Strategie radzenia sobie ze stresem osób z niepełnosprawnością wzrokową – struktura i uwarunkowania

Beata Szabała

doi:10.21697/fp.2023.2.17

Opublikowane: 2023-12-25

Tom 13 Nr 2 (2023)

Strategie radzenia sobie ze stresem osób z niepełnosprawnością wzrokową – struktura i uwarunkowania

Beata Szabała

Forum Pedagogiczne

Dział: Artykuły i rozprawy

https://doi.org/10.21697/fp.2023.2.17

Abstrakt

Celem badań było scharakteryzowanie strategii radzenia sobie ze stresem badanych z niepełnosprawnością wzrokową w kontekście struktury oraz uwarunkowań socjodemograficznych i medycznych. Eksploracją objęto 100 respondentów niewidomych i 100 słabowidzących. Dzięki zastosowaniu Inwentarza Mini-COPE Charlesa S. Carvera ustalono, że badani z niepełnosprawnością wzrokową najbardziej preferują strategie aktywne radzenie sobie i planowanie, a następnie akceptację, poszukiwanie wsparcia emocjonalnego, poszukiwanie wsparcia instrumentalnego, pozytywne przewartościowanie. Wyróżniono trzy wzorce zmagania się z sytuacjami trudnymi przez respondentów niewidomych i słabowidzących. Czynniki socjodemograficzne i medyczne są w różnym zakresie powiązane z ich strategiami radzenia sobie.

Słowa kluczowe:

strategie radzenia sobie ze stresem, niepełnosprawność wzrokowa, uwarunkowania socjodemograficze, uwarunkowania medyczne

Inne teksty tego samego autora

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Szabała, B. (2023). Strategie radzenia sobie ze stresem osób z niepełnosprawnością wzrokową – struktura i uwarunkowania. Forum Pedagogiczne, 13(2), 239–254. https://doi.org/10.21697/fp.2023.2.17

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bell E.C., Mino N.M. (2015). Employment outcomes for blind and visually impaired adults. „Journal of Blindness Innovation and Research”, nr 5(2). https://nfb.org/images/nfb/publications/jbir/jbir15/jbir050202.html (dostęp: 21.09.2022). DOI: https://doi.org/10.5241/5-85
Google Scholar

Binder K.W., Wrzesińska M.A., Kocur J. (2020). Anxiety in persons with visual impairment. „Psychiatria Polska”, nr 54(2), s. 279-288. DOI: https://doi.org/10.12740/PP/OnlineFirst/85408
Google Scholar

Boerner K. (2004). Adaptation to disability among middle-aged and older adults: the role of assimilative and accommodative coping. „Journal of Gerontology: Psychological Sciences and Social Sciences”, nr 59B(1), s. 35-42. DOI: https://doi.org/10.1093/geronb/59.1.P35
Google Scholar

Brzezińska M. (2011). Proaktywna starość. Strategie radzenia sobie ze stresem w okresie późnej dorosłości. Warszawa: Wyd. Difin.
Google Scholar

Cimarolli V.R., Wang S. (2006). Differences in social support among employed and unemployed adults who are visually impaired. „Journal of Visual Impairment & Blindness”, nr 100, s. 545-556. DOI: https://doi.org/10.1177/0145482X0610000906
Google Scholar

Darensbourg B.L. (2013). Predictors of competitive employment of VR consumers with blindness or visual impairments. „Journal of Vocational Rehabilitations”, nr 38, s. 29-34. DOI: https://doi.org/10.3233/JVR-120618
Google Scholar

Heiman T., Olenik-Shemesh D. (2017). Cyberbullying involvement of adolescents with low vision compared to typical adolescents, as related to perceived social support. „Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma”, nr 26(2), s. 105-115. DOI: https://doi.org/10.1080/10926771.2016.1228725
Google Scholar

Jang Y., Wang Y.T., Lin M.H., Shih K.J. (2013). Predictors of employment outcomes for people with visual impairment in Taiwan: the contribution of disability employment services. „Journal of Visual Impairment & Blindness”, nr 107(6), s. 469-480. DOI: https://doi.org/10.1177/0145482X1310700608
Google Scholar

Kef S. (2002). Psychosocial adjustment and the meaning of social support for visually impaired adolescents. „Journal of Visual Impairments & Blindness”, nr 96(1), s. 22-37. DOI: https://doi.org/10.1177/0145482X0209600104
Google Scholar

Kilpatrick S.D., McCullough M.E. (1999). Religion and spirituality in rehabilitation psychology. „Rehabilitation Psychology”, nr 44, s. 388-402. DOI: https://doi.org/10.1037/0090-5550.44.4.388
Google Scholar

Kowalik S. (2008). Osoby niepełnosprawne i psychologiczne aspekty rehabilitacji. W: Psychologia kliniczna. T.II.H. Sęk (red.). Warszawa: Wyd. PWN, s. 273-286.
Google Scholar

Lee E.K.O., Brennan M. (2006). Stress constellations and coping styles of older adults with age-related visual impairment. „Health and Social Work”, nr 31(4), s. 289-298. DOI: https://doi.org/10.1093/hsw/31.4.289
Google Scholar

Ogińska-Bulik N. (2014). Rola strategii radzenia sobie ze stresem w rozwoju po traumie u ratowników medycznych. „Medycyna Pracy”, nr 65(2), s. 209-217. DOI: https://doi.org/10.12775/PBE.2014.019
Google Scholar

Oleś M., Oleś P. (2014). Coping style and quality of life in elderly patients with vision disturbances. „Journal of Ophthalmology”, nr 1584627, s. 1-6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4158297/ (dostęp: 21.09.2022). DOI: https://doi.org/10.1155/2014/584627
Google Scholar

Orzechowska A., Florkowski A., Gruszczyński W., Zboralski K., Wysokiński A., Gałecki P., Talarowska M. (2009). Status socjoekonomiczny a zachowania agresywne i style radzenia sobie ze stresem. „Psychiatria Polska”, nr 43(1), s. 53-63.
Google Scholar

Papadopoulos K., Kartasidou L., Papakonstantinou D., Koutsoklenis A., Koustriava E. (2009). Self-esteem of adults with visual impairment. www.icevi-europe.org/dublin2009/ICEVI2009_Paper_34.doc (dostęp: 21.09.2022).
Google Scholar

Rai P., Rohatgi J., Dhaliwal U. (2019). Coping strategy in persons with low vision or blindness – an exploratory study. „Indian Journal of Ophthalmology”, nr 67(5), s. 669-676. DOI: https://doi.org/10.4103/ijo.IJO_1655_18
Google Scholar

Rasmus P., Marcinkowska W., Cieleban N., Lipert A. (2020). Obciążenie pracą i radzenie sobie ze stresem a stan zdrowia pracowników system państwowego ratownictwa medycznego w kontekscie work – life balance. „Medycyna Pracy”, nr 71(5), s. 1-7. DOI: https://doi.org/10.13075/mp.5893.00991
Google Scholar

Reinhardt J.P., Boerner K., Horowitz A. (2009). Personal and social resources and adaptation to chronic vision impairment over time. „Aging & Mental Health”, nr 13(3), s. 367-75. DOI: https://doi.org/10.1080/13607860902860912
Google Scholar

Szabała B. (2022). Psychosocial resources of people with low vision. „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, nr 41(2), s. 195-210. DOI: https://doi.org/10.17951/lrp.2022.41.2.195-210
Google Scholar

Tshuma Ch., Ntombela N., Mabvurira V. (2021). Challenges and coping strategies of visually impaired adults in Zeerust, south Africa. „Journal of Social Sciences and Humanities”, nr 18(5), s. 53-65.
Google Scholar