego ślub przed Bogiem oraz tragiczne jego skutki są od dawna przedmiotem wielu analiz. Zainteresowanie tą perykopą wynika z faktu, że Jefte obiecuje i składa Bogu ofiarę z człowieka (mimowolnie z własnej córki). Czytelnika zaskakuje w tym tekście brak jednoznacznej oceny moralnej i religijnej tego czynu. Negatywna ocena może być dostrzegana przy lekturze kontekstualnej (Rdz 22; Kpł 18,21; 20,2; prorocy). W obecnym artykule uwaga skupiona jest jednak na odczytaniu perykopy Sdz 11,29-40 wyłącznie w kontekście samej Księgi Sędziów i wykazaniu, że ten kontekst w wystarczający sposób pozwala ocenić negatywnie sam przypadek Jeftego i jego córki, jak i brak reakcji ze strony innych Izraelitów. Perykopa ukazuje kolejny krok w „kananeizacji” Izraela w czasach sędziów.

Słowa kluczowe:

Jefte, ślubowanie, ofiary z dzieci

Inne teksty tego samego autora

Janusz Lemański, Stosunek do samobójstwa w wypowiedziach autorów biblijnych i ich kontekst narratywno-kulturowy , Collectanea Theologica: Tom 94 Nr 1 (2024)
Janusz Lemański, Abraham versus Jakub , Collectanea Theologica: Tom 88 Nr 4 (2018)
Janusz Lemański, Hezekiah and the Centralization of Worship (2 Kgs 18:4.22) , Collectanea Theologica: Tom 92 Nr 1 (2022)
Janusz Lemański, (Post-)deuteronomistyczny zakaz transwestytyzmu (Pwt 22,5)? Pytanie o jego właściwy sens i motywację , Collectanea Theologica: Tom 90 Nr 1 (2020)
Janusz Lemański, (Post-)Deuteronomistic Prohibition of Transvestitism (Deut 22:5)? The Question of Its Actual Meaning and Motivations , Collectanea Theologica: Tom 90 Nr 5 (2020): Fasciculus specialis
Janusz Lemański, Abraham versus Jacob , Collectanea Theologica: Tom 90 Nr 5 (2020): Fasciculus specialis
Janusz Lemański, „Nie wydasz niewolnika jego panu…” (Pwt 23,16–17). Prawo, które wyprzedziło epokę? , Collectanea Theologica: Tom 92 Nr 3 (2022)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Lemański, J. (2020). Jefte i jego ślub (Sdz 11,29-40) – lektura kontekstualna . Collectanea Theologica, 90(4), 81–108. https://doi.org/10.21697/ct.2020.90.4.03

Cited by / Share

Bibliografia

Berlinerblau J., The Vow and the „Popular Religion Groups” of Ancient Israel (JSOT.S 210), Sheffield 1996.
Google Scholar

Block D.I., „The Period of the Judges: Religious Disintegration under Tribal Rule”, w: A. Gileadi (red.) Israel’s Apostasy and Restoration. Essays in Honor of Roland K. Harrison, Grand Rapids 1988, 39-57.
Google Scholar

Boling R.G., Judges (AB 6A), New York 1975.
Google Scholar

Borgonovo G., Torah e storiografie dell’Antico Testamento, Torino 2012.
Google Scholar

Butler T., Judges (WBC 8), Nashville 2009.
Google Scholar

Cartledge T.W., Vows in the Hebrew Bible and the Ancient Near East (JSOT.S 147), Sheffield1992.
Google Scholar

Chisholm R.B. jr., A Commentary on Judges and Ruth (KEL), Grand Rapids 2013.
Google Scholar

Craig K.M. Jr., „Judges in Recent Research”, Currents in Biblical Research 1 (2003), 159-185. DOI: https://doi.org/10.1177/1476993X0300100205
Google Scholar

Dalla Vecchia F, Storia di Dio storie di Israele. Introduzione ai libri storici (Graphé 3), Torino 2015.
Google Scholar

Day P.L., „Menschenopfer”, [w:] RGG4, t. 5, Tübingen 2002, 1086-1088.
Google Scholar

Davies E.W., Numbers (NCBC), Grand Rapids 1995.
Google Scholar

Dietrich W., Samuel. 1Sm 13-26 (BK 8/2), Neukirchen-Vluyn 2015.
Google Scholar

Dziadosz D., Księga Sędziów (NKB.ST 7/2), Częstochowa 2019.
Google Scholar

Floyd M.H., „Vow”, w: K.D. Sakenfeld (red.), The New Interpreter’s Dictionary of the Bible, t. 5, Nashville 2009, 793-794.
Google Scholar

Fuller R., „Historia Deuteronomistyczna”, w: B.M. Metzger, M.D. Coogan (red.), Słownik Wiedzy Biblijnej, Warszawa 1997, 214-215.
Google Scholar

Gross W., Richter (HThKAT), Freiburg, Basel, Wien 2009.
Google Scholar

Grzybek S., „Starotestamentowe ofiary w ludziach a ślub Jeftego (Sdz 11,30-40)”, Ruch Biblijny i Liturgiczny 9 (1956), 9-23. DOI: https://doi.org/10.21906/rbl.2570
Google Scholar

Gunn D.M., Judges (Blackwell Bible Commentaries), Malden, Oxford, Carlton 2005.
Google Scholar

Hentschel G., „Das Buch der Richter”, w: E. Zenger i in. (red.), Einleitung in das Alte Testament, (Kohlhammer Studienbücher Theologie 1.1), Stuttgart 72008, 213-229.
Google Scholar

Howard D.M. Jr., An Introduction to the Old Testamental Historical Books, Chicago 1993.
Google Scholar

Janzen D., „Why the Deuteronomist Told About the Jephthah’s Daughter”, Journal for the Study of the Old Testament 29 (2005), 339-357. DOI: https://doi.org/10.1177/0309089205052681
Google Scholar

Kautzsch E., Cowley A.E. (red.), Gesenius’ Hebrew Grammar, Oxford 21910 (reprint) (= GKC).
Google Scholar

Klein R.W., 1 Samuel (WBC 10), Waco 1983.
Google Scholar

Knauf E.A., 1 Könige 15-22 (HThKAT), Freiburg, Basel, Wien 2019.
Google Scholar

Koehler L., Baumgartner W., Stamm J.J. (red.), Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu, t. 1-2, Warszawa 2008 (= KBL).
Google Scholar

Lemański J., „O ducha Bożego/Jhwh do Ducha Świętego”, w: G.M. Baran i in. (red.), Scripturae Lumen. Biblia i jej oddziaływanie, t. 8: Duch Święty, Tarnów 2016, 63-84.
Google Scholar

Lemański J., „Przemoc (nie) chciana przez Boga (Sdz 11,29-40; Rdz 22,1-19)?” Studia Paradyskie 27 (2017), 73-106.
Google Scholar

Lemański J., „God of Israel and Child Sacrifice. From Jephthah to Abraham”, w: C. Korzec (red.), Bible Caught in Violence (EST 22) Berlin 2019, 59-74.
Google Scholar

Levine B.A., Numbers 21-36 (AB 4A), New York 2000. DOI: https://doi.org/10.1016/S0196-0644(00)70168-5
Google Scholar

McCarter. P.K., 1 Samuel (AB 8), New York 1980.
Google Scholar

McKenzie S.L., „Deuteronomistic History”, w: K.D. Sakenfel (red.), The New Interpreter’s Dictionary of the Bible, t. 2, Nashville 2007, 106-108.
Google Scholar

Niditch S., Judges. A Commentary (OTL), Louisville, London 2008.
Google Scholar

Nobile M., 1-2 Re (I Libri Biblici. Primo Testamento), Torino 2010.
Google Scholar

Pikor W., „Jefte – paradygmat niespełnionego władcy (Sdz 10,6-12,7)”, Roczniki Teologiczno-Kanoniczne 56 (2006), 35-57.
Google Scholar

Richter, S.L. „Deuteronomistic History”, w: B.T. Arnold, H.G.M. Williamson (red.), Dictionary of the Old Testament. Historical Books, Downers Grove, Leicester 2005, 219-230.
Google Scholar

Römer Th., „Why Would the Deuteronomists Tell About the Sacrifice of Jephthah’s Daughter?”, Journal for the Study of the Old Testament 77 (1998), 22-38.
Google Scholar

Römer Th., „Entstehungsphasen des ‘deuteronomistischen Geschichtswerkes’”, w: M. Witte i in. (red.), Die deuteronomistischen Geschichtswerke. Redaktions- und religionsgeschichtliche Perspektiven zur „Deuteronomismus”- Diskussion in Tora und Vorderen Propheten (BZAW 365), Berlin, New York 2006 45-70.
Google Scholar

Sasson J.M., Judges 1-12 (AB 6D), New Haven:, London, 2014. DOI: https://doi.org/10.5040/9780300262179
Google Scholar

Schenker A., „Gelübde im Alten Testament. Unbeachtete Aspekte”, Vetus Testamentum 39 (1989), 87-91.
Google Scholar

Schmid K., Literaturgeschichte des Alten Testaments. Eine Einführung, Darmstadt 22014.
Google Scholar

Schneider T.J., Judges. Berit Olam. Studies in Hebrew Narrative and Poetry, Collegeville 2000.
Google Scholar

Schulz S., Die Anhänge zum Richterbuch. Eine kompositionsgeschichtliche Untersuchung von Ri 17-21 (BZAW 477), Berlin 2016. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110412475
Google Scholar

Shemesh Y., „Jephthah – Victimizer and Victim: A Comparison of Jephthah and Characters in Genesis”, Journal of the Ancient Near Eastern Society of Columbia University 32 (2011), 117-131.
Google Scholar

Stone L.G., „Judges, Book of””, w: B.T. Arnold, H.G.M. Williamson (red.), Dictionary of the Old Testament. Historical Books, Downers Grove, Leicester 2005, 592-606.
Google Scholar

Tita J.H., Gelübde als Bekenntnis. Eine Studie zu den Gelübden im Alten Testament (OBO 181), Göttingen 2001.
Google Scholar

Wakely R., „ndr”, w: W.A. VanGemeren (red.), New International Dictionary of Old Testament Theology and Exegesis, t. 3, Carlisle 1997, 37-42.
Google Scholar

Webb B., „The Theme of the Jephthah Story (Judges 10,6-12,7)”, Reformed Theological Review 45 (1986), 34-43.
Google Scholar

Wong G.T.K., Compositional Strategy of the Book of Judges: An Introductive Rhetorical Study (VT.S 111), Leiden 2006. DOI: https://doi.org/10.1163/9789047409410
Google Scholar

Wypych S., „Dwa pierwsze trudne wieki (Księga Sędziów)”, w: J. Frankowski, S. Wypych (red.), Księgi Historyczne Starego Testamentu. Dziejopisarstwo izraelskie, t. 1, (WMIWKB 2), Warszawa 2006, 76-120.
Google Scholar