Rola samooceny w kształtowaniu optymizmu osób słabowidzących

Beata Szabała

doi:10.21697/fp.2016.1.10

Opublikowane: 2017-01-11

Tom 6 Nr 1 (2016)

Rola samooceny w kształtowaniu optymizmu osób słabowidzących

Beata Szabała

Forum Pedagogiczne

Dział: Dział tematyczny

https://doi.org/10.21697/fp.2016.1.10

Abstrakt

Ukształtowanie się pojęcia własnego Ja ma poważne konsekwencje regulacyjne dla zachowania człowieka, dając m.in. przesłankę do oceniania posiadanych możliwości, ustalania dążeń życiowych i przyjmowania pozytywnej perspektywy przyszłych wydarzeń. Również optymizm wpływa na wiele sfer życiowych, m.in. funkcjonowanie społeczne czy zdrowie, zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Znaczenie samooceny i optymizmu dla funkcjonowania człowieka oraz powiązań zachodzących pomiędzy tymi zmiennymi jest szczególnie istotne w sytuacji człowieka obciążonego niepełnosprawnością, np. wzrokową. Celem pracy jest określenie roli samooceny w kształtowaniu optymizmu osób słabowidzących i widzących. Badaniami objęto 40 osób słabowidzących i 40 osób widzących w wieku 20–30 lat. Stwierdzono, że samoocena ma znaczenie dla kształtowania się optymizmu badanych z niepełnosprawnością wzrokową i badanych pełnosprawnych. Ustalony charakter korelacji jest zbieżny z oczekiwanym, chociaż konfiguracja powiązań w obu grupach jest nieco odmienna. Wysunięte założenie hipotetyczne zostało potwierdzone.

Słowa kluczowe:

samoocena, optymizm, osoby słabowidzące

Inne teksty tego samego autora

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Szabała, B. (2017). Rola samooceny w kształtowaniu optymizmu osób słabowidzących. Forum Pedagogiczne, 6(1), 149–166. https://doi.org/10.21697/fp.2016.1.10

Cited by / Share

Bibliografia

Baker S.R. (2007). Dispositional optimism and health status, symptoms and behaviours: assessing idiothetic relationships using a prospective daily diary approach. „Psychology and Health”, 22 (4), s. 431–455. DOI: https://doi.org/10.1080/14768320600941764
Google Scholar

Ben-Zur H., Debi Z. (2005). Optimism, social comparisons and coping with vision loss in Israel. „Journal of Visual Impairments and Blindness”, 99 (3), s. 151–164. DOI: https://doi.org/10.1177/0145482X0509900304
Google Scholar

Ben-Zur H., Rappaport B., Amar R., Uretzky G. (2000). Coping strategies, lifestyle changes and pessimism after open-heart surgery. „Health and Social Work”, 25 (3), s. 201–209.
Google Scholar

Carver C.S, Scheier M.F. (2002). The hopeful optimist. „Psychological Inquiry”, 13 (4), s. 288–290.
Google Scholar

Czapiński J. (2005). Optymiści i ryzykanci. Polskie paradoksy. W: Drogosz M. (red). Jak Polacy przegrywają, jak Polacy wygrywają? Gdańsk: GWP.
Google Scholar

Czapiński J. (2012). Osobowość szczęśliwego człowieka. W: Czapiński J. (red). Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka. Warszawa: PWN.
Google Scholar

El-Anzi F.O. (2005). Academic achievement and its relationship with anxiety, self-esteem, optimism and pessimism in Kuwaiti students. „Social Behavior and Personality: An International Journal”, 33 (1), s. 95–103.
Google Scholar

Fila-Jankowska A. (2009). Samoocena autentyczna: co ukrywamy sami przed sobą. Warszawa: Wydawnictwo SWPS.
Google Scholar

Huflejt-Łukasik M. (2010). Ja i procesy samoregulacji: różnice między zdrowiem a zaburzeniami psychicznymi. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
Google Scholar

Isen A.M. (2012). Rola neuropsychologii w zrozumieniu korzystnego wpływu afektu pozytywnego na zachowania społeczne i procesy poznawcze. W: Czapiński J. (red). Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Juczyński Z. (2001). Narzędzia pomiaru w psychologii i promocji zdrowia. Warszawa: PTP.
Google Scholar

Karademas E.C. (2006). Self-efficacy, social support and well-being: The mediating role of optimism. „Personality and Individual Differences”, 40 (6), s. 1281–1290. DOI: https://doi.org/10.1016/j.paid.2005.10.019
Google Scholar

Kirenko J. (2002). Wsparcie społeczne osób z niepełnosprawnością. Ryki: Wydawnictwo WSUPiZ.
Google Scholar

Kirenko J., Sarzyńska E. (2010). Bezrobocie, niepełnosprawność, potrzeby. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Google Scholar

Kofta M., Doliński D. (2000). Poznawcze podejście do osobowości. W: Strelau J. (red). Psychologia. Podręcznik akademicki. T. 2. Gdańsk: GWP.
Google Scholar

Lemola S., Räikkönen K., Gomez V., Allemand M. (2013). Optimism and self-esteem are related to sleep. Results from a large community-based sample. „International Journal of Behavioral Medicine”, 20 (4), s. 567–571.
Google Scholar

Lindenfield G. (1995). Poczucie własnej wartości. Łódź: Wydawnictwo Ravi.
Google Scholar

López-Justicia M.D., Nieto-Córdoba I. (2006). The self-concept of Spanish young adults with retinitis pigmentosa. „Journal of Visual Impairments and Blindness”, 100 (6), s. 366–370. DOI: https://doi.org/10.1177/0145482X0610000607
Google Scholar

Łaguna M., Lachowicz-Tabaczek K., Dzwonkowska I. (2007). Skala samooceny Morrisa Rosenberga – polska adaptacja metody. „Psychologia Społeczna”, nr 2, s. 164–176.
Google Scholar

Łatka J., Majda A., Pyrz B. (2013). Dyspozycyjny optymizm a zachowania zdrowotne pacjentów z chorobą nadciśnieniową. „Problemy Pielęgniarstwa”, 21 (1), s. 21–28.
Google Scholar

Łobocki M. (2007). Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Google Scholar

Martinez R., Sewell K.W. (1996). Self-concept of adults with visual impairments. „Journal of Rehabilitation”, 62 (2), s. 55–58.
Google Scholar

Moore L.W., Miller M. (2003) Older menʼs experiences of living with sever visual impairment. „Journal of Advanced Nursing”, 43 (1), s. 10–18.
Google Scholar

Oettingen G., Mayer D. (2002). The motivating function of thinking about the future: Expectations versus fantasies. „Journal of Personality and Social Psychology”, 83 (5), s. 1198–1221. DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.83.5.1198
Google Scholar

Oleś P. (2005). Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
Google Scholar

Poprawa R. (2001). Zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem. W: Dolińska-Zygmunt G. (red). Podstawy psychologii zdrowia. Wrocław: UW.
Google Scholar

Scheier M.F., Carver C.S. (1992). Effects of optimism on psychological and physical well-being: theoretical overview and empirical update. „Cognitive Therapy and Research”, 16 (2), s. 201–228. DOI: https://doi.org/10.1007/BF01173489
Google Scholar

Scheier M.F., Carver C.S., Bridges M.W. (1994). Distinguishing optimism from neuroticism (and trait anxiety, self-mastery, and self-esteem): an reevaluation of the Life Orientation Test. „Journal of Personality and Social Psychology”, 67, s. 1063–1078. DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.67.6.1063
Google Scholar

Schwarzer R. (1994). Optimism, vulnerability, and self-beliefs as health-related cognitions: a systematic review. „Psychology and Health”, 9 (3), s. 1161–180. DOI: https://doi.org/10.1080/08870449408407475
Google Scholar

Segerstrom S.C. (2007). Optimism and resources: effects on each other and on health over 10 years. „Journal of Research in Personality”, 41 (4), s. 772–786. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jrp.2006.09.004
Google Scholar

Seligman M.E. (2002). Optymizmu można się nauczyć. Jak zmieniać swoje myślenie i swoje życie. Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina.
Google Scholar

Seligman M.E. (2005). Prawdziwe szczęście. Psychologia pozytywna a urzeczywistnianie naszych możliwości trwałego spełniania. Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina.
Google Scholar

Sękowski T. (2001). Psychologiczne aspekty rehabilitacji zawodowej osób niewidomych zatrudnionych w warunkach pełnej i częściowej integracji. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Google Scholar

Shelby R.A., Crespin T.R., Wells-Di Gregorio S.M., Lamdan R.M., Siegel J.E., Taylor K.L. (2008). Optimism, social support, and adjustment in African American women with breast cancer. „Journal of Behavioral Medicine”, 31 (5), s. 433–444. DOI: https://doi.org/10.1007/s10865-008-9167-2
Google Scholar

Stach R. (2006). Optymizm. Badania nad optymizmem jako mechanizmem adaptacyjnym. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Google Scholar

Tomaszewski T. (1995). Psychologia ogólna. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Trzebiński J., Zięba M. (2003). Nadzieja, strata i rozwój. „Psychologia Jakości Życia”, nr 2, s. 5–33.
Google Scholar

Wallston K.A. (1994). Cautious optimism versus cockeyed optimism. „Psychology and Health”, 9 (3), s. 201–303.
Google Scholar

Wojciszke B. (2008). Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. T. 8. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
Google Scholar

Zeigler-Hill V., Terry C. (2007). Perfectionism and explicit self-esteem: the moderating role of implicit self-esteem. „Self and Identity”, 6 (2–3), s. 137–153. DOI: https://doi.org/10.1080/15298860601118850
Google Scholar

Beata Szabała

betszb@wp.pl

Afiliacja:

Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej Lublin

Biogram

Beata Szabała – doktor, adiunkt w Zakładzie Socjopedagogiki Specjalnej UMCS. Autorka 4 monografii, w tym jednej autorskiej i trzech współautorskich, oraz współredaktorka dwóch prac. Wybrane publikacje: Rodzina dziecka z cukrzycą (2009); Stereotypy niepełnosprawności. Między wykluczeniem a integracją (2010; współautorzy: M. Chodkowska, S. Byra, Z. Kazanowski, M. Parchomiuk, D. Osik-Chudowolska); Młodzież wobec moralności w zawodach kreujących sferę publiczną (2010; współautorzy: M. Chodkowska, S. Byra, Z. Kazanowski, M. Parchomiuk); Dystans społeczny w pedagogice specjalnej. T. 1. Przyczyny – konsekwencje – przeciwdziałanie (2012; współredaktor M. Parchomiuk); Osoby z upośledzeniem umysłowym w stereotypowym postrzeganiu społecznym (2012; współautor M. Chodkowska); Social distance towards individuals with disability as a problem in special pedagogy. Vol. 2. Socio-educational contexts (2012; współredaktor M. Parchomiuk). Zainteresowania badawcze: zasoby osobiste a niepełnosprawność intelektualna i wzrokowa; psychospołeczne funkcjonowanie rodziców dzieci niepełnosprawnych. Adres do korespondencji: Zakład Socjopedagogiki Specjalnej UMCS, ul. Narutowicza 12, 20-004 Lublin. Adres e-mail: betszb@wp.pl.